Elektiroomaagneetii (Mandisloobilaa)

Elektiroomaagneetiin ykn Mandis-loobilaan gosa maagneetii maraa shiboo  naannoo meeshaa wiirtuu tokkootti maamee kan of keessaa qabu yoo ta’u, yeroo baay’ee sibiilaa ykn meeshaalee Sibiilloobilaa (feeromaagneetikii) biroo irraa kan hojjetamu dha. Elektiroomaagneetonni yeroo baayyee sibiilli gara maraa shibootti/ kooyiliitti maramee of keessaa qaba . Yeroo kaarentiin elektirikii kooyilii keessa darbu, dirree maagneetii wiirtuu keessatti maddisiisa. Dirreen maagneetii yeroo kaarentiin cufamu ni bada.Saxaxni injinariingii elektiroomaagneetotaa yaad-rimee sarkiyuutii/ daandii maagneetii irratti hundaa’a. Humni maagneetoomootiivii (F yookiin Fm) marsaawwan apeerii  maraa shiboo dirree maagneetii uumuu fi lola'a maagneetii sarkiyuutii keessatti uumuudha. Humni daafii maagneetii ( oofloobilaa) akka bu’aa kaarentii (I) fi baay’ina marsaa (N) kooyilii keessatti shallagama.

Elektiromaagneeti salphaa kan maraa shiboo sibiilaa wiirtuu sibiilaa irratti marfame of keessaa qabu. Wiirtuun meeshaa feeromaagneetikii akka sibiilaa dirree maagneetii uumame guddisuuf tajaajila. Ciminni dirree maagneetii uumamu hamma kaarentii karaa marsaatiin dhufuun walmadaala.

Faayidaa Mandis-loobilaa

  Elektiroomaagneetonni dameewwanii fi industirii adda addaa keessatti itti fayyadama bal’aa qabu. Fayyadamni elektiroomaagneetonni baay’inaan itti fayyadaman muraasni kunooti:

1. Mootaroota Elektirikii: Elektiroomaagneetonni wiirtuu mootota elektirikii ta’anii, anniisaa elektirikii gara anniisaa makaanikaaliitti jijjiiru. Walnyaatinsi dirree maagneetii elektiroomaagneetiin uumamee fi maagneetii dhaabbataa ykn elektiromaagneeti biraa gidduu jiru mootarri akka naanneffatu taasisa.

2. Jeneraataroota: Elektiroomaagneetonni jenereetaroota keessatti anniisaa makaanikaalii gara anniisaa elektirikii jijjiiruuf kan gargaarudha. Naanna’uun kooyilii dirree maagneetii keessaa karaa elektiromaagneetikii indukshiniitiin kaarentii elektirikii kooyilii keessatti kakaasa.

3. Addaan Baafamuu Maagneetii: Elektiroomaagneetonni meeshaalee maagneetii kanneen maagneetii hin taane irraa adda baasuuf qacaramaniiru. Isaanis industirii akka albuuda baasuu, deebi’ee fayyadamuu, fi bulchiinsa balfaa keessatti meeshaalee sibiilaa makaa keessaa baasuuf itti fayyadamu.

4. Suuraa Maagneetiik Rezonaansii (MRI): Suuraa yaalaa keessatti maashiniiwwan MRI keessatti elektiromaagneetonni humna guddaa qaban fayyadamuun dirree maagneetii cimaa fi walfakkaatu maddisiisa. Dirreen kun atoomota qaamaa wajjin walitti dhufeenya uumuun mallattoolee fakkiiwwan bal’aa caasaa keessoo uumuuf gargaaran uuma.

5. Baabura Maagneetiik Levitation (Maglev): Baabura Maglev keessatti elektiroomaagneetonni levitation fi propulsion kennuudhaaf fayyadamu. Humnoota ofirraa deebisuu fi harkisuu elektiroomaagneetotaa fi maagneetii baabura keessa jiran gidduu jirutti fayyadamuun baabura saffisa guddaa qaban kun daandii gubbaa yaa’uu fi tuttuqaa qaamaa malee socho’uu danda’u.

6. Ispiikeeraa fi Headphone: Elektiroomaagneetonni ispiikeeraa fi headphone keessatti mallattoo elektirikii gara dambalii sagalee jijjiiruuf kan gargaarudha. Kaarentiin garaa garaa kooyilii elektiromaagneeti keessa darbu diyaafaraamiin akka raafamu taasisa, sagalee akka uumu taasisa.

7. Qulfii Maagneetii: Elektiroomaagneetonni qulfii maagneetii keessatti qacaramanii balbala ykn karra akka qabataniif gargaaru. Yeroo kaarentiin elektirikii hojjetamu elektiromaagneetiin dirree maagneetii cimaa kan meeshaa qulfii bakka isaa qabatu uuma.

8. Saffisitoota paartiikilii: Elektiroomaagneetonni saffisitoota paartiikilii keessatti qaamolee murteessoo ta’an, kanneen akka saayikilootiroonii fi sinkirootiroonota. Isaanis saffisa guddaadhaan daandii barbaadan irratti paartiikilii chaarjii qaban qajeelchuu fi xiyyeeffachuuf gargaaru.

9. Maagneetiik Sochii: Laaboraatoorii keessatti elektiromaagneetonni maagneetii sochoosan keessatti furmaata dhangala’aa sochoosuuf fayyadamu. Furmaata keessa barruu maagneetii sochoosuu kaa’uu fi dirree maagneetii naanneffamuu dibachuun barruun akka naanna’ee qabiyyee isaa akka makamu taasisa.

10. Kiraayinii bakka citaa: Elektiroomaagneetonni kireenii irratti fe’aman bakka citaa keessatti wantoota sibiilota sibiilaa ulfaatoo ta’an kan akka konkolaataa ykn maashinoota kaasuun sochoosuuf gargaaru.

Kunniin fakkeenyota muraasa fayyadama adda addaa elektiromaagneetonni. Dandeettiin isaanii dirree maagneetii to’atame maddisiisuu isaanii industirii adda addaa fi damee saayinsii keessatti gatii guddaa akka qabaatan isaan taasisa.