Wikipedia

Christoph Waltz

Christoph Waltz (ur. 4 października 1956 w Wiedniu) – niemiecko–austriacko–amerykański aktor i reżyser.

Christoph Waltz
Ilustracja
Christoph Waltz podczas 82. ceremonii wręczenia Oscarów (2010)
Data i miejsce urodzenia

4 października 1956
Wiedeń

Zawód

aktor, reżyser

Współmałżonek

Jackie
(rozwód)
Judith Holste
(od 2001)

Lata aktywności

od 1977

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Zdobył międzynarodowe uznanie dzięki drugoplanowym rolom czarnych charakterów w filmach anglojęzycznych[1][2][3].

Zdobywca dwóch nagród Oscara za role drugoplanowe w obrazach Quentina Tarantino Bękarty wojny (2009) i Django (2012). Laureat nagrody dla najlepszego aktora podczas 62. MFF w Cannes (2009) oraz Złotego Globu za najlepszą rolę drugoplanową[4].

1 grudnia 2014 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6667 Hollywood Boulevard[5][6].

Wczesne lata

edytuj

Urodził się i dorastał w Wiedniu[7] jako trzecie z czwórki dzieci pary scenografów i kostiumografów – Elisabeth Urbancic[8] i Johannesa Waltza[9]. Jego matka pochodziła z Austrii, a ojciec z Monachium[10]. Jego dziadek ze strony ojca, Wilhelm Waltz, pochodził z Hesji, był prawnikiem i sygnatariuszem w Monachium[10]. Jego babka, Maria Mayen, i ojczym jego matki, Emmerich Reimers, byli aktorami w Burgtheater w Wiedniu[11]. Kompozytor Alexander Steinbrecher po raz drugi ożenił się z matką Waltza i tym samym został ojczymem Waltza; dlatego Waltz i reżyser filmowy Michael Haneke mieli tego samego ojczyma[12].

Ukończył Gymnasium Billrothstraße 73 w dzielnicy Wiednia Döbling i zdał maturę, podobnie jak jego dwaj bracia, Martin i Johannes. Uczęszczał do Terezjańskiej Akademii Wojskowej. Waltz początkowo chciał zostać kamerzystą, ponieważ interesował się technologią. Jak sam twierdzi, „wszedł do filmu tylko z powodu braku innych pomysłów”[13]. Później studiował aktorstwo w wiedeńskim seminarium im. Maxa Reinhardta[14] przy Universität für Musik und darstellende Kunst Wien, a następnie w Lee Strasberg Theatre and Film Institute w Nowym Jorku[15], gdzie pobierał lekcje u Lee Strasberga i Stelli Adler[16].

Kariera

edytuj

W 1977 jego debiut teatralny miał miejsce na scenie Theater an der Wien[17]. Następnie grał w teatrach w Zurychu i Kolonii[17], a także we Frankfurcie nad Menem, Hamburgu, wiedeńskim Burgtheater i podczas festiwalu w Salzburgu[17]. W 1982 otrzymał prestiżową Nagrodę O. E. Hassego w Akademie der Künste.

Po raz pierwszy trafił na mały ekran w roli nastolatka Güntera Veselya, który wraz ze swoim współwięźniem (Erwin Leder) przebywa w areszcie za włamanie w telewizyjnym dramacie ZDF/ORF Debiut (Der Einstand, 1977). Dwa lata potem pojawił się jako sanitariusz w sekwencji początkowej na stacji kolejowej z rannym plutonem (niewymieniony w czołówce) w dramacie wojennym Andrew V. McLaglena Steiner – Żelazny krzyż 2 (Steiner – Das Eiserne Kreuz, 2. Teil, 1979) u boku Richarda Burtona i Roberta Mitchuma. W telewizyjnym filmie historycznym ZDF/ORF Feuer! (1979) o Wiośnie Ludów w Cesarstwie Austriackim wystąpił w głównej roli jako arcyksiążę Karl Albrecht Schlick, przywódca demonstrantów przed Hofburgiem przeciwko polityce naprawczej Metternicha i brakowi praw obywatelskich. W filmie Ogień i miecz – historia Tristana i Izoldy (Feuer und Schwert – Die Legende von Tristan und Isolde, 1981) na motywach legendy Tristan i Izolda zagrał tytułową postać rycerza Tristana. W dramacie Stanie na głowie (Kopfstand, 1981) wcielił się w rolę Markusa Dorna, odrzuconego przez matkę i ojca, który po przebyciu w ośrodku psychiatrycznym doświadcza uszkodzeń fizycznych i psychicznych.

