Bohdan Korzeniewski

Bohdan Korzeniewski
	; Bohdan Korzeniewski
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1905 ; Siedlce
Data i miejsce śmierci	5 września 1992 ; Warszawa
	profesor nauk o sztukach pięknych
	Specjalność: historia teatru
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1946 – historia teatru ; Uniwersytet Warszawski
Profesura	1958
	Dyrektor naczelny i artystyczny
Teatr	Teatr Narodowy
Okres zatrudn.	1952–1954
	Dziekan Wydziału Reżyserii
Uczelnia	PWST w Warszawie
Okres spraw.	1956–1979
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł należy dopracować:

Sekcja „Dorobek twórczy”.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Bohdan Korzeniewski (ur. 12 kwietnia 1905 w Siedlcach, zm. 5 września 1992 w Warszawie) – polski reżyser, krytyk i historyk teatru, tłumacz, pisarz i pedagog.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Józefa, urzędnika sądowego, i Stanisławy z domu Borell, nauczycielki. Początkową naukę pobierał w domu^[1]. W 1925 ukończył Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Siedlcach i zdał maturę, a w 1930 Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Podczas studiów należał do Akademickiego Związku Młodzieży Socjalistycznej. W latach 1932–1938 z przerwami pracował w Bibliotece Narodowej. W latach 1933–1934 przebywał we Francji na stypendium ufundowanym przez Fundusz Kultury Narodowej. Od 1934 wykładał historię teatru w PIST, co kontynuował na tajnych kompletach w czasie okupacji niemieckiej. Wraz z Leonem Schillerem był współzałożycielem podziemnej Tajnej Rady Teatralnej. Więziony w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, skąd został jako jeden z nielicznych zwolniony dzięki zabiegom międzynarodowym. Powstanie warszawskie spędził w Warszawie, głównie w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie był zatrudniony. Za zgodą władz niemieckich w styczniu 1945 ratował dobytek BUW.

Po wojnie działał w komisji weryfikującej aktorów, grających w dozwolonych przez okupanta, a potępianych przez władze podziemne jawnych spektaklach z lekkim repertuarem. Przypomniał to w felietonie opublikowanym w maju 2004 w „Tygodniku Powszechnym” Czesław Miłosz, zowiąc to tropieniem czarownic.

Od 1946 był profesorem PWST, wieloletnim dziekanem Wydziału Reżyserii. Łączył tę pracę z funkcjami dyrektora i kierownika artystycznego wielu teatrów, m.in. Narodowego i Polskiego w Warszawie. W 1947 doktoryzował się na podstawie rozprawy Wojciech Bogusławski w latach powstawania Teatru Narodowego. W latach 1948–1980, głównie w teatrach warszawskich i krakowskich, wyreżyserował samodzielnie i we współpracy, dokonał inscenizacji, adaptacji lub opracowań, a także opiekował się łącznie 67 wystawieniami sztuk teatralnych. Były to głównie dramaty klasyczne, z których wydobywał i ukazywał we współczesnym sobie kontekście wartości intelektualne, racjonalizm, satyrę i szyderstwo. Do dziś za jedną z najgłośniejszych jego prac uważany jest debiut reżyserski z 1948 – wystawienie sztuki Szkoła żon Moliera. We wspomnieniach aktorów, np. Andrzeja Łapickiego, jawił się jako człowiek, który zawsze dbał o staranną, poprawną polszczyznę, piękno myśli i formę wypowiedzi.

W 1956 razem z Antonim Bohdziewiczem wyreżyserował pierwszą powojenną ekranizację Zemsty Aleksandra Fredry. Wystawił też trzy sztuki w Teatrze Telewizji. Tłumaczył dzieła literatury rosyjskiej i francuskiej, m.in. Moliera.

Od 1956 współredaktor – ze Zbigniewem Raszewskim – Pamiętnika Teatralnego. W latach 1955–1970 pełnił funkcje prezesa Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego, a od 1970 – prezesa honorowego.

23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami^[2].

Dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Ewa z domu Rostkowska (1910–1983)^[3], polonistka, z którą miał córkę Małgorzatę (zm. 1977) i syna Tomasza^[1]. Drugą żoną została Anna Kuligowska-Korzeniewska.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu komunalnym w Piasecznie (sektor F3-10-13)^[3].

