31 (film)
31 – amerykańsko-brytyjski film fabularny z 2016 roku, którego reżyserem i scenarzystą jest Rob Zombie. W rolach przodujących wystąpili w nim Sheri Moon Zombie, Jeff Daniel Phillips, Malcolm McDowell, Meg Foster i Richard Brake. Jest to horror, którego bohaterowie – pracownicy wesołego miasteczka – zostają uprowadzeni i zmuszeni do wzięcia udziału w brutalnej grze o życie. Światowa premiera projektu odbyła się 23 stycznia 2016 w trakcie Sundance Film Festival[1]. 16 września tego roku film miał premierę komercyjną na terenie Stanów Zjednoczonych[1]. W Polsce stacja Cinemax wyemitowała obraz po raz pierwszy 31 marca 2017[2]. Pomimo mieszanych recenzji krytyków[3], horror wyróżniono nominacjami do siedmiu nagród filmowych[4].
Logo tytułu filmu. | |
Gatunek | |
---|---|
Rok produkcji | |
Data premiery |
23 stycznia 2016 |
Kraj produkcji | |
Język |
angielski, hiszpański, niemiecki |
Czas trwania |
102 minuty |
Reżyseria | |
Scenariusz |
Rob Zombie |
Główne role |
Sheri Moon Zombie, Meg Foster, Richard Brake, Jeff Daniel Phillips, Malcolm McDowell, Judy Geeson |
Muzyka |
Rob Zombie, John 5, Bob Marlette, Chris Harris |
Zdjęcia | |
Scenografia |
Rodrigo Cabral |
Kostiumy |
Carrie Grace |
Montaż | |
Produkcja |
Rob Zombie, Mike Elliott, Andy Gould, Matthew Perniciaro, Michael Sherman, Eddie Vaisman |
Wytwórnia |
Bow and Arrow Entertainment, PalmStar Media, Protagonist Pictures, Spectacle Entertainment Group, Windy Hill Pictures |
Strona internetowa |
Fabuła
edytujHalloween. Piątka pracowników objazdowego wesołego miasteczka, wśród nich Charly, zostaje uprowadzona przez bandę zamaskowanych szaleńców. Na zamkniętym terenie znanym jako Murder World stają do walki o przetrwanie: przez dwanaście godzin mają odpierać ataki psychopatycznych porywaczy. Jeśli przeżyją, zostaną wypuszczeni na wolność.
Obsada
edytuj- Sheri Moon Zombie – Charly
- Meg Foster – Venus Virgo
- Richard Brake – Doom-Head
- Jeff Daniel Phillips – Roscoe Pepper
- Malcolm McDowell – Ojciec Napoleon-Horatio-Silas Murder
- Lawrence Hilton-Jacobs – Panda Thomas
- Kevin Jackson – Levon Wally
- Jane Carr – Siostra Serpent
- Judy Geeson – Siostra Dragon
- Pancho Moler – Sick-Head
- David Ury – Schizo-Head
- Lew Temple – Psycho-Head
- Torsten Voges – Death-Head
- Elizabeth Daily – Sex-Head
- Daniel Roebuck – pastor Victor
- Ginger Lynn – Cherry Bomb
- Tracey Walter – Lucky Leo
- Michael „Red Bone” Alcott – Fat Randy Bumpagussy
- Esperanza America – Snoopy
- Andrea Dora – Trixie
Produkcja
edytujRob Zombie poinformował o planach nakręcenia filmu w maju 2014 roku, za pośrednictwem teaserowego plakatu, przedstawiającego zakrwawioną maskę klauna i liczbę 31 oraz opatrzonego zdaniem „a Rob Zombie film”[5]. Mass media spekulowały, jakoby nadchodzący projekt miał się okazać sequelem lub prequelem horrorów Dom tysiąca trupów (2003) i Bękarty diabła (2005), a ich główny antagonista, Kapitan Spaulding (Sid Haig) zostałby bohaterem filmu[6]. Według innych sugestii, 31 ogniskowałby się losach seryjnego mordercy Johna Wayn’ea Gacy’ego lub stanowiłby kontynuację Halloween II (2009)[6]. Zombie