Viana (Òut e Garona)

Pels articles omonims, vejatz Viana.

Viana (Vianne en francés) es ua comuna gascona d'Agenés, situada administrativament dens lo departament d'Òut e Garona e la region de Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Viana
Vianne

La glèisa de Viana.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 11′ 52″ N, 0° 19′ 18″ E

Superfícia

9,82 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

134 m
40 m
28 m

Geografia politica

Gasconha Agenés

França

Nerac

Laurence Benlloch
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

1 009 ab.

Evolucion de la populacion

1 024 ab.

Densitat

105,91 ab./km²

Autras informacions

vianés, vianesa

47230

Geografia

Comuna deu parçan de Labrit, ei situada sus Baïsa e suu canau laterau a Garona. Compreng lo vilatge de Viana e lo vilatjòt de Calezun.

Comunas a l'entorn

Toponimia

La prononciacion es ['bjanɔ] o ['bjanə]. las fòrmas ancianas son : parrochia Beata Maria Villaelongae, en latin, lo 22 de noveme de 1284, dens la carta de fondacion de la bastida, locus de Viana en 1289, bastide de Vianna en 1291, Vianna en 1293, Vianan en 1305, bastide de Vianna supra Baisiam en 1307-1308, Viana, Vienna, Biana supra Baïsam en 1307-1308, villa de Viana en 1318, villa Vienne, en francés, en 1339, bastida de Vianne en 1341, bastida Vyennye en francés, en 1363-1370, Biana en 1383, Vienne, en francés, en 1469^[1].

Segon Dauzat e Rostaing, Viana vendré benlèu de Veiana (villa), deu nom latin d'òme Veianus^[2]

Segon Negre, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, Viana vendré benlèu deu nom gallic d'òme Vicanus^[1].

Causa que los precedents non sabèvan, Durengues explica que lo nom de la localitat d'origina, damb la glèisa, on fondèn la bastida, èra Vilalonga. Mes, per reconeissença envèrs sa tanta mairala, Viana de Gontaud Biron, que l'avèva balhat lo castèth e la senhoria de Montgalhard e donc l'emplaçament de la bastida, Jordan de l'Illa decidiguèc que lo nom d'aquera vila seré Viana. Astor cita Vianet, diminutiu de Vivian. Suu medish modèle de tombada de la sillaba iniciala, Viana es benlèu un ipocoristic de Viviana^[1].

Calesun (nom supausat)

Calesun representa en gallic Cala-dūnon, « fòrt en dur, fòrt en pèiras », damb un element cal-, « pèira », benlèu a l'origina de calhau. Es un omonime d'ua localitat de Condòm (Gers), citada per Xavier Delamarre ^[3]. Vila importanta a un cairehorc de camins grans, Cala-dūnon èra situat quasiment en plana ^[4]. D'aquí la necessitat d'excellentas fortificacions.

Istòria

Ua pòrta de la bastida de Viana.

La bastida de Viana estot fondada lo 21 de seteme de 1284 per un acte de pareatge enter Jordan de l’Illa e lo Senescau de Guiana Jan de Grailly^[5], qui representava lo duc d'Aquitània Edoard Ièr d'Anglatèrra^[6] Lo nom de la ciutat estot causit per Jordan de l'Illa ende onorar sa tanta Viana de Gontaud Biron, qui lo avèva dat quauques annadas avants sos drets sus la senhoria de Montgalhard, qu’en dependèva lo vilatge de Vilalonga. La bastida remplacèt lo vilatge de Vilalonga, qu'en demòra la glèisa de Nosta Dama (uei Sant Cristòfe). L’istòria de la vila comença damb la construccion de las fortificacions e la Guèrra de Cent Ans (combats de 1342).

Lo 3 de julhet de 1562, aus Arrogets, un combat enter lo cap catolic Blasi de Monluc e lo capitani uganaud Doazan, arribat de Nerac damb 500 òmis, s'acabèt per la victòria deus catolics e mei de 300 mòrts, que las autoritats de Viana e degon enterrar ^[7].

A la Revolucion, la comuna de Viana regropa las parròquias de Nosta Dama de Viana e Santa Marta (sus la riba dreta de Baïsa).^[8]

Lo bulletin de las leis anóncia en 1840^[9] la construccion d'un pont penjat^[10] sus Baïsa, a la plaça deu bac. Lo pont es acabat en 1842.^[11]

Viana recep l'electricitat lo 4 de heurèr de 1879, "mercé a la generositat de M. Latouche, mèra de Viana" ^[12]. N.B. En 1879, Valmon Latouche èra pas enquèra cònsol de Viana.

Mei recentament, l'istòria de la vila estot tanben la de la veireria, creada en 1920^[13], especializada en sas darrèiras annadas en la veireria d'art. Au mèi hòrt de la soa activitat, avèva mèi de 900 obrèirs. L'implantacion d'aquela fabrica, damb capitaus checoslovacs ^[14], estot acompanhada d'ua immigracion chèca. Arrond mèi d'ua error de gestion estot definitivament barrada en 2007.

