Birmingham
Birmingham (ang. wym. /ˈbɜːrmɪŋəm/) – miasto (city) i dystrykt metropolitalny w Wielkiej Brytanii, w Anglii, w hrabstwie metropolitalnym West Midlands. W 2014 roku miasto liczyło 1 137 100 mieszkańców[2].
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Region | |||||
| Hrabstwo | |||||
| Dystrykt |
Birmingham | ||||
| Zarządzający |
Yvonne Mosquito↗ | ||||
| Powierzchnia |
598,9 km² | ||||
| Populacja (2014) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
121 | ||||
| Kod pocztowy |
B | ||||
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |||||
Położenie na mapie Anglii  | |||||
Położenie na mapie West Midlands  | |||||
 52°29′00″N 1°54′23″W/52,483333 -1,906389
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Cały ośrodek metropolitalny (m.in. wraz z Coventry, Wolverhampton, Solihull, Tamworth, Dudley, Walsall), a także miasto samo w sobie jest drugim pod względem ludności (po Londynie) w Wielkiej Brytanii – zamieszkuje go ok. 4 mln osób.
Ważny ośrodek przemysłowy (m.in. zakłady Rovera i Cadbury), kulturalny (Led Zeppelin, Black Sabbath, Judas Priest, Electric Light Orchestra, Napalm Death, Duran Duran, City of Birmingham Symphony Orchestra, której dyrygentem był przez trzy lata Andrzej Panufnik) i akademicki (trzy uniwersytety).
Birmingham ma rozbudowany system kanałów, które łącznie są dłuższe od kanałów w Wenecji.
W mieście znajdują się stacje kolejowe Birmingham Moor Street, Birmingham Snow Hill, Birmingham New Street.
Położenie
edytujMiasto jest stolicą regionu West Midlands. Miasto leży niedaleko na zachód od geograficznego środka Anglii, na wysokości 150–200 m n.p.m. Najwyższe miejsce znajduje się przy ulicy Broad Street. Centrum miasta leży na wapieniach. Z północy na południe przebiega przez miasto dział wodny między zlewiskami Atlantyku (dorzecze rzeki Severn) i Morza Północnego (dorzecze rzeki Trent). Na południe i zachód od miasta znajdują się wzniesienia Lickey Hills, Clent Hills i Walton Hill, dochodzące do 315 m n.p.m.
Podział administracyjny
edytuj| Dzielnica | Ludność [osób] |
Gęstość [osób/ha] |
Powierzchnia [km²] |
|---|---|---|---|
| Hodge Hill | 121 678 | 59,0 | 0,02064 |
| Ladywood | 126 693 | 49,0 | 0,02585 |
| Edgbaston | 96 568 | 34,7 | 0,02786 |
| Erdington | 97 778 | 44,5 | 0,02197 |
| Hall Green | 115 904 | 59,4 | 0,01952 |
| Northfield | 101 422 | 40,8 | 0,02485 |
| Perry Barr | 107 090 | 43,5 | 0,02464 |
| Selly Oak | 104 067 | 46,8 | 0,02224 |
| Sutton Coldfield | 95 107 | 16,5 | 0,05775 |
| Yardley | 106 738 | 47,5 | 0,02247 |
Civil parishes
edytujBudowa geologiczna
edytujMiasto i okolice przecięte są uskokiem Birmingham Fault o przebiegu SW-NE, biegnącym z Lickey Hills przez Edgbaston, Bull Ring, Erdington i Sutton Coldfield[6]. Na południe i wschód od uskoku zalegają warstwy Mercia Mudstone Group, znane jako margle kajpru, przekładające się ze zlepieńcami Bunter pebbles (pstry piaskowiec)[7]. Na północ i zachód od strefy uskokowej zalegają odporne piaskowce kajpru, o miąższości 45–180 m[8][9].
Historia
edytujW czasach rzymskich w okolicach współczesnego Birmingham znajdował się obóz wojskowy i skrzyżowanie szlaków. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1086, z Księgi Sądu Ostatecznego (Domesday Book), gdzie Birmingham określono jako małą wioskę (Bermingeham)[10]. W XII wieku na terenie Birmingham istniała osada targowa. W związku z odkryciem w pobliżu złóż rud żelaza oraz węgla kamiennego, od XVI wieku nastąpił rozwój przemysłu metalowego. Tutejsze zakłady zbroiły m.in. wojska Cromwella (dzielnica Gun Quarter). W XVIII wieku powstało tu centrum przemysłowe.