zaprzeczył tym pogłoskom, ujawniając, że jego najnowszy film oparty jest na oryginalnym pomyśle; wyjaśnił też etymologię tytułu, który stanowi odwołanie do dnia 31 października – święta halloween[7]. W lipcu, na łamach czasopisma Entertainment Weekly, reżyser zdradził główne założenia fabularne szykowanego obrazu: okazało się, że fabuła filmu skupi się na piątce ludzi, którzy zmuszeni są do wzięcia udziału w makabrycznej grze[8]. Dziennikarz Jake Perlman okrzyknął wówczas 31 mianem „killer clown movie” (film o morderczych klaunach)[8]. Inspirację dla filmu stanowiły statystyki, na jakie natknął się Zombie. Reżyser dowiedział się, że halloween jest dniem w ciągu roku, w którym ludzie nad wyraz często przepadają bez śladu[9]. Do podjęcia prac nad 31 twórcę zmotywowała także wizyta w pałacu strachów o nazwie Great American Nightmare, sygnowanym jego nazwiskiem. Widział w nim pracowników obiektu przebranych za klaunów uzbrojonych w piłę mechaniczną[10]. W lipcu 2014 Zombie wyznał, że planuje nakręcić horror „paskudny, naturalistyczny”, inspirowany kinem powstałym w stylu „guerrilla” (filmy realizowane tą metodą kręcono w sceneriach niestudyjnych, często nielegalnie, przy wsparciu bardzo niskiego nakładu budżetowego)[9].
W obsadzie filmu znalazł się zastęp aktorów regularnie współpracujących z reżyserem. Sheri Moon Zombie, Meg Foster, Judy Geeson, Jeff Daniel Phillips, Torsten Voges i Daniel Roebuck pracowali z Zombie nad horrorem The Lords of Salem (2012). W marcu 2015 serwisy internetowe doniosły, że aktorską załogę 31 zasili Malcolm McDowell (Halloween, Halloween II)[11][12]. Według wstępnych relacji mediów, Bill Moseley i Sid Haig (Dom tysiąca trupów, Bękarty diabła) odrzucili możliwość zagrania w filmie, choć tak naprawdę wcale nie zaproponowano im współpracy[13]. Filmowe efekty specjalne opracował Wayne Toth[14].
„Lata lecą, a wraz z nimi zmieniają się reguły gry. Realizacja filmu, który kiedyś można by nakręcić bez problemu, teraz stanowi kłopot. Biznes się przekształca, przekształca się wszystko.” |
– Rob Zombie uzasadnia, co skłoniło go do uczynienia z 31 projektu crowdfundingowego[15]. |
Latem 2014 Zombie przyznał, że film powstanie częściowo z inicjatywy crowdfundingowej witryny internetowej, która pokryje fragmentarycznie koszty produkcji. Jako uzasadnienie swojej decyzji podał „przekształcające się warunki w biznesie filmowym”. Dodał też, że dzięki crowdfundingowi nakręci obraz, który mógłby nie zostać sfinansowany tradycyjną metodą[15]. W lutym 2015 na łamach witryny Fanbacked.com ruszyła druga kampania mająca dofinansować projekt[16]. Uruchomiono ją ze względu na dużą ilość fanów Zombie, którzy chcieli mieć wpływ na realizację filmu swojego idola[17]. Zombie zaczął poszukiwać scenerii, w których nakręciłby 31, już latem 2014. Zdjęcia do filmu miały ruszyć w lutym 2015, lecz rozpoczęły się z miesięcznym opóźnieniem, na początku marca[9][18][19][20]. Okres zdjęciowy zakończył się w kwietniu tego samego roku[21], po dwudziestu dniach nagrywania materiału[22]. Zombie nazwał 31 „najbrutalniejszym filmem, jaki dotychczas nakręcił”[13].
