Święty Dyzma
Dyzma, określany mianem „Dobry Łotr”, praw. Rach (zm. 30[1]) – przestępca ukrzyżowany wraz z Chrystusem, święty chrześcijański.
| „dobry łotr” | |
 Ikona świętego Dyzmy z 1560 roku pochodząca z Moskiewskiego Kremla | |
| Data i miejsce śmierci | |
|---|---|
| Czczony przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty |
krzyż, łańcuch, maczuga, miecz lub nóż |
| Patron |
więźniów, skazańców, kapelanów więziennych, umierających, pokutujących, nawróconych, złodziei, Archidiecezji przemyskiej, Apulii |
Życiorys
edytujPostać Dyzmy opisana jest w Biblii. „Dobry Łotr” był tym człowiekiem i złoczyńcą, o którym pisze Łukasz Ewangelista w swojej Ewangelii. Ukrzyżowany obok Chrystusa (wg tradycji po prawej stronie Jezusa) żałował za grzechy i prosił Jezusa Chrystusa, aby wspomniał o nim „gdy przyjdzie do swego Królestwa”. Chrystus zapewnił skruszonego przestępcę[2]:
Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju.
Imię Dyzma pojawia się w apokryficznej „Ewangelii według Nikodema”, inaczej Akta Piłata (IV wiek), a później w „Protoewangelii Jakuba” (V wiek). W „Ewangelii Dzieciństwa Arabskiej” (VI wiek) określany jest imieniem „Titus”[3].
Złoczyńca, który nawrócił się i zmarł skruszony, za sprawą odpuszczenia mu grzechów przez Chrystusa, stał się symbolem Miłosierdzia Bożego.
Kult „Dobrego Łotra” rozwijał się od początków chrześcijaństwa, a nabrał znaczenia w IV wieku, kiedy to pojawiła się pogłoska o znalezieniu jego krzyża. Relikwiom tego krzyża oddawano cześć m.in. w Bolonii.
Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 26 marca, będące jednocześnie w polskim Kościele katolickim Dniem Modlitw za Więźniów (ustanowionym na Konferencji Episkopatu Polski w 2009)[4].
Święty Dyzma jest patronem więźniów, skazańców, kapelanów więziennych, umierających, pokutujących i nawróconych grzeszników oraz skruszonych złodziei. Stanowi wzór doskonałego żalu za grzechy. Święty jest również patronem Archidiecezji przemyskiej i Apulii.
W ikonografii przedstawiany jest rozmaicie, często jako młodzieniec, również w wieku dojrzałym, a nieraz też jako starzec. Jego strojem jest opaska na biodrach lub krótka tunika.
Święty występuje głównie w scenach zbiorowych: na krzyżu obok Chrystusa, w wyobrażeniach wstąpienia Chrystusa do otchłani, w przedstawieniach Sądu Ostatecznego, w przedstawieniach Chrystusa z grzesznikami, w wyobrażeniach raju. Przedstawienia indywidualne Dobrego Łotra spotyka się przede wszystkim w sakralnej sztuce Kościołów wschodnich. W XVII wieku w Rosji powstał typ ikony tzw. marszowej. Przedstawiały one „Dobrego Łotra” jako mężczyznę w czerwonej opończy przerzuconej przez ramię, z krzyżem w jednym ręku, a z mieczem lub nożem w drugim. Ikony te przeznaczone były dla band rozbójników.
Atrybutami świętego Dyzmy są krzyż, łańcuch, maczuga, miecz lub nóż.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Exact Dating of the Birth and Crucifixion of Jesus. [w:] New Testament Chronology [on-line]. [dostęp 2019-04-21]. (ang.).
- ↑ Łk 23,43 w przekładach Biblii.
- ↑ Catholic Encyclopedia Arabic Gospel of the Infancy 23. "And the Lord Jesus answered, and said to His mother: Thirty years hence, O my mother, the Jews will crucify me at Jerusalem, and these two robbers will be raised upon the cross along with me, Titus on my right hand and Dumachus on my left; and after that day Titus shall go before me into Paradise."
- ↑ Wspomnienie Dobrego Łotra (26 III) dniem modlitw za więźniów. (opublikowano: 2009-03-19)
Bibliografia
edytuj- Dobry Łotr (26 marca) – Archidiecezja Przemyska
- Święty Dobry Łotr – Verbum, Miesięcznik parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Zagórzu nr 4(63) 2009, s. 4 [data opublikowania: 26 kwietnia 2009 r.]
- Święty Dobry Łotr na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 07.02.2009]
- [1] – Żywoty świętych kalendarza kościelnego z uwzględnieniem dzieła ks. Piotra Skargi T.J. oraz innych opracowań i źródeł na wszystkie dni całego roku ułożył ks. Władysław Hozakowski
- Tożsamość skazańców ukrzyżowanych z Jezusem w świetle próby rekonstrukcji pierwotnego źródła perykopy Łk 23,39-43