Romantisme

Lo romantisme es un movement artistic d'Euròpa occidentala, qu'espeliguèt tre lo sègle XVII en Anglatèrra e en Alemanha. A la debuta del sègle XIX, aquesta mòda s'implantèt tanben en França, Itàlia e en Espanha. Se desvolopèt jos la restauracion e la Monarquia de julhet en reaccion a las regularitats classicas qu'èran jutjadas tròp rigidas e lo racionalisme filosofic dels sègles anteriors.

Lo romantisme se fa per mejan de las revendicacions dels poètas amb lo "ieu". Lor agrada de parlar d'experiéncias personalas e arrestan de tractar l'aspècte fictiu dins los romans e los poèmas. Se caracteriza per una volontat d'explorar totas las possibilitats de l'art per exprimir las extasis e los problèmas de còr e d'arma: es una reaccion de sentiment contra la rason, exalta lo mistèri e çò fantastic en cercar l'evasion e lo plaser dins los sòmis, çò morbid e çò sublim, l'exotisme e lo passat. Es un ideal o una cachavièlha de sensibilitat e de melancolia. Sas valors esteticas e moralas, sas idèas e tematicas nòvas tardèron pas gaire a influenciar d'autres domenis coma la musica o la pintura. Lo romantisme pòt èsser present dins los romans del sègle XIX coma en cò dels escrivans franceses coma Victor Hugo, Chateaubriand, Stendhal, o dels alemands del sègle XVIII coma Eichendorff, Goethe, Hoffmann...