Dorobek twórczy

teatralny
- 1948 Molier Szkoła żon 2 razy
- 1948 Aleksandr Suchowo-Kobylin Śmierć Tariełkina
- 1948 Jean Giraudoux Amfitrion 38
- 1949 Jean Giraudoux Amfitrion 38
- 1949 Aleksander Fredro Mąż i żona
- 1950 Molier Don Juan
- 1951 Juozas Baltušis Pieją koguty
- 1951 Stefan Żeromski Grzech
- 1952 Nikołaj Gogol Rewizor
- 1952 Aleksander Fredro Mąż i żona inscenizacja, reżyseria Jan Świderski
- 1952 Franciszek Zabłocki Fircyk w zalotach reżyseria z Jackiem Woszczerowiczem
- 1953 Aleksander Fredro Mąż i żona inscenizacja, reżyseria Eugeniusz Aniszczenko
- 1953 Juozas Baltušis Pieją koguty opracowanie, reżyseria Julia Iberle
- 1953 Aleksander Fredro Zemsta
- 1953 Stefan Żeromski Grzech inscenizacja, reżyseria Adam Hanuszkiewicz
- 1954 Stefan Żeromski Grzech inscenizacja, reżyseria Janina Orsza-Łukasiewicz
- 1954 Mikołaj Pogodin Człowiek z karabinem
- 1955 Molier Don Juan
- 1956 Molier Szkoła żon
- 1956 George Bernard Shaw Święta Joanna
- 1956 Jean Giraudoux Amfitrion 38 inscenizacja, reżyseria Andrzej Dobrowolski
- 1957 Molier Don Juan (wznowienie)
- 1957 Aleksander Fredro Mąż i żona
- 1958 Molier Szkoła żon
- 1958 Jean Giraudoux Wariatka z Chaillot
- 1958 Jean Giraudoux Nie będzie wojny trojańskiej
- 1959 Zygmunt Krasiński Nie-Boska Komedia
- 1960 William Szekspir Sławna historia o Troilusie...
- 1960 William Szekspir Makbet
- 1961 Aleksandr Suchowo-Kobylin Śmierć Tariełkina
- 1961 Aleksandr Suchowo-Kobylin Sprawa
- 1962 Eurypides Medea opieka reżyserska, reżyseria Jerzy Markuszewski
- 1962 Stefan Żeromski Grzech inscenizacja, reżyseria Ryszarda Hanin
- 1962 Aleksander Fredro Mąż i żona inscenizacja, reżyseria Czesław Wołłejko
- 1962 Molier Don Juan
- 1963 Aleksander Suchowo-Kobylin Sprawa
- 1963 Giacomo Puccini Gianni Schicchi
- 1963 Aleksander Fredro Mąż i żona
- 1963 Béla Bartók Zamek księcia Sinobrodego
- 1963 Adam Mickiewicz Dziady
- 1963 Antoni Czechow Iwanow opieka reżyserska, reżyseria Andrzej Ziębiński
- 1964 Władimir Majakowski Łaźnia
- 1964 Stefan Żeromski Wierna rzeka opieka reżyserska, reżyseria Jerzy Wróblewski
- 1965 William Szekspir Sławna historia o Troilusie...
- 1966 Ilja Erenburg Burzliwe życie Lejzorka Rojsztwańca opieka reżyserska, reżyseria Zdzisław Leśniak
- 1967 Isaak Babel Zmierzch
- 1968 Molier Łotrostwa Skapena
- 1969 Stanisław Wyspiański Sędziowie opieka artystyczna, reżyseria Wojciech Jesionka
- 1969 Eurypides Ifigenia w Aulidzie opieka artystyczna, reżyseria Wojciech Jesionka
- 1970 Molier Łotrostwa Skapena
- 1970 Ecaterina Oproiu Nie jestem wieżą Eiffela opieka reżyserska, reżyseria Jacek Gruca
- 1970 Carlo Gozzi Księżniczka Turandot opieka reżyserska, reżyseria Wojciech Jesionka
- 1971 Jean Genet Pokojówki opieka reżyserska, reżyseria Henryk Baranowski
- 1971 Christopher Marlowe Tragiczne dzieje dra Fausta
- 1972 Nikołaj Gogol Nos
- 1973 Tadeusz Nowak A jak królem, a jak katem będziesz opieka reżyserska, reżyseria Janusz Nyczak
- 1974 Pierre Beaumarchais Wesele Figara
- 1975 Jan Drda Igraszki z diabłem opieka reżyserska, reżyseria Bohdan Cybulski
- 1975 Aleksandr Suchowo-Kobylin Śmierć Tariełkina
- 1976 Molier Grzegorz Niezguła
- 1977 Molier Świętoszek
- 1978 Molier Grzegorz Niezguła
- 1979 Aleksander Fredro Mąż i żona
- 1979 William Szekspir Sen nocy letniej
- 1980 Stanisław Ignacy Witkiewicz Gyubal Wahazar

literacki
- 1966 Spory o teatr
- 1973 O wolność dla pioruna w teatrze
- 1989 Książki i ludzie

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy II klasy (1959)^[4]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1954)^[5]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1953)^[6]
Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)^[7]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[8]
Krzyż Armii Krajowej^[1]
Order Sztuki i Literatury (Francja, 1964)^[4]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c MałgorzataM. Szejnert MałgorzataM., Sława i Infamia. Rozmowa z Bohdanem Korzeniewskim - cz. 1 [online], niniwa22.cba.pl [dostęp 2023-12-15] .
↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])
↑ ^a ^b Cmentarz Komunalny w Piasecznie - wyszukiwarka osób pochowanych [online], piaseczno.grobonet.com [dostęp 2023-12-15] .
↑ ^a ^b Bohdan Korzeniewski | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2023-10-23] (pol.).
↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1953 r. nr 93, poz. 1254 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazany jako Korzeniowski Bohdan.

Bibliografia

BohdanB. Korzeniewski BohdanB., MałgorzataM. Szejnert MałgorzataM., Sława i infamia. Rozmowa z Bohdanem Korzeniewskim, Kraków: Wydawnictwo literackie, 1992, ISBN 83-08-02330-4, OCLC 749595429 .

Linki zewnętrzne

Bohdan Korzeniewski w bazie filmpolski.pl
Kim był Bohdan Korzeniewski?
Bohdan Korzeniewski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[:0-1] MałgorzataM. Szejnert MałgorzataM., Sława i Infamia. Rozmowa z Bohdanem Korzeniewskim - cz. 1 [online], niniwa22.cba.pl [dostęp 2023-12-15] .

[2] Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])

[:2-3] Cmentarz Komunalny w Piasecznie - wyszukiwarka osób pochowanych [online], piaseczno.grobonet.com [dostęp 2023-12-15] .

[:1-4] Bohdan Korzeniewski | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2023-10-23] (pol.).

[5] M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[6] M.P. z 1953 r. nr 93, poz. 1254 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[7] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[8] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazany jako Korzeniowski Bohdan.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]