1553
rok kalendarzowy w XVI wieku
Rządzący państwami w 1553
Wydarzenia w Polsce
edytuj- 1 lutego-29 marca – w Krakowie obradował sejm[1].
- 29 lipca – król Zygmunt II August ożenił się z Katarzyną Habsburżanką.
- 30 lipca – na Wawelu została koronowana Katarzyna Habsburżanka, trzecia żona króla Zygmunta II Augusta.
- Wydano dzieło Leges seu Statuta Regni Poloniae autorstwa Jakuba Przyłuskiego.
- Zabłudów otrzymał prawa miejskie.
- król Zygmunt August podpisał z hospodarem mołdawskim Aleksandrem umowę w sprawie granic.
Wydarzenia na świecie
edytuj- 2 stycznia – zainaugurował działalność Uniwersytet Świętego Marka w Limie.
- 4 czerwca – Marcantonio Trivisano został dożą Wenecji.
- 19 lipca – po śmierci sprzyjającego reformacji Edwarda VI i obaleniu „dziewięciodniowej królowej” Joanny I, tron Anglii objęła starsza siostra zmarłego monarchy - pozostająca przy katolicyzmie Maria I Tudor, przez protestantów zwana „Krwawą”.
- 27 października – w Genewie został spalony na stosie przez protestanckich kalwinistów hiszpański teolog, astronom, prawnik, lekarz i humanista Miguel Servet.
- 25 grudnia – Indianie z plemienia Araukanów rozgromili Hiszpanów w bitwie pod Tupacel (Chile). Wzięty do niewoli pierwszy królewski gubernator Chile Pedro de Valdivia został zamordowany.
Urodzili się
edytuj- 4 lutego – syn Takamoto Mōri i wnuk oraz spadkobierca wielkiego XVI-wiecznego dowódcy Motonariego Mōri (zm. 1625)
- 1 marca – Małgorzata pomorska, księżniczka wołogoska, księżna sasko-lauenburska, córka Filipa I z dynastii Gryfitów (zm. 1581)
- 23 kwietnia – Giorgio Centurione, doża Genui (zm. 1629)
- 29 kwietnia – Albrecht Fryderyk Hohenzollern, książę pruski (zm. 1618)
- 30 kwietnia – Ludwika Lotaryńska, królowa Francji, małżonka Henryka III, księżna Mercœur (zm. 1601)
- 14 maja – Małgorzata de Valois, królowa Francji i Nawarry, pierwsza żona Henryka IV (zm. 1615)
- 15 czerwca – Ernest Habsburg, arcyksiążę Austrii (zm. 1595)
- 26 września – Nicolò Contarini, doża wenecki (zm. 1631)
- 13 grudnia – Henryk IV Burbon, król Francji i Nawarry (zm. 1610)
- Stefan Batory (1553–1601), węgierski szlachcic (zm. 1601)
- Jakub Bosgrave, angielski jezuita, matematyk, profesor Akademii Wileńskiej (zm. 1623)
- Maria de Clèves, pierwsza żona księcia Condé, Henryka I (zm. 1574)
- Johannes Eccard, niemiecki kompozytor i muzyk (zm. 1611)
- Filaret, patriarcha moskiewski (zm. 1633)
- Antonio Maria Galli, włoski duchowny (zm. 1620)
- Reinhold Heidenstein, prawnik, historyk, kronikarz, dyplomata, sekretarz kancelarii królów polskich (zm. 1620)
- Julian od Świętego Augustyna, asceta i jałmużnik, franciszkanin, błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego (zm. 1606)
- Francisco Gómez de Sandoval y Rojas, faworyt króla Hiszpanii Filipa III i pierwszy (ważny), wicekról Portugalii (zm. 1625)
- Juan Pantoja de la Cruz, hiszpański malarz okresu renesansu, głównie portrecista (zm. 1608)
- Mikołaj Wolski (1553-1630), polski marszałek wielki koronny, marszałek nadworny koronny, dyplomata (zm. 1630)
- Mikołaj Zebrzydowski, marszałek wielki koronny, starosta krakowski, wojewoda lubelski, wojewoda krakowski (zm. 1620)
Zmarli
edytuj- 6 lipca – Edward VI, król Anglii (ur. 1537)
- 8 sierpnia – Girolamo Fracastoro, włoski lekarz, nauczyciel i poeta (ur. 1478)
- 1 września – Piotr Firlej, polski magnat, wojewoda lubelski i ruski (ur. 1496/1497)[2]
- 6 października - Mustafa, książę osmański (ur. 1515)
- 16 października – Lucas Cranach Starszy, malarz niemiecki (ur. 1472)
- 27 października – Miguel Servet, hiszpański teolog, stracony przez kalwinistów w Genewie (ur. 1511)
- 31 października – Piotr Kmita Sobieński, marszałek wielki koronny (ur. 1477)
Przypisy
edytuj- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 111
- ↑ Paweł Jusiak, Ryszard Szczygieł: Proces lokacyjny miasta Lewartowa. W: Lubartów w dziejach. Lubartów: Urząd Miasta Lubartów, 2018, s. 116. ISBN 978-83-63255-05-3.
