Andrzej Zaremba

Andrzej Zaremba z Czermina herbu Zaremba (zm. 1317 lub 1318) – biskup poznański.

Andrzej Zaremba

Data śmierci	1317 lub 1318
Biskup poznański
Okres sprawowania	1297–1317
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	1297

Życiorys

Syn Szymona, kasztelana gnieźnieńskiego, brat stryjeczny wojewody kaliskiego Mikołaja Jankowica i Sędziwoja z Jarocina. Przedstawiciel jednego z najpotężniejszych rodów wielkopolskich XIII i XIV wieku. O jego dzieciństwie i studiach nie zachowały się żadne wzmianki. Po raz pierwszy pojawia się w źródłach jako kapelan Bolesława Pobożnego. W 1280 zostaje kanclerzem Przemysła II, a w 1282 również archidiakonem kaliskim. Po śmierci króla pracuje w kancelarii Władysława Łokietka. W dokumencie z 1297 występuje jako prepozyt kapituły poznańskiej. W tym samym roku opuszcza dwór Łokietka, aby objąć poznański tron biskupi. W 1298 był głównym negocjatorem ugody w Kościanie, między Łokietkiem, Henrykiem III Głogowczykiem a możnymi wielkopolskimi, która miała w zamian za poparcie dążeń do objęcia przez Łokietka pozostawionej przez Przemysła korony zagwarantować biskupom poznańskim szereg przywilejów, w tym związanie tytułu kanclerza koronnego z tronem poznańskim. Niedługo po tym, wraz z większością wielkopolskiego możnowładztwa, znalazł się w opozycji do Łokietka. W 1299 obłożył Władysława Łokietka interdyktem na terenie diecezji poznańskiej (przez część historyków fakt ten jest kwestionowany). Po tym stał się jednym z głównych architektów koronacji Wacława II na króla Polski. Po śmierci Wacława II, a wkrótce po nim i Wacława III, poparł latem 1306 r. Henryka Głogowczyka, który opanował Wielkopolskę. Popieranie przez śląskich Piastów wpływów niemieckich i śląskich w Wielkopolsce szybko sprawiło, że większość możnych stanęła w opozycji do Henryka i jego synów. Na czele tego ruchu stanęli arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka i Andrzej Zaremba. W 1312 obaj duchowni obłożyli Henryka i jego synów klątwą, co przyspieszyło koniec ich panowania nad Wielkopolską. W 1313 bp. Andrzej ostatecznie opowiedział się po stronie Łokietka.

Podczas sprawowania urzędu biskupa poznańskiego zreformował archidiakonat poznański, dzieląc go na trzy mniejsze i planując utworzenie czwartego na ziemiach położonych na północnym brzegu Noteci. Wydał ustawy, które miały ukrócić rozdawnictwo dziesięcin zarówno z nowych parafii, jak i miały pomóc odzyskać te nadania, które odstąpili jego poprzednicy. W administracji biskupiej utworzył stały oficjalat generalny, uregulował sprawy wikariuszy katedralnych, tworząc stałe ich kolegium, oraz uznał kanclerzy biskupich za prałatów. Wydał również, w 1302 r., zezwolenie na powstanie przy poznańskiej kolegiacie pierwszej szkoły parafialnej.

Zmarł pomiędzy 13 kwietnia 1317 a 26 maja 1318.

Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 24. ISBN 83-01-02722-3.