W okresie postprodukcji Zombie mocno zaangażował się w promocję 31. W sieci systematycznie pojawiały się fotosy z filmu, a w drugiej połowie września 2015 odbył się specjalny, cichy pokaz nieukończonego jeszcze obrazu[23][24][14]. W pierwszym tygodniu stycznia 2016 udostępniono oficjalny plakat reklamujący film[25][26].
Wydanie filmu
edytujNa początku listopada 2015 roku spekulowano, jakoby 31 miał odnotować swoją premierę podczas najbliższego Sundance Film Festival[27]. Przypuszczenia okazały się słuszne, a 23 listopada ogłoszono, że film wszedł do oficjalnej selekcji styczniowej edycji festiwalu[28]. Film wyświetlono 23 stycznia 2016, w trakcie sekcji „Park City at Midnight”[28][29][30]. Po premierze festiwalowej dziennikarz tygodnika Variety podał do informacji, że oficjalny dystrybutor, Alchemy, planuje wydać film do kin latem 2016[22]. W istocie komercyjna premiera w Stanach Zjednoczonych odbyła się jednak 16 września 2016; horror ukazał się wówczas w serwisach typu VOD[1]. Zmienił się też dystrybutor, którym została firma Saban Films[31]. Amerykańską premierę internetową poprzedzała rosyjska premiera kinowa, przypadająca na 15 września[1]. 23 września film wydano w Wielkiej Brytanii, a tydzień później, 30 września, w Indonezji[1]. 21 października Saban wydał 31 w wyselekcjonowanych kinach na terenie USA[1]. W Japonii projekt ukazał się 22 października, a w Niemczech – 27 października[1]. W styczniu 2017 roku dystrybuowano film w krajach skandynawskich: Szwecji (premiera DVD/Blu-ray nastąpiła 23 stycznia) oraz Norwegii (premiera kinowa przypadła na 27 stycznia)[1]. Poza Sundance, prezentowano 31 na festiwalach w Korei Południowej (Bucheon International Fantastic Film Festival), Irlandii (Horrorthon Festival Dublin), Szwecji (Monsters of Film) i Francji (Paris International Fantastic Film Festival)[1]. W Polsce horror nie był pokazywany w kinach, doczekał się za to emisji telewizyjnej. Premierowo wyemitowała go stacja Cinemax 31 marca 2017[2][32].
Kategoria wiekowa
edytuj31 trzykrotnie zgłaszany był stowarzyszeniu Motion Picture Association of America (MPAA) w celu przyznania mu odpowiedniej kategorii wiekowej. Rob Zombie ubiegał się o kategorię „R”, według której osoby poniżej 17. roku życia mogą oglądać film jedynie z rodzicem lub pełnoletnim opiekunem. MPAA dwukrotnie jednak nadawało horrorowi kategorię „NC-17”, stanowiącą, że projekt przeznaczony jest jedynie dla osób powyżej 17. roku życia. 5 stycznia 2016 Zombie dopiął swego, a filmowi przyznano satysfakcjonującą go kategorię wiekową.
