Albit
Albit (skaleń sodowy) – minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy zwanej plagioklazami jak i skaleni alkalicznych. Należy do minerałów pospolitych. Nazwa pochodzi od łacińskiego albus – biały.
 Albit | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
glinokrzemian sodu (NaAlSi3O8) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
6–6,5 |
| Przełam |
nierówny do muszlowego |
| Łupliwość |
doskonała |
| Układ krystalograficzny |
trójskośny |
| Gęstość |
2,62 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
bezbarwny lub różne barwy |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty |
Cechy fizyczne
edytuj- Widmo absorpcyjne: nie diagnostyczne
- Luminescencja: nie charakterystyczna
- Inkluzje: liczne
Tworzy kryształy tabliczkowe, krótkosłupowe, często występują zbliźniaczenia. Występuje w skupieniach ziarnistych i zbitych. Najładniejsze kryształy spotykane są w druzach i szczelinach skalnych. Jest kruchy, przezroczysty, tworzy kryształy mieszane z anortytem i skaleniami potasowymi. Tworzy monomineralne skały o pochodzeniu pneumatolityczno-metasomatycznym zwane albitytami.
Odmiany gemmologiczne
edytuj- albitowy kamień księżycowy – charakteryzuje się barwną poświatą
- cleavelandyt – odmiana lekkoniebieska z blaszkową strukturą kryształów
- peryklin – dobrze wykształcone osobniki plagioklazów, zwykle białe
- perysteryt – odmiana wykazująca zjawisko iryzacji o zabarwieniu białym lub niebieskim. Dobrze wykształcone znajdują zastosowanie w jubilerstwie
- szmaragdy „trapiche” – osobniki albitu zrośnięte ze szmaragdem w skomplikowanych heksagonalnych kryształach szkieletowych. Oszlifowane, dają cenne kamienie ozdobne
Występowanie
edytujSkładnik skał wylewnych, metamorficznych, żyłowych, rzadziej w skałach osadowych – pospolity w postaci drobnych ziarn.
Miejsca występowania (okazy mineralogiczne):
- Kanada – albit i perysteryt
- Brazylia – cleavelandyt
- USA – albit, cleavelandyt, albitowy kamień księżycowy
- Kenia, Australia, Indie, Japonia, Austria, Niemcy, Norwegia, Szwecja, Polska, Francja, Włochy, Szwajcaria – albit
- Polska – Dolny Śląsk – w masywach granitowych.
Zastosowanie
edytuj- Używany przy produkcji materiałów żaroodpornych i ceramiki.
- W jubilerstwie jest rzadko wykorzystywany ze względu na małą efektowność. Najczęściej stosuje się okazy wykazujące efekt kociego oka w formie kaboszonów i kulistych paciorków.
- Ma znaczenie naukowe – wskaźnik stopnia metamorfizmu.
- Ma znaczenie kolekcjonerskie.
Bibliografia
edytuj- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.