Administracion

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	2026	Laurence Benlloch
2014	2020	Serge Céréa	divèrs dreta	mestierau
març de 2008	2014	Nicole Perrier	divèrs dreta	retirada
març de 1989	2008	Pierre Taulet	divèrs dreta
març de 1965	1989	Henriette Laverny	PCF
mai de 1953	1965	Amédée Gione	PCF	veirèr
1944	1953	René Bourras	cafetièr
1922	1944	Henri Latouche		minotièr, nommat membre de la Comission administrativa departamentala en 1941
1910	1922	Jean Élie
1890	1910	Valmon Latouche		minotièr
1876	1890	Bernard Selsis
1874	1876	Clément Dupin
1874	1874	Jean Maisonnier
1867	1874	Jean Thomas
1865	1867	Étienne Coumau		minotièr
1852	1865	José Maisonnier
1850	1852	Joseph Dubédat		minotièr
1848	1850	Jean-Martial Coumau		minotièr
1848	1848	Louis Nasse	propietari
1839	1848	Joseph Dubédat		minotièr
1838	1839	Antoine Dache
1835	1838	Louis-Joseph Nasse		propietari
1830	1835	Jean-Martial Coumau		minotièr
1826	1830	Joseph Dubédat		minotièr
1821	1826	Marc-Antoine Dangeros		propietari
1794	1821	Bernard Courtonde
1792	1794	Louis-Joseph Nasse		propietari
1791	1792	Mathieu Gabel
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Arrond annadas de municipalitat d'esquèrra (capvath la direccion d'ua consolessa comunista), las eleccions de 1989 vesèn lo passatge a dreta damb l'arribada au conselh municipau de la lista sancèra miada per Pierre Taulet. Totun, en 2008, aqueth n'estot pas reelejut. Ei ua de sas colistièras, Nicole Perrier, qui vasot consolessa.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1040, totala: 1061

1 005

752

788

779

807

845

921

876

830

926

949

944

928

1 185

1 035

1 012

850

852

821

811

756

698

859

915

993

886

917

1 098

1 107

1 143

1 250

1 336

1 224

1 163

1 154

1 145
1 172

2009

2010

1 133
1 159

1 128
1 153

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

Lòcs e monuments

Bastida de Viana, damb la soa glèisa fortificada de Sant Cristòfe (autescòps de Nosta Dama)

Pont canau sus Baïsa

Personalitats damb la comuna

Marcel Prévost (1862-1941), de l'Acadèmia francesa, vasut a París, moriscot a Viana ont passèt ua bèra part de la soa vita.

Véser tanben

Comunas d'Òut e Garona

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ ^1,0 ^1,1 et ^1,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 289
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 711, a Viane
↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 96 e 334
↑ https://www.geoportail.gouv.fr/carte cercar Calezun
↑ Ende Jan I de Grailly, véser la wikipèdia anglesa: http://en.wikipedia.org/wiki/Jean_I_de_Grailly
↑ Bottacin, L. (abbé). La bastide de Vianne, son origine. Son histoire. Nérac, Owen, 1979.
↑ Paja d'istòria suu siti deus comerçants e mestieraus de Viana : https://web.archive.org/web/20080706123604/http://www.vianneartisans.com/histoire.html
↑ Bottacin, L. (abbé). La bastide de Vianne, son origine. Son histoire. Nérac, Owen, 1979.
↑ Bulletin des lois du Royaume de France, 1840, sus Google Libes http://books.google.com/books?id=ujMUAAAAYAAJ&client=firefox-a&hl=fr
↑ Diccionari scientific de Josiana Ubaud, 2014
↑ "Pont de Vianne sur la Baïse - 1842", Base d'ouvrages en service ou construits au XIXème siècle en France
↑ L'industrie électrique, 1894, extrèit en Google Libes.
↑ Hervé-Yves Sanchez-Calzadilla, "La verrerie de Vianne : une entreprise de l'Albret à la conquête du marché mondial" in Revue des amis du Vieux Nérac, n°42, Nérac, 2007, ISSN 0769-2811.
↑ Deffontaines, Pierre. Les hommes et leurs travaux dans les pays de la Moyenne Garonne (Agenais, Bas-Quercy). 1932. Reedicion Agen. Quesseveur. 1978.

Portau de Gasconha

[bbf-1] 1,0 ^1,1 et ^1,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 289

[2] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 711, a Viane

[3] Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 96 e 334

[4] ttps://www.geoportail.gouv.fr/carte cercar Calezun

[5] Ende Jan I de Grailly, véser la wikipèdia anglesa: http://en.wikipedia.org/wiki/Jean_I_de_Grailly

[6] Bottacin, L. (abbé). La bastide de Vianne, son origine. Son histoire. Nérac, Owen, 1979.

[7] Paja d'istòria suu siti deus comerçants e mestieraus de Viana : https://web.archive.org/web/20080706123604/http://www.vianneartisans.com/histoire.html

[8] Bottacin, L. (abbé). La bastide de Vianne, son origine. Son histoire. Nérac, Owen, 1979.

[9] Bulletin des lois du Royaume de France, 1840, sus Google Libes http://books.google.com/books?id=ujMUAAAAYAAJ&client=firefox-a&hl=fr

[10] Diccionari scientific de Josiana Ubaud, 2014

[11] "Pont de Vianne sur la Baïse - 1842", Base d'ouvrages en service ou construits au XIXème siècle en France

[12] L'industrie électrique, 1894, extrèit en Google Libes.

[13] Hervé-Yves Sanchez-Calzadilla, "La verrerie de Vianne : une entreprise de l'Albret à la conquête du marché mondial" in Revue des amis du Vieux Nérac, n°42, Nérac, 2007, ISSN 0769-2811.

[14] Deffontaines, Pierre. Les hommes et leurs travaux dans les pays de la Moyenne Garonne (Agenais, Bas-Quercy). 1932. Reedicion Agen. Quesseveur. 1978.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]