Opinie
edytujRedaktor witryny hisnameisdeath.com okrzyknął 31 jednym z najlepszych horrorów 2016 roku, w rankingu uwzględniającym dwadzieścia pięć tytułów przypisując mu miejsce piętnaste[33]. W podobnym notowaniu film wymienili dziennikarze współpracujący z serwisem horrornchill.com.[34]
Recenzje
edytujFilm spotkał się z mieszanym odbiorem wśród krytyków. Agregujący recenzje filmowe serwis Rotten Tomatoes, w oparciu o trzydzieści dwa omówienia, okazał obrazowi 50-procentowe wsparcie (początkowo okazywał wsparcie 56-procentowe, bazując na szesnastu recenzjach)[3]. Jako pierwszy recenzję 31 wydał Chris Bumbray, dziennikarz współpracujący z serwisem Joblo.com. Bumbray chwalił reżysera za przedstawienie bohaterów filmu jako „ludzi z krwi kości”, a nie jako grupę „seksownych nastolatków”; z grona aktorów najbardziej docenił Meg Foster. Opiniodawca skwitował 31 mianem „solidnej roboty gatunkowej”, uznał też, że „fani mocnego gore pokochają każdą sekundę filmu”[35]. Dennis Harvey (Variety) stwierdził, że film „wygląda i brzmi dobrze”, lecz jednocześnie krytykował jego nazbyt karykaturalny przebieg wydarzeń oraz „podziurawione” dialogi[22]. Christopher Cushing (ShockTillYouDrop.com) dostrzegł w 31 pastisz takich pozycji, jak The Most Dangerous Game (1932) i Lunapark (1981) Tobiego Hoopera, a w innym tytule Hoopera – Teksańskiej masakrze piłą mechaniczną (1974) – dopatrywał się inspiracji, jakie tchnęły Zombie[36]. Cushing podsumował projekt jako „udany, hołdujący kinu lat wcześniejszych i szybko nakręcony film exploitation”[36]. Matt Oakes z witryny Silver Screen Riot, oceniając horror w skali szkolnej, wydał mu notę „D+”. Oakes negatywnie wypowiedział się na temat „nieokiełznanego mizoginizmu” i „bezsensownej przemocy”, jakimi miał cechować się 31[37]. Albert Nowicki (His Name Is Death) pisał: „Duża to szkoda, że 31 przypomina chwilami najbardziej rozdygotane pozycje nurtu found footage, a niestabilna kamera nie koncentruje się na efektach gore. (...) O mankamentach 31 wspominam z dwóch powodów. Po pierwsze, wymaga tego ode mnie dziennikarska rzetelność. Po wtóre, garść defektów nie czyni nowego filmu Zombie kulawym, a raczej świadczy o bardzo wysokim poziomie poprzednich dzieł reżysera. Jeśli nazwiemy 31 – horror udany, w znacznej mierze wolny od błędów – artystyczną potyczką, stawia to twórcę Bękartów diabła w pozycji mistrza horroru na miarę XXI wieku. Zombie nakręcił film, który pod koniec roku uplasuje się wysoko w notowaniach najlepszych pozycji gatunkowych. Nakręcił film pełen suspensu, straszący nieposkromionym obłędem pomysłowo rozpisanych antybohaterów, cieszący dostateczną dawką praktycznych efektów specjalnych.”[38] Kreacja aktorska Richarda Brake’a, odtwórcy roli elitarnego płatnego zabójcy Doom-Heada, zyskała pozytywne opinie wśród krytyków[38][39][40][41].
Kontrowersje
edytujW sierpniu i we wrześniu 2016 roku amerykańskie media donosiły o niepokojących, nagłych objawieniach, a czasem też atakach ze strony osób przebranych za klauny. Mieszkańcy wielu stanów USA informowali policję, że są prześladowani. Dziennikarze, w tym Ben Guarino (The Washington Post), sugerowali, że sytuacje te mogły stanowić nietypową formę promocji filmu 31[42].
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- 2015, Moviepilot Fan Horror Awards:
- nagroda przyznana w kategorii najbardziej oczekiwany film[43]
- 2016, Fright Meter Awards:
- nominacja do nagrody Fright Meter w kategorii najlepszy aktor drugoplanowy (wyróżniony: Richard Brake)[4]
- nominacja do nagrody Fright Meter w kategorii najlepsza charakteryzacja (Wayne Toth)[4]
- nominacja do nagrody Fright Meter w kategorii najlepsza ścieżka dźwiękowa (Chris Harris, John 5, Bob Marlette, Rob Zombie)[4]
- 2016, BloodGuts UK Horror Awards:
- 2017, Fangoria Chainsaw Awards:
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i „31 (2016) – Release Info”. imdb.com. (ang.) [dostęp 2017-01-16].
- ↑ a b „31 godziny emisji w telewizji, obsada, gdzie i kiedy obejrzeć”. programtv.naziemna.info. [dostęp 2017-03-19].
- ↑ a b „31 (2016)”. rottentomatoes.com. (ang.) [dostęp 2016-09-18].