Od 1760 do lat 20. XIX w. rozwijała się w mieście i okolicy sieć kanałów.
W 1837 powstało pierwsze połączenie kolejowe – Grand Junction Railway, później następne – London and Birmingham Railway. W 1854 obie spółki oddały do użytku stację New Street Station. Kolejna spółka – Great Western Railway otworzyła stację Snow Hill station.
W XIX wieku miejscowość rozrosła się znacznie, a prawa miejskie uzyskała w 1889. W 1900 powstał uniwersytet (University of Birmingham).
Miasto słynące z Gangu o nazwie Peaky Blinders.
Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił dalszy rozwój miasta, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju przemysłu zbrojeniowego. W czasie II wojny światowej miasto dotknęły naloty bombowe, co spowodowało gruntowną przebudowę w latach 50. i 60. Centrum Birmingham z biurowcami i drapaczami chmur sprawiało niekorzystne wrażenie i było nazywane „betonową pustynią”. Pod koniec XX wieku miasto zostało poważnie przebudowane, co uczyniło z niego nowoczesny ośrodek miejski.
Lata założenia
edytuj- Osada ok. 600
- Gmina feudalna 1166
- Gmina miejska 1838
- Miasto 1889
- Metropolia 1 kwietnia 1974[11]
Demografia
edytujW 2011 roku miasto liczyło 1 073 045 mieszkańców[12].
Poniżej przedstawiona jest struktura etniczna, wyznaniowa i językowa miasta (dane ze spisu powszechnego w 2011 roku).
| Grupa etniczna | Liczba ludności | % ogółu |
|---|---|---|
| Biali – Brytyjczycy | 570 217 | 53,1% |
| Biali – Irlandczycy | 22 021 | 2,1% |
| Biali – pozostali | 29 398 | 2,7% |
| Azjaci – Pakistańczycy | 144 627 | 13,5% |
| Azjaci – Hindusi | 64 621 | 6,0% |
| Azjaci – Bengalczycy | 32 532 | 3,0% |
| Azjaci – Chińczycy | 12 712 | 1,2% |
| Azjaci – pozostali | 31 148 | 2,9% |
| Czarni – Afrokaraibowie | 47 641 | 4,4% |
| Czarni – Afrykańczycy | 29 991 | 2,8% |
| Czarni – pozostali | 18 728 | 1,7% |
| Mieszani – Biali/Afrokaraibowie | 24 720 | 2,3% |
| Mieszani – Biali/Azjaci | 11 186 | 1,0% |
| Mieszani – pozostali | 11 699 | 1,0% |
| Arabowie | 10 910 | 1,0% |
| Pozostali | 10 894 | 1,0% |
| Łącznie | 1 073 045 |
| Wyznanie | Liczba ludności | % ogółu |
|---|---|---|
| Chrześcijaństwo | 494 358 | 46,1% |
| Islam | 234 411 | 21,9% |
| Brak wyznania | 206 821 | 19,3% |
| Sikhizm | 32 376 | 3,0% |
| Hinduizm | 22 362 | 2,1% |
| Pozostałe | 12 631 | 1,2% |
| Brak odpowiedzi | 70 086 | 6,5% |
| Łącznie | 117 773 |
| Język | Liczba ludności | % ogółu |
|---|---|---|
| Język angielski | 866 833 | 84,7% |
| Język urdu | 29 403 | 2,9% |
| Język pendżabski | 21 166 | 2,1% |
| Język bengalski | 14 718 | 1,4% |
| Pakistańskie języki pahari | 10 827 | 1,1% |
| Język polski | 8952 | 0,9% |
| Język somalijski | 8139 | 0,8% |
| Języki chińskie | 7807 | 0,8% |
| Język arabski | 6921 | 0,7% |
| Język paszto | 6123 | 0,6% |
| Pozostałe | 42 497 | 4,2% |
| Łącznie | 1 023 386 |
Zabytki i atrakcje turystyczne
edytuj
- katedra rzymskokatolicka z XIX wieku
- kościół św. Marcina, z XIII wieku, przebudowany w XIX w.
