Charles Haughey
Charles James Haughey, irl. Cathal Ó hEochaidh (ur. 16 września 1925 w Castlebar, zm. 13 czerwca 2006 w Dublinie[1]) – irlandzki polityk, wieloletni deputowany, działacz Fianna Fáil i jej lider w latach 1979–1992, minister, trzykrotny premier Irlandii (1979–1981, 1982, 1987–1992).
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 września 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 czerwca 2006 |
| Taoiseach | |
| Okres |
od 11 grudnia 1979 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Taoiseach | |
| Okres |
od 9 marca 1982 |
| Przynależność polityczna |
Fianna Fáil |
| Poprzednik |
Garret FitzGerald |
| Następca |
Garret FitzGerald |
| Taoiseach | |
| Okres |
od 10 marca 1987 |
| Przynależność polityczna |
Fianna Fáil |
| Poprzednik |
Garret FitzGerald |
| Następca | |
Życiorys
edytujUrodził się jako syn wojskowego. Uczył się w szkole prowadzonej przez Irish Christian Brothers. Ukończył studia handlowe na University College Dublin. Kształcił się też w King’s Inns, nie podjął jednak praktyki prawniczej[2]. Zaczął prowadzić własną działalność gospodarczą w tym na rynku nieruchomości[1].
Dołączył do ugrupowania Fianna Fáil[3]. W 1957 za czwartym podejściem po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Dáil Éireann z okręgu Dublin North East[4]. W dziesięciu kolejnych wyborach (1961, 1965, 1969, 1973, 1977, 1981, lutym 1982, listopadzie 1982, 1987, 1989) z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, zasiadając w niższej izbie irlandzkiego parlamentu przez 35 lat do 1992[3][4].
Stopniowo awansował w swoim ugrupowaniu. W trakcie pierwszej kadencji zajmował stanowisko parlamentarnego sekretarza przy ministrze sprawiedliwości. W październiku 1961 został ministrem sprawiedliwości w gabinecie swojego teścia Seána Lemassa. W październiku 1964 przeszedł na urząd ministra rolnictwa, urząd ten sprawował do listopada 1966[3]. W 1966 odpowiadał za kampanię prezydencką Éamona de Valery[5]. Został następnie ministrem finansów w gabinecie Jacka Lyncha. Pełnił tę funkcję do czasu swojej dymisji w maju 1970[3]. Został odwołany przez premiera (podobnie jak minister Neil Blaney). Obaj politycy byli w tym czasie objęci postępowaniem dotyczącym sponsorowania z funduszy państwowych przemytu nielegalnej broni dla IRA w Irlandii Północnej[6][7].
Afera nie przeszkodziła politykowi w kontynuowaniu kariery. Gdy jego partia powróciła do władzy, w lipcu 1977 objął urząd ministra zdrowia, który sprawował do grudnia 1979[1][3]. W tym samym miesiącu został nowym liderem Fianna Fáil, którą kierował do czasu swojej rezygnacji w lutym 1992[4][8]. Trzykrotnie w międzyczasie sprawował urząd premiera – od grudnia 1979 do czerwca 1981, od marca do grudnia 1982 i od lipca 1989 do lutego 1992. Był również ministrem edukacji (w październiku 1982) i ministrem do spraw Gaeltachtu (od lipca 1989 do lutego 1992)[3]. W 1981 i 1982 odchodził z rządu w związku z przejęciem władzy przez Garreta FitzGeralda z Fine Gael[8]. W 1992 zrezygnował z funkcji premiera i przywódcy partii, gdy pojawiły się zarzuty, że miał związek z nielegalnym nagraniem dwóch dziennikarzy w 1982[1][2].
Charles Haughey był znany ze swojego wystawnego i ekstrawaganckiego stylu życia, co budziło kontrowersje[2]. W 1997 został objęty postępowaniem, które ujawniło, że w czasie pełnienia funkcji premiera otrzymywał znaczne sumy pieniędzy od jednego z przedsiębiorców. Powołany przez parlament specjalny trybunał ujawnił inne nieprawidłowości finansowe. Polityk ostatecznie zgodził się na uiszczenie 6 milionów euro tytułem zaległych podatków i tytułem kary[1].
Życie prywatne
edytujBył żonaty z Maureen Haughey, córką polityka Seána Lemassa[1]. Mieli czwórkę dzieci: córkę Eimear oraz synów Conora, Ciarána i Seána[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Charles Haughey, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-08-12] (ang.).
- ↑ a b c d Peter Murtagh, Joe Joyce: Charles Haughey: Controversial Irish politician whose popularity survived corruption scandals. theguardian.com, 14 czerwca 2006. [dostęp 2019-08-12]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Mr. Charles J. Haughey. oireachtas.ie. [dostęp 2019-08-12]. (ang.).
- ↑ a b c Profil na stronie electionsireland.org. [dostęp 2019-08-12]. (ang.).
- ↑ Ray Ryan: How Dev almost lost the 1966 presidential election. irishtimes.com, 20 sierpnia 2018. [dostęp 2019-08-12]. (ang.).
- ↑ Haughey and Blaney Sacked in Arms Scandal 1970. rte.ie, 6 maja 1970. [dostęp 2019-08-12]. (ang.).
- ↑ Alan Murdoch: Obituary: Neil Blaney. independent.co.uk, 9 listopada 1995. [dostęp 2019-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-05)]. (ang.).
- ↑ a b Leaders of Ireland. zarate.eu. [dostęp 2019-08-12]. (ang.).