Bioluminescencja
Bioluminescencja – świecenie żywych organizmów, jeden z rodzajów chemiluminescencji. Zachodzi ona wskutek bezpośredniej zamiany energii wiązań chemicznych w energię promienistą z minimalnym wydzieleniem ciepła (proces ten cechuje się bardzo wysoką wydajnością, sięgającą niekiedy nawet 100%)[1]. Zjawisko to nie jest powszechne, jednak obejmuje bardzo szeroki zakres taksonomiczny: niektóre bakterie, grzyby, glony, pierwotniaki (np. Noctilucales), morskie bezkręgowce, owady oraz ryby[1][2]. U różnych zwierząt występują różne mechanizmy odpowiedzialne za świecenie. Najczęstszym z nich jest utlenianie lucyferyny z udziałem lucyferazy. Często jest przystosowaniem umożliwiającym komunikację pomiędzy osobnikami albo ułatwiającym wabienie ofiar (u drapieżników) lub ochronę przed drapieżnikami[2]. Niektóre zwierzęta mają specjalne organy świetlne.
Bioluminescencja może być też zjawiskiem ubocznym towarzyszącym innym procesom chemicznym (np. u grzybów). Występującymi w Polsce grzybami wykazującymi bioluminescencję są m.in. opieńka miodowa oraz łycznik ochrowy[3].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Encyklopedia Audiowizualna Britannica: Biologia. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006, s. 23. ISBN 978-83-60563-11-3.
- ↑ a b Marzena Popielarska, Robert Konieczny, Grzegorz Góralski, Słownik szkolny. Biologia, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2008, s. 35, ISBN 978-83-7435-692-3.
- ↑ Marek Ples, Światło w ciemności – bioluminescencja łycznika ochrowego, „Biologia w Szkole” (6), Forum Media Polska, 2017, s. 58–63.