ଅରଳ ସାଗର

Aral Sea
Aral Sea
ଅବସ୍ଥାନ	କଯାଖାସ୍ତାନ - ଉଯବେକିସ୍ତାନ,; ମଧ୍ୟ ଏସିଆ
ଦିଗବାରେଣି	45°N 60°E / 45°N 60°E
Type	endorheic, natural lake, reservoir (North)
Native name	[[[Kazakh language\|Kazakh]]: Арал теңізі; Uzbek: Orol dengizi; Russian: Аральское море] Error: {{Native name}}: missing language tag (help) (language?)
ପ୍ରାଥମିକ ଭିତରଧାରା	North: Syr Darya; South: groundwater only; (previously the ଅମୁ ଦାର୍ୟ)
ଅବବାହିକା	1,549,000 km2 (598,100 sq mi)
ନିଷ୍କାସନ କ୍ଷେତ୍ରସ୍ଥ ଦେଶ	କଯାଖାସ୍ତାନ, କ୍ୟାରଗ୍ୟଯସ୍ତାନ, ତାଜିକିସ୍ତାନ, ତୁର୍କମେନିସ୍ତାନ, ଉଯବେକିସ୍ତାନ, ଆଫଗାନିସ୍ତାନ, ପାକିସ୍ତାନ
କ୍ଷେତ୍ରଫଳ	17,160 km2 (6,626 sq mi); (2004, four lakes); 28,687 km2 (11,076 sq mi); (1998, two lakes); 68,000 km2 (26,300 sq mi); (1960, one lake); North:; 3,300 km2 (1,270 sq mi) (2008); South:; 3,500 km2 (1,350 sq mi) (2005)
ହାରାହାରି ଗଭୀରତା	North: 8.7 m (29 ft) (2014)[ଆଧାର ଲୋଡ଼ା]; South: 14–15 m (46–49 ft)(2005)
ସର୍ବାଧିକ ଗଭୀରତା	North:; 42 m (138 ft) (2008); 30 m (98 ft) (2003); South:; 37–40 m (121–131 ft) (2005); 102 m (335 ft) (1989)
ପାଣିର ଆୟତନ	North: 27 km3 (6 cu mi) (2007)[ଆଧାର ଲୋଡ଼ା]
ଭୂମି ଉଚ୍ଚତା	North: 42 m (138 ft) (2007); South: 29 m (95 ft) (2007); 53.4 m (175 ft) (1960)
ଜନବସତି	Aral, Kazakhstan and Mo‘ynoq, Uzbekistan

ଅରଳ ସାଗର କିମ୍ବା ଅରଳ ସାଗର (କଜାଖ: Арал теңізі, ଉଜବେକ: Orol dengizi, ରୁସୀ: Аральскοе мοре, ତାଜିକ/ଫରାସୀ: ଦରିୟ (ଓଚା)-ଏ-ଖବାରଜ୍ମ) ମଧ୍ୟ ଏସିଆରେସ୍ଥିତ ଏକ ଝରଣା ଅଟେ, ଯାହା ବଡ଼ ଆକାରର କାରଣ ହେତୁ ଏହାକୁ ସାଗର କୁହାଯାଏ , କିନ୍ତୁ ଦିନକୁ ଦିନ ଏହାର ଆକାର କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାମାନଙ୍କରେ ଏହାର ଶବ୍ଦିକ ଅର୍ଥ ହେଲା ଦ୍ୱୀପର ଝରଣା , ଯାହା ଏହି ଝରଣାରେ ସମୟରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ପାଖାପାଖି ୧୫୦୦ ଟାପୁ ଆଧାରରେ ନାମାଙ୍କିତ ଥିଲା । ସନ ୧୯୬୯ରେ ସୋବିୟତ ସଂଘ ପ୍ରଶାସନ ଏଥିରେ ବିସର୍ଜିତ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବା ଦୁଇ ନଦୀ - ଆମୁ ଦରିୟା ଏବଂ ସିର ଦରିୟାଙ୍କୁ ମରୁଭୂମିକୁ ବିମାର୍ଜିତ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନିଆଗଲା , ଯାହାପରେ ଅରଳ ସାଗର ଘଟିଲା ଓ ତିନି ଅଲଗା-ଅଲଗା ଭାଗରେ ବାଣ୍ଟି ଦିଆଗଲା । ଏହାର ଫଳସ୍ୱରୂପ ଆସୁଥିବା ୪୦ ବର୍ଷରେ ଅରଳ ସାଗରର ୯୦% ପ୍ରତିଶତ ଜଳ ଶେଷ ହୋଇଗଲା ତଥା ୭୪% ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ସତହ ସୁଖି ଗଲା ଏବଂ ଏହାର ଆକାର ୧୯୬୦ରେ କେବଳ ୧୦% ପ୍ରତିଶତ ହିଁ ରହିଯାଇଛି ।^[୨]