- ↑ a b c d e f g h 31 (2016) – lista nagród w bazie IMDb (ang.) [dostęp 2017-01-16].
- ↑ „Rob Zombie Returns to Horror With ’31’!”. bloody-disgusting.com. 2014-05-16. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b Williams, Owen (2014-07-31). „Rob Zombie Reveals The Secret Of 31". empireonline.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ „Rob Zombie Talks Halloween Horror ’31’!”. bloody-disgusting.com. 2015-06-25. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b Perlman, Jake (2014-07-31). „Rob Zombie is crowdfunding his new killer clown movie, '31'”. ew.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b c Grow, Kori (2014-07-31). „Rob Zombie Talks Insane Clowns and Crowdfunding His New Film '31'”. rollingstone.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ „Rob Zombie’s ’31’ Takes Place In 1975, and More...”. bloody-disgusting.com. 2014-08-12. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ Williams, Owen (2015-03-11). „Malcolm McDowell Joins Rob Zombie’s 31". empireonline.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ Cornell, Jeff (2015-03-10). „Malcolm McDowell Joins Cast of Rob Zombie’s Upcoming Horror Film ’31’”. loudwire.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b „31 (2016) – Trivia”. imdb.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b Nowicki, Albert (2015-11-05). „Nowe zdjęcie z planu nadchodzącego horroru Roba Zombie '31'” [zarchiwizowano z [http://moviesroom.pl/nowe-zdjecie-z-planu-nadchodzacego-horroru-roba-zombie-31/ tego adresu] (2016-01-30). moviesroom.pl. [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b Childers, Chad (2014-08-07). „Rob Zombie Explains Why He Is Crowd-Funding His Upcoming Horror Film ’31’”. loudwire.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ „New ’31’ Art As Rob Zombie Relaunches Campaign; Tour Dates!”. bloody-disgusting.com. 2015-02-09. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ Harris, Rob (2015-02-17). „Rob Zombie Wants Your Money Again and You’re Gonna Want to Give It to Him”. moviepilot.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ Harrington, Jim (2014-08-09). „Interview: Rob Zombie discusses new album, tour and film project”. mercurynews.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ „ROB ZOMBIE’s '31' Movie: Video Footage From Pre-Production”. blabbermouth.net. 2015-02-20. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ „MALCOLM MCDOWELL JOINS 31 CAST AS FIRST DAY OF FILMING IS COMPLETED”. robzombie.com. 2015-03-10. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ „Rob Zombie’s ’31’ Wraps, and He’s Still Announcing Cast!”. bloody-disgusting.com. 2015-04-07. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b c Harvey, Dennis (2016-01-25). „Sundance Film Review: ’31’”. variety.com. (ang.) [dostęp 2016-01-25].
- ↑ Nowicki, Albert (2015-07-17). „Nowe zdjęcie promujące nadchodzący horror Roba Zombie '31'” [zarchiwizowano z [http://moviesroom.pl/nowe-zdjecie-promujace-nadchodzacy-horror-roba-zombie-31/ tego adresu] (2016-01-30). moviesroom.pl. [dostęp 2016-01-24].
- ↑ Nowicki, Albert (2015-09-21). „Specjalny pokaz '31' Roba Zombie oraz nowy fotos z filmu” [zarchiwizowano z [http://moviesroom.pl/specjalny-pokaz-31-roba-zombie-oraz-nowy-fotos-z-filmu/ tego adresu] (2016-01-30). moviesroom.pl. [dostęp 2016-01-24].
- ↑ Nowicki, Albert (2016-01-07). „Już jest! Oficjalny poster promujący nowy film Roba Zombie '31'” [zarchiwizowano z [http://moviesroom.pl/juz-jest-oficjalny-poster-promujacy-nowy-film-roba-zombie-31/ tego adresu] (2016-01-30). moviesroom.pl. [dostęp 2016-01-24].
