Byblisowate

Byblisowate
	; Byblis liniflora
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	byblisowate
	Nazwa systematyczna
	Byblidaceae Domin; Acta Bot. Bohem. 1: 3. 1922
	Typ nomenklatoryczny
	Byblis Salisb. (1808)
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Byblisowate (Byblidaceae) – monotypowa rodzina z rzędu jasnotowców (Lamiales). Należy do niej jeden rodzaj – byblis (Byblis). Nazwa tego rodzaju pochodzi od greckiego imienia mitologicznej córki Miletosa, założyciela Miletu, zakochanej w swoim bracie, którą nimfy zamieniły w końcu w źródło. Nazwa nadana została z powodu podobieństwa do tryskającego źródła licznych kropelek lśniącego śluzu pokrywających roślinę, a służących chwytaniu owadów. Do rodzaju należy siedem gatunków^[4], występujących w naturze w północnej i północno-zachodniej Australii oraz na Nowej Gwinei^[5].

Morfologia

Kwiat Byblis gigantea

Pokrój: Rośliny zielne osiągające do 0,6 m wysokości, od dołu zwykle silnie rozgałęzione^[5].
Liście: Skrętoległe^[2]. Zwykle siedzące, jasnozielone i równowąskie, do 20 cm długości. Pokryte są dwoma rodzajami gruczołowatych włosków. Włoski chwytne mają na szczycie główkę pokrytą lepkim śluzem, który błyszcząc pełni równocześnie funkcję wabiącą dla drobnych bezkręgowców. Niskie włoski chłonne znajdują się w rynienkach blaszki liściowej^[5].
Kwiaty: Wyrastają pojedynczo na szczytach długich szypułek zebranych po kilka na szczycie łodygi. Kwiaty są promieniste, 5-krotne i obupłciowe. Płatki w pąku skręcone, mają barwę purpurową do jasnofioletowej, na brzegu są postrzępione. Pięć pręcików otacza pojedynczy słupek^[5]. Znamię punktowe lub główkowate^[2].
Owoce: Torebki otwierające się klapami i zawierające do kilkudziesięciu kolczastych nasion^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna rodzaju Byblis długi czas pozostawała niejasna. Klasyfikowany był od do rodziny skalnicowatych (Saxifragaceae), ewentualnie wyłączany był w rodzinę byblisowatych, ale włączano doń także rodzaj tuliłezka (Roridula)^[5].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

jasnotowce

Plocospermataceae

	Carlemanniaceae

	Oleaceae oliwkowate

Tetrachondraceae

Peltantheraceae

	Calceolariaceae

	Gesneriaceae ostrojowate

Plantaginaceae babkowate

Scrophulariaceae trędownikowate

Stilbaceae

	Byblidaceae byblisowate

	Linderniaceae linderniowate

	Pedaliaceae połapkowate, sezamowate

	Martyniaceae martyniowate

	Acanthaceae akantowate

Bignoniaceae bignoniowate

	Schlegeliaceae

	Lentibulariaceae pływaczowate

	Thomandersiaceae

	Verbenaceae werbenowate

jasnotowate Lamiaceae

Mazaceae

Phrymaceae

	paulowniowate Paulowniaceae

	zarazowate Orobanchaceae

Podział rodziny^[6]^[4]

rodzaj: Byblis R. A. Salisbury, Parad. Lond. ad t. 95. 1 Feb 1808. Gatunkiem typowym dla rodzaju jest B. liniflora R. A. Salisbury
- Byblis aquatica Lowrie & Conran
- Byblis filifolia Planch.
- Byblis gigantea Lindl. – byblis wielka
- Byblis guehoi Lowrie & Conran
- Byblis lamellata Lowrie & Conran
- Byblis liniflora Salisb. – byblis lnowa
- Byblis rorida Lowrie & Conran

Zmienność

Ponieważ rodzaj jest przedmiotem hodowli, w jego obrębie uzyskano odmiany uprawne, m.in.^[7]:

Byblis 'Cataby'
Byblis 'Darwin Red'
Byblis 'David'
Byblis 'Enneabba'
Byblis 'Goliath'

Galeria

Byblis aquatica
Byblis filifolia
Kwiat Byblis filifolia
Byblis gigantea
Nasiono Byblis gigantea
Byblis lamellata
Kwitnąca Byblis liniflora

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Raveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – B. Cornell University. [dostęp 2013-10-20].
↑ ^a ^b Byblis. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-09-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Z. Podbielkowski, B. Sudnik-Wójcikowska: Rośliny mięsożerne – zwane też owadożernymi. Warszawa: Multico, 2003. ISBN 83-7073-337-9.
↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-10-20].
↑ Registered Cultivar Names : Byblis. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-09-15].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[reveal-3] James L. Raveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – B. Cornell University. [dostęp 2013-10-20].

[tpl-4] Byblis. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-09-15].

[podbielkowski-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Z. Podbielkowski, B. Sudnik-Wójcikowska: Rośliny mięsożerne – zwane też owadożernymi. Warszawa: Multico, 2003. ISBN 83-7073-337-9.

[ing-6] Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-10-20].

[7] Registered Cultivar Names : Byblis. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-09-15].

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]