ଇତିହାସ

ଏକ ସମୟ ଏହାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ପାଖାପାଖି ୬୮,୦୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଥିଲା । ଏହପରେ ସନ ୨୦୦୭ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ନିଜ ମୂଳ ଆକାରର ୧୦% ପ୍ରତିଶତକୁ ଚାଲିଆସିଲା । ପାଣିର ଲବଣତାରେ ବୃଦ୍ଧି ହେଉଥିଲା ଏବଂ ମାଛ ମାନଙ୍କର ଜୀବନ ସଙ୍କଟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ୧୯୬୦ ମସିହା ପର ଦଶକରେ ସୁଖେ କାରଣରୁ ଓ ପାଣି ମୋଡିବା ଲାଗି ତିଆରି ହୋଇଥିବା ନହରର କୁପ୍ରବନ୍ଧରେ ଚାଲୁଥିବା ଅରଳ ସାଗରର ତଟ ରେଖାରେ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଅସୁବିଧା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଲା , ଯେଉଁଠାରେ ବଡ଼ ବଡ଼ ନୌକା ଚାଲୁଥିଲା , ସେଠାରେ ମରୁଭୂମି ଦେଖାଗଲା । କିନ୍ତୁ ଏହିସବୁର ଅବସ୍ଥାରେ ଉଯବେକିସ୍ତାନ ଦୁନିଆର ପ୍ରମୁଖ କପାସ ନିୟର୍ତକରେ ଗଣାଗଲା , ଯାହା ଏକ ସମୟ ସୋବିୟତ ସଂଘର ଯୋଜନା ଥିଲା ।

ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ଦେଖନ୍ତୁ

ଆଧାର

1960–2014

↑ JAXA - South Aral Sea shrinking but North Aral Sea expanding
↑ पर्यावरण ह्रास के 'कुख्यात प्रतीक' बनते जलस्रोत, संदीपसिंह सिसोदिया, वेबदुनिया हिन्दी

[1] JAXA - South Aral Sea shrinking but North Aral Sea expanding

[2] पर्यावरण ह्रास के 'कुख्यात प्रतीक' बनते जलस्रोत, संदीपसिंह सिसोदिया, वेबदुनिया हिन्दी

[୨]

[୧]

Aral Sea
ଅବସ୍ଥାନ	କଯାଖାସ୍ତାନ - ଉଯବେକିସ୍ତାନ, ମଧ୍ୟ ଏସିଆ
ଦିଗବାରେଣି	45°N 60°E / 45°N 60°E / 45; 60
Type	endorheic, natural lake, reservoir (North)
Native name	[[[Kazakh language\|Kazakh]]: Арал теңізі Uzbek: Orol dengizi Russian: Аральское море] Error: {{Native name}}: missing language tag (help) (language?)
ପ୍ରାଥମିକ ଭିତରଧାରା	North: Syr Darya South: groundwater only (previously the ଅମୁ ଦାର୍ୟ)
ଅବବାହିକା	1,549,000 km² (598,100 sq mi)
ନିଷ୍କାସନ କ୍ଷେତ୍ରସ୍ଥ ଦେଶ	କଯାଖାସ୍ତାନ, କ୍ୟାରଗ୍ୟଯସ୍ତାନ, ତାଜିକିସ୍ତାନ, ତୁର୍କମେନିସ୍ତାନ, ଉଯବେକିସ୍ତାନ, ଆଫଗାନିସ୍ତାନ, ପାକିସ୍ତାନ

କ୍ଷେତ୍ରଫଳ	17,160 km² (6,626 sq mi) (2004, four lakes) 28,687 km² (11,076 sq mi) (1998, two lakes) 68,000 km² (26,300 sq mi) (1960, one lake) North: 3,300 km² (1,270 sq mi) (2008) South: 3,500 km² (1,350 sq mi) (2005)
ହାରାହାରି ଗଭୀରତା	North: 8.7 m (29 ft) (2014)^{[ଆଧାର ଲୋଡ଼ା]} South: 14–15 m (46–49 ft)(2005)
ସର୍ବାଧିକ ଗଭୀରତା	North: 42 m (138 ft) (2008) 30 m (98 ft) (2003) South: 37–40 m (121–131 ft) (2005) 102 m (335 ft) (1989)
ପାଣିର ଆୟତନ	North: 27 km³ (6 cu mi) (2007)^{[ଆଧାର ଲୋଡ଼ା]}
ଭୂମି ଉଚ୍ଚତା	North: 42 m (138 ft) (2007) South: 29 m (95 ft) (2007) 53.4 m (175 ft) (1960)^[୧]

ଜନବସତି	Aral, Kazakhstan and Mo‘ynoq, Uzbekistan