- Sarehole Mill – młyn z XVIII wieku
- Muzeum Miejskie – znana kolekcja malarstwa szczególnie prerafaelitów
- Gun Quarter – dzielnica manufaktur broni
- Chinese Quarter – dzielnica chińska z wieloma restauracjami, barami i klubami
- Convention Quarter
- Jewellery Quarter – dzielnica jubilerów
- National Sealife Centre
- Birmingham Thinktank Science Museum
- Victoria Square
- Sutton Park
- Muzeum J.R.R. Tolkiena
- Symphony Hall
- Cadbury World – muzeum czekolady
- Library of Birmingham
Polonia
edytuj- Polska Szkoła Sobotnia im. Mikołaja Kopernika
- Polskie Centrum Katolickie „Dom Polski” (Polish Millennium House)
- Polskie Koło Katolickie[16].
Znane osoby
edytuj- Matthew Boulton (1728–1809) – fabrykant
- Joseph Priestley (1733–1804) – chemik, filozof, duchowny i pedagog
- James Watt (1736–1819) – inżynier i wynalazca
- Alexander Parkes (1813–1890) – metalurg i wynalazca
- Francis Galton (1822–1911) – podróżnik, przyrodnik, antropolog, eugenik, wynalazca, meteorolog, pisarz, lekarz, psychometra i statystyk
- John Wright (XIX w.) – wynalazca, galwanotechnik
- Carl Palmer – (ur. 1950) – brytyjski muzyk, perkusista-wirtuoz
- Steve Winwood (ur. 1948) – multiinstrumentalista i twórca tekstów
- Ozzy Osbourne (ur. 1948) – brytyjski wokalista, muzyk, autor tekstów i członek Black Sabbath
- Tony Iommi (ur. 1948) – brytyjski gitarzysta, założyciel i lider Black Sabbath
- Nick Rhodes (ur. 1962) – brytyjski klawiszowiec
- Mike Skinner (ur. 1978) – brytyjski muzyk i multiinstrumentalista, założyciel projektu The Streets
- Conor Maynard (ur. 1992) – brytyjski wokalista
- Brad Simpson (ur. 1995) – brytyjski wokalista zespołu The Vamps
- Bill Ward (ur. 1948) – brytyjski muzyk, perkusista Black Sabbath
- Geezer Butler (ur. 1949) – brytyjski muzyk, basista Black Sabbath
Miasta partnerskie
edytuj
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ The Guardian.
- ↑ Request Rejected [online], www.birmingham.gov.uk [dostęp 2018-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-26].
- ↑ birmingham.gov.uk
- ↑ birmingham.gov.uk/cs/Satellite. birmingham.gov.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-06)]..
- ↑ Ordnance Survey linked data.
- ↑ Susan Ashby „The Geography of Birmingham”. JPServicez Search Articles. Archived from the original on 12 February 2008. Retrieved 24 December 2007. jpservicez-searcharticles.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-12)]..
- ↑ Victor Skipp (1987). The History of Greater Birmingham – down to 1830. Yardley, Birmingham: V. H. T. Skipp. p. 15. ISBN 0-9506998-0-2.
- ↑ „The Growth of the City, A History of the County of Warwick: Volume 7: The City of Birmingham (1964), s. 4–25". British History Online. Retrieved 22 July 2009.
- ↑ „Solid Geology – 1:250,000 scale (Source: British Geological Survey, NERC)” (gif). Department for Environment Food and Rural Affairs. Archived from the original on 2006-11-22. Retrieved 7 June 2008. defra.gov.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-22)]..
- ↑ The Domesday Book online.
- ↑ Birmingham – drugie największe miasto w Wielkiej Brytanii – POLEMI.co.uk [online], polemi.co.uk [dostęp 2017-11-17] (pol.).
- ↑ Birmingham (Local Authority) – Key Figures for 2011 Census: Key Statistics, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
- ↑ Office for National Statistics: Birmingham (Local Authority) – Ethnic Group, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
- ↑ Office for National Statistics: Birmingham (Local Authority) – Religion, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
- ↑ Office for National Statistics: Birmingham (Local Authority) – Main Language (detailed), 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
- ↑ Baza organizacji i instytucji polskich i polonijnych za granicą. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2018-08-12].
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona miasta Birmingham (ang.)
- Strona Polaków mieszkających w Birmingham
- Historia przemysłu Birmingham (ang.)