Blanka Kaczorowska
Blanka Kaczorowska, ps. Sroka, Katarzyna (ur. 13 października 1922 w Brześciu[1], zm. 25 sierpnia 2002 w Bry-sur-Marne)[2] – polska magister historii sztuki, kolaborantka nazistowska, denuncjatorka Gestapo w Armii Krajowej, tajna współpracownica Służby Bezpieczeństwa PRL[a].
 Fotografia sprzed 1939 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 sierpnia 2002 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Małżeństwo |
Ludwik Kalkstein |
Życiorys
edytujW czasie II wojny światowej wstąpiła do konspiracji Armii Krajowej. Pracowała w wywiadzie w Siedlcach, później wyjechała do Warszawy. W początkach 1942 została członkiem grupy operacyjnej „H”, którą dowodził Ludwik Kalkstein – jej mąż od 14 listopada 1942. Używała wówczas pseudonimu „Sroka”. Wraz z mężem i Eugeniuszem Świerczewskim nawiązała współpracę z Gestapo jako agentka „V-98”. Namówiona przez Kalksteina, który twierdził, że dzięki współpracy z Gestapo będzie mógł dostać się do kwatery Hitlera, żeby go zabić[3]. Grupa ta zdekonspirowała wiele struktur podziemia i wydała w końcu czerwca 1943 dowódcę AK generała Stefana Grota-Roweckiego w ręce Niemców. 25 marca 1944 zaocznym wyrokiem Wojskowego Sądu Specjalnego skazana na karę śmierci. Kary w czerwcu 1944 nie wykonano, gdyż Kaczorowska była w ciąży. Gestapo ukryło ją i do końca wojny przebywała pod opieką Niemców. W 1945 rozwiodła się z Kalksteinem i ponownie wyszła za mąż.
Po wojnie mieszkała w Częstochowie i Łodzi, gdzie studiowała, a następnie powróciła do Warszawy. Podczas studiów wstąpiła do PPR[4]. Jej przeszłością zainteresowały się Główny Zarząd Informacji WP i Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. W 1948 znalazła się pod osobistą opieką (była kochanką) Ministra Kultury i Sztuki Włodzimierza Sokorskiego. Została magistrem historii sztuki i 1 czerwca 1951 rozpoczęła pracę jako asystentka w Państwowym Instytucie Badania Sztuki Ludowej i Folkloru. Zamierzała uzyskać paszport i wyjechać za granicę, starania zostały udaremnione przez rozpracowujących ją funkcjonariuszy MBP.
Po poznaniu jej przeszłości w 1952 została zatrzymana przez UBP i osądzona. Warszawski sąd skazał ją w 1953 na dożywocie. Wyrok został zmniejszony po apelacji przestępczyni do 15 lat pozbawienia wolności, a następnie do 10 lat. Wyszła na wolność po pięciu latach, w 1958. Na tak krótki okres osadzenia miała wpływ działalność donosicielska. Podczas uwięzienia była tzw. agentem celnym, czyli donosiła Służbie Więziennej na pozostałych osadzonych.
W końcu czerwca 1959 została współpracownikiem Departamentu II (kontrwywiad) MSW jako agentka, OZI „Katarzyna”, gdzie pracowała do 1963. Tajnym, świadomym współpracownikiem była ponownie w latach 1967–1972. Pracowała w Centrali Importu i Eksportu Chemikaliów „Ciech”, Państwowym Instytucie Wzornictwa Przemysłowego, Orbisie i centrali handlowej „Foto-Kino-Film”.
W 1971 wyjechała do Francji, gdzie mieszkała do swojej śmierci w 2002.
Uwagi
edytuj- ↑ W końcu czerwca 1959 jako „Katarzyna” ponownie została tajnym współpracownikiem Departamentu II MSW (do października 1963). Przy pomocy MSW znalazła pracę w centrali handlu zagranicznego. W raporcie z 30 stycznia 1960 stwierdzono: „jest długoletnim tajnym współpracownikiem naszych organów. W toku pracy dla nas została wielokrotnie sprawdzona i bardzo silnie związana z nami” 69. Ale w kwietniu 1961 Blanka Kaczorowska vel Kalkstein vel Talińska występowała jako „kandydat na werbunek”. Jeszcze raz w maju 1967 została tajnym współpracownikiem Departamentu II. Jej działalność trwała co najmniej do kwietnia 1972. Przez ten czas otrzymywała wynagrodzenie pieniężne. W latach 1976–1977 była w zainteresowaniu Departamentu II, a następnie KO Departamentu I MSW (wywiad)[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Waldemar Grabowski. Kalkstein i Kaczorowska w świetle akt UB. „Biuletyn IPN”. 8-9 (43/44), s. 87-100, 2004.
- ↑ Witold Pronobis. Poślubieni zdradzie. „Focus Historia Extra”. 5-6, 2010.
- ↑ Adam Zadworny. Kalkstein. „Duży Format”, 2009-02-24.
- ↑ Zaciśnięte usta Blanki Kaczorowskiej [online], Onet Wiadomości, 21 sierpnia 2015 [dostęp 2023-12-31] (pol.).