Burzykowate

Burzykowate
	Procellariidae
	Leach, 1820
	; Przedstawiciel rodziny – fulmar zwyczajny (Fulmarus glacialis) – forma ciemno ubarwiona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	burzykowate
	Typ nomenklatoryczny
	Procellaria Linnaeus, 1758
Synonimy
	Pelecanoididae G.R. Gray, 1871;
	Pelecanoididae G.R. Gray, 1871;
Rodzaje
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Burzykowate^[2], petrelowate (Procellariidae) – rodzina ptaków z rzędu rurkonosych (Procellariiformes).

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje gatunki oceaniczne zamieszkujące otwarte morza całego świata^[3]^[4] (na Bałtyku spotykane sporadycznie).

Cechy charakterystyczne

Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

ciało długości 25–99 cm^[5]
ubarwienie ciemne, często biały brzuch, bardzo rzadko jasne
rogowa pochwa dzioba złożona z płytek, posiadają rurkowate nozdrza, a to oznacza większą powierzchnię nabłonka węchowego, który powiększają dodatkowo nosowe chrząstki spiralne, co może się wiązać z dobrym węchem, a u ptaków to cecha wyjątkowa.
często występuje polimorfizm w obrębie gatunku
w locie wykorzystują zaburzenia powietrza nad falami, co powoduje, że często spotyka się je w obszarach złej pogody; na ląd wracają tylko na noc i w okresie lęgowym
lekki lot zawdzięczają w dużej mierze komorom powietrznym w kościach
długie skrzydła z dobrze rozwiniętą kością ramieniową i przedramieniową
większość żywi się planktonem, niektóre głowonogami
gnieżdżą się kolonijnie, zazwyczaj na niedostępnych klifach i wyspach, gdzie niektóre wygrzebują głębokie nory
młode karmione obficie i tłusto rozwijają się dość powoli. Niektóre gatunki porzucają nie w pełni rozwinięte młode i wtedy muszą przetrwać dzięki rezerwom tłuszczowym do czasu aż nauczą się latać i żerować.
upierzenie jest mocno natłuszczone, co wydziela przykry zapach (wydzielają go też jaja), nawet u okazów muzealnych

Systematyka

Dawniej rodzinę dzielono na dwie podrodziny: fulmary (Fulmarinae) i burzyki (Puffininae), obecnie ten podział nie jest już stosowany. Do rodziny należą następujące rodzaje^[2]:

Pelecanoides Lacépède, 1799
Aphrodroma Olson, 2000 – jedynym przedstawicielem jest Aphrodroma brevirostris (Lesson, 1831) – petrelek popielaty
Halobaena Bonaparte, 1856 – jedynym przedstawicielem jest Halobaena caerulea (J.F. Gmelin, 1789) – petrelek modry
Pachyptila Illiger, 1811
Pagodroma Bonaparte, 1856 – jedynym przedstawicielem jest Pagodroma nivea (G. Forster, 1777) – petrel śnieżny
Thalassoica Reichenbach, 1853 – jedynym przedstawicielem jest Thalassoica antarctica (J.F. Gmelin, 1789) – petrel antarktyczny
Daption Stephens, 1826 – jedynym przedstawicielem jest Daption capense (Linnaeus, 1758) – warcabnik
Macronectes Richmond, 1905
Fulmarus Stephens, 1826
Pterodroma Bonaparte, 1856
Procellaria Linnaeus, 1758
Bulweria Bonaparte, 1843
Pseudobulweria Mathews, 1936
Ardenna Reichenbach, 1853
Calonectris Mathews & Iredale, 1915
Puffinus Brisson, 1760

Przypisy

↑ Procellariidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 – burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-19].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-17]. (ang.).
↑ Petrels and Shearwaters (Procellariidae). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)]. (ang.).
↑ C. Carboneras: Family Procellariidae (Petrels and Shearwaters). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 216. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).

[itis-1] Procellariidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-2] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 – burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-19].

[ioc-3] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-17]. (ang.).

[ibc-4] Petrels and Shearwaters (Procellariidae). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)]. (ang.).

[Carboneras-5] C. Carboneras: Family Procellariidae (Petrels and Shearwaters). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 216. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]