Święty Ekspedyt, również: Święty Wierzyn[1], łac. Expeditusmęczennik chrześcijański i święty Kościoła katolickiego.

Święty
Ekspedyt
Święty Wierzyn
męczennik
Ilustracja
XIX-wieczny wizerunek świętego Wierzyna
Data i miejsce śmierci

303
Malatya

Czczony przez

Kościół katolicki

Wspomnienie

19 kwietnia

Atrybuty

kruk z wstęga z napisem Cras, hełm u stóp, krzyż z napisem Hodie

Patron

spraw pilnych, nie cierpiących zwłoki, studentów, stron sądowych

Tradycyjne przedstawienie św. Ekspedyta z jego atrybutami
Statua ukazująca św. Ekspedyta

Nie wiadomo, w jakim okresie żył oraz gdzie i kiedy poniósł śmierć męczeńską. Wymieniany jest w Martyrologium Rzymskim i Breviarium Syriacum pod dniem 19 kwietnia jako męczennik.

Niektóre źródła jako miejsce śmierci podają Melitene[2]. W rejonach świata, gdzie jest wspominany, występuje w mniej lub w bardziej licznej grupie męczenników.

Legendarna postać utożsamiana jest ze świętym Meneasem lub Elpidiuszem. Czyniony jest patronem pilnych spraw i czczony w sposób zabobonny, co spotkało się z krytycznymi zarządzeniami Stolicy Apostolskiej.

W ikonografii przedstawiany jest jako wódz legionu wojskowego, depczący kruka z napisem Cras ( łac. Jutro). Święty trzyma krzyż z napisem Hodie ( łac. Dzisiaj).

Jedna z legend głosi, że świętemu w dniu, w którym zdecydował się nawrócić na chrześcijaństwo ukazał się diabeł pod postacią kruka, nakłaniając go, aby odłożył realizację swojego postanowienia na następny dzień. Św. Ekspedyt zmiażdżył ptaka swoją stopą, oświadczając: „Zostanę chrześcijaninem dzisiejszego dnia”.

Wzmianki o nim można znaleźć w pismach z V w. Potem jego kult całkowicie przygasł, aż do ponownego ożywienia w XVII w., głównie w Niemczech i na Sycylii, a obecnie w Rzymie, Brazylii, Argentynie, Chile, Polsce, Reunion i na Filipinach[3].

Cuda i kult świętego Ekspedyta na XIX-wiecznym obrazie olejnym malarza z Palermo

W Polsce ołtarz poświęcony św. Ekspedytowi znajduje się w lewej nawie warszawskiego kościoła Najświętszego Zbawiciela przy Placu Zbawiciela[4].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Jedenasta godzina świętego Wierzyna. kulturaludowa.pl. [dostęp 2023-03-04]. (pol.).
  2. Sant Espedito. xoomer.virgilio.it. [dostęp 2011-05-26]. (ang. • wł.).
  3. Ekspedyt [online], www.brewiarz.katolik.pl [dostęp 2021-04-19].
  4. Ołtarz św. Ekspedyta. Parafia Najświętszego Zbawiciela w Warszawie. [dostęp 2011-05-26].

Bibliografia

edytuj
  NODES