- ↑ Pasbani, Robert (2016-01-07). „Rob Zombie Unveils Poster For New Horror Film, 31; Gets R Rating”. metalinjection.net. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ Nowicki, Albert (2015-11-10). „'31' Roba Zombie w finalnych fazach przygotowań. Premiera w styczniu?” [zarchiwizowano z [http://moviesroom.pl/31-roba-zombie-w-finalnych-fazach-przygotowan-premiera-w-styczniu/ tego adresu] (2016-01-30). moviesroom.pl. [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b Nowicki, Albert (2015-11-23). „Filmy Roba Zombie i Kevina Smitha z premierą w Sundance” [zarchiwizowano z [http://moviesroom.pl/filmy-roba-zombie-kevina-smitha-i-richarda-batesa-jr-na-sundance-film-festival/ tego adresu] (2016-01-30). moviesroom.pl. [dostęp 2016-01-24].
- ↑ SUNDANCE INSTITUTE ANNOUNCES FIRST NINE FILMS FOR 2016 SUNDANCE FILM FESTIVAL. sundance.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-03)]. sundance.org. 2015-11-23. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ „Welcome to Hell in Rob Zombie’s 31 – Check out this Teaser Poster!”. horrornews.net. 2016-01-11. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ „31 (2016) – Company Credits”. imdb.com. (ang.) [dostęp 2017-01-16].
- ↑ „31 (2016) – Cinemax Polska”. cinemax.pl. [dostęp 2017-03-19].
- ↑ Nowicki, Albert (2016-12-29). „FILMOWE PODSUMOWANIE 2016 ROKU: 25 NAJLEPSZYCH HORRORÓW (CZ. I)”. hisnameisdeath.com. [dostęp 2017-01-29].
- ↑ „25 BEST HORROR MOVIES OF 2016”. horrornchill.com. 2016-11-10. (ang.) [dostęp 2017-01-29].
- ↑ Bumbray, Chris (2016-01-24). „31 (SUNDANCE REVIEW)”. joblo.com. (ang.) [dostęp 2016-01-24].
- ↑ a b Cushing, Christopher (2016-01-25). „Sundance Review: Rob Zombie’s 31 is a Bizarre Horror-Tattoo Come to Life” [zarchiwizowano z [http://www.shocktillyoudrop.com/reviews/395733-sundance-review-rob-zombies-31-bizarre-horror-tattoo-come-life/ tego adresu] (2016-07-03). shocktillyoudrop.com. (ang.) [dostęp 2016-01-26].
- ↑ Oakes, Matt (2016-01-25). „SUNDANCE ’16 REVIEW: ’31’”. silverscreenriot.com. (ang.) [dostęp 2016-01-26].
- ↑ a b Nowicki, Albert (2016-09-18). „'IN HELL EVERYBODY LOVES POPCORN’. ('31', 2016)”. hisnameisdeath.com. [dostęp 2016-09-18].
- ↑ Owen, Luke (2016-08-28). „Horror Channel FrightFest 2016 Review – 31 (2016)”. flickeringmyth.com. (ang.) [dostęp 2016-09-18].
- ↑ Keogh, Joey (2016-08-31). „Frightfest 2016 Review: Rob Zombie’s 31". wickedhorror.com. (ang.) [dostęp 2016-09-18].
- ↑ „Rob Zombie: A Defense and Retrospective”. bloody-disgusting.com. 2017-04-06. (ang.) [dostęp 2017-04-06].
- ↑ Guarino, Ben (2016-09-07). „Clown sightings have spread to North Carolina. Now police are concerned about creepy copycats”. washingtonpost.com. (ang.) [dostęp 2017-01-29].
- ↑ Rodriguez, Daniel (2015-12-04). „Death Onscreen: Moviepilot Fan Horror Awards – THE WINNERS”. moviepilot.com. (ang.) [dostęp 2017-01-16].
- ↑ Never mind Oscar, here’s the 2017 FANGORIA Chainsaw Awards Nominees Ballot!. fangoria.com:80. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-07)]. fangoria.com. 2017-02-07. (ang.) [dostęp 2017-02-10].