Anton Paschke
Anton Paschke (ur. 9 października 1806 w Gdańsku, zm. 13 marca 1865 w Braniewie) – ksiądz katolicki, lic. teologii, tłumacz i znawca języka polskiego, po uzyskaniu habilitacji w 1851 wykładowca w Liceum Hosianum w Braniewie.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wykładowca w Liceum Hosianum w Braniewie | |
| Okres sprawowania |
1851–1856 |
| Wyznanie | |
| Prezbiterat |
30 czerwca 1833 |
Życiorys
edytujUrodził się w Gdańsku. Uczył się w gimnazjum miejskim (pofranciszkańskim) w Gdańsku, a następnie w gimnazjum w Braniewie, w którym uzyskał maturę w 1829 roku[1]. W tym samym roku rozpoczął studia teologiczne w seminarium duchownym Liceum Hosianum w Braniewie. Po 4 latach nauki, 30 czerwca 1833, przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Hattena[2]. Na pierwszą parafię został posłany do Trygortu koło Węgorzewa. W 1839 został wikarym we Fromborku. W czasie tego wikariatu przez jeden rok studiował na Uniwersytecie w Münster, uzyskując w 1840 stopień licencjata kościelnego (stopień wyższy od magistra)[3]. Po krótkim czasie ponownej posługi we Fromborku został skierowany w 1842 do posługi duszpasterskiej wśród polskich katolików w Królewcu. Jeszcze w końcu 1842 otrzymał probostwo w parafii w Starym Targu, jednej z najbardziej polskich parafii w dekanacie sztumskim, gdzie posługiwał do 1846 roku[4][5].
Jego zapał do zgłębiania wiedzy skłoniły go do przeniesienia się do dalszej posługi do Olsztyna. W 1847 czynił starania o uzyskaniu stanowiska profesora w Liceum Hosianum w Braniewie, jednak bezskutecznie. W 1851 spełniło się jego marzenie o sprawowaniu funkcji wykładowcy, gdy, po uzyskaniu habilitacji[6], został przyjęty jako docent na Wydział Teologiczny do Liceum Hosianum w Braniewie[7]. Podejmował się z zapałem wykładania wielu różnych dyscyplin. Był cenzorem ksiąg kościelnych. Zapał i gorliwość pracy odbiły się wkrótce negatywnie na jego stanie zdrowia. Skutkiem tego po zakończeniu semestru letniego 1856 poprosił o przeniesienie w stan spoczynku. Udał się do domu emeryta w Krośnie. Żył bardzo skromnie, spożywał tylko jeden posiłek dziennie, nie pił kawy ani alkoholu[2]. Na 3 tygodnie przed śmiercią kazał się przewieźć do nowo otwartego Szpitala Mariackiego w Braniewie, gdzie wkrótce, 13 marca 1865, zakończył żywot. Pochowany został 18 marca w Krośnie. Cały swój niemały majątek (7 tys. talarów) kazał przeznaczyć na Szpital Mariacki, chorych i osoby biedne[8][9].
Władał biegle językiem polskim i niemieckim, znał również francuski, angielski i włoski. Tłumaczył na język polski m.in. listy pasterskie biskupa Geritza z lat 1843–1854. Ponadto brał udział w opracowywaniu polskiego śpiewnika dla Warmii. Także starał się, bezskutecznie, o przyznanie mu profesury języka polskiego w Liceum Hosianum[10][11].
Przypisy
edytuj- ↑ Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands, Beiheft 8, rok 1990, bearbeitet von Ernst Federau, str. 93
- ↑ a b Wojciech Zawadzki Duchowieństwo katolickie z terenu obecnej diecezji elbląskiej w latach 1821–1945, Olsztyn 2000
- ↑ Allgemeine Literatur-Zeitung vom Jahre 1840, Chronik, s. 428
- ↑ Pastoralblatt für die Diöcese Ermland herausgegeben von Professor Dr. F. Hipler, Regens des Priestseminars zu Braunsberg, Nr. 7 Juli 1876, Dekanat Stuhm, s. 80
- ↑ Julian Wojtkowski Zasięg terytorialny języka polskiego w kazaniach na Warmii i Powiślu według akt wizytacyjnych diecezji warmińskiej z lat 1839-1858
- ↑ I. HA Rep. 76 Kultusministerium 09 Universitäten und allgemeine Wissenschaft. Personalakten und Personalunterlagen 09.16 Buchstabe P [online], archivdatenbank.gsta.spk-berlin.de [dostęp 2022-09-26].
- ↑ - Bayerische Staatsbibliothek [online], opacplus.bsb-muenchen.de [dostęp 2022-09-28].
- ↑ Joseph Bender Geschichte der philosophischen und theologischen Studien in Ermland (1868), s. 172–173
- ↑ Andrzej Kopiczko Krosno koło Ornety. Dzieje i mieszkańcy, Bernardinum, Pelplin 2020, s. 355
- ↑ Obłąk, Jan Wykaz polskich druków na Warmii za lata 1800-1939 Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 50-61 1957
- ↑ Tadeusz Oracki Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV w. do 1945 roku, Warszawa 1963, s. 215