Cechy płciowe

Cechy płciowe – właściwości organizmu (genetyczne, anatomiczne i fizjologiczne) związane z jego zdolnością do rozrodu.

Podział

W praktyce zarówno klinicznej, jak i poznawczej przyjęło się wyróżniać:

• Pierwszorzędowe cechy płciowe
• Drugorzędowe cechy płciowe
• Trzeciorzędowe cechy płciowe

Pierwszorzędowe cechy płciowe – wyznaczane przez chromosomy płciowe, wchodzące w skład zygoty. Należy przypomnieć, że jeden z chromosomów płciowych pochodzi od ojca (X lub Y), natomiast drugi od matki (zawsze X), zatem można powiedzieć, że o płci dziecka decyduje chromosom płciowy przekazywany przez ojca. Obecność tych chromosomów warunkuje rozwój wewnętrznych oraz zewnętrznych narządów i dróg wyprowadzających.

Drugorzędowe cechy płciowe – stanowią zespół różnic somatycznych oraz czynnościowych, które różnią kobietę i mężczyznę. Drugorzędowe cechy płciowe rozwijają się pod wpływem hormonów płciowych. Cechy te dotyczą różnic w proporcjach budowy, rozwoju umięśnienia, tworzeniu się warstwy tłuszczowej, budowie szkieletu, budowie krtani i barwie głosu, sposobie owłosienia, które różnią kobietę i mężczyznę. Drugorzędowe cechy płciowe są wspólnymi dla ogółu ludzi określonej płci.

Trzeciorzędowe cechy płciowe – podobnie jak drugorzędowe wyrażają płeć somatyczną i czasem są z nimi łączone. Podobnie jak poprzednie, warunkowane są one aktywnością układu wydzielania wewnętrznego. Nie podlegają wpływom środowiska. Trzeciorzędowe cechy płciowe kształtują się w okresie dojrzewania.

Cechy płciowe u ludzi

U ludzi generalnie da się wyróżnić następujące cechy płciowe:

• Żeńskie:
  • Pierwszorzędowe:
    • jajniki.
  • Drugorzędowe:
    • srom,
    • łechtaczka,
    • pochwa,
    • macica,
    • jajowody.
  • Trzeciorzędowe:
    • biust,
    • specyficzne owłosienie ciała,
    • specyficzne umięśnienie i rozłożenie tłuszczu na ciele,
    • specyficzne proporcje budowy ciała (szerokie biodra itp.).
    • wysoka barwa głosu

• Męskie:
  • Pierwszorzędowe:
    • jądra.
  • Drugorzędowe:
    • moszna,
    • nasieniowody,
    • prącie.
  • Trzeciorzędowe:
    • specyficzne owłosienie ciała,
    • specyficzne (męskie) umięśnienie i rozłożenie tłuszczu na ciele,
    • specyficzne proporcje budowy ciała (węższe biodra, szersze ramiona itd.),
    • niska barwa głosu,
    • jabłko Adama

Spotyka się też typologię dwustopniową, w której wymienione wyżej cechy pierwszo- i drugorzędowe zalicza się do pierwszorzędowych, a trzeciorzędowe do drugorzędowych. Te ostatnie bywają też nazywane ornamentem płciowym.

Zobacz też

• płeć
• gender
• stosunek płciowy
• dymorfizm płciowy
• tożsamość płciowa
• atrakcyjność fizyczna