Można go było także dostrzec w odcinkach seriali telewizyjnych, w tym Parole Chicago (1979), Sprawa dla dwóch (Ein Fall für zwei, 1985), Derrick (1986, 1988) czy Tatort (1987). Znalazł się w obsadzie dwóch dramatów biograficznych Krzysztofa Zanussiego – Życie za życie. Maksymilian Kolbe (1991)[18] w roli Jana Tytza (głos Adam Ferency), jednego z więźniów obozu w Auschwitz, gdzie dokonuje ucieczki i Brat naszego Boga (Our God’s Brother, 1997)[19] jako polski malarz Maksymilian „Maks” Gierymski.

Wystąpił w serialu historyczno–biograficznym France 3 Napoleon (1991) jako Karl Emmanuel, miniserialu historycznym EuroVideo Król Münsteru (König der letzten Tage, 1993) z muzyką Wojciecha Kilara jako przywódca anabaptystów Jan z Lejdy, telewizyjnym filmie biblijnym TNT Jakub (1994) w reż. Petera Halla w roli Morasza i miniserialu Sky Atlantic Katarzyna Wielka (1995) w roli porucznika Armii Imperium Rosyjskiego Wasilija Mirowicza[20] z Helen Mirren.

Za tytułową rolę alkoholika gwiazdy muzyki pop w telewizyjnym filmie biograficznym Warner Vision Germany Nie jesteś sam – historia Roya Blacka (Du bist nicht allein – die Roy Black Story, 1996) zdobył nagrodę na festiwalu filmów telewizyjnych w Baden-Baden i Nagrodę Telewizji Bawarskiej[21] w Bawarii. W 2003 odebrał nagrodę telewizji niemieckiej w Kolonii dla najlepszego aktora drugoplanowego za postać policyjnego śledczego Brisky’ego w telewizyjnym dramacie kryminalnym Polowanie na Płomiennego Człowieka (Jagd auf den Flammenmann, 2003)[22] z Lisą Martinek, z którą ponownie spotkał się na planie komedii romantycznej ARD Zaangażowanie w Zurychu (Die Zürcher Verlobung - Drehbuch zur Liebe, 2007), remake’u telewizyjnym Helmuta Käutnera z 1957. Rola Klausa–Dietera Lehmanna w telewizyjnej komedii Piekielna noc (Dienstreise - Was für eine Nacht, 2003) przyniosła mu nagrodę im. Adolfa Grimme. Za rolę psychologa sądowego Martina Bacha w telewizyjnym dramacie kryminalnym ZDF Sprawa Gehringa (Der Fall Gehring, 2003) był nominowany do Złotej Kamery 2004 dla najlepszego aktora niemieckiego. Kilkakrotnie spotkał się na planie filmowym z Tobiasem Morettim, w tym w odcinku serialu telewizyjnego RTL Komisarz Rex (1996) pt. „Morderca lalek” („Der Puppenmörder”) jako właściciel sklepu z lalkami, który poniża kobiety, upodabniając je do bezwolnych lalek, telewizyjnym dramacie kryminalnym Taniec z diabłem – Porwanie Richarda Oetkera (Der Tanz mit dem Teufel – Die Entführung des Richard Oetker, 2001) w roli porywacza Dietera Cilova, mechanika urodzonego w Słowenii i w telewizyjnym dreszczowca RTL Sąd ostateczny (Das jüngste Gericht, 2008) jako Peters.

Przełomowym momentem w jego karierze była kreacja nazistowskiego pułkownika (standartenführera) Hansa Landy, zwanego „Łowcą Żydów” w czarnej komedii wojennej Quentina Tarantino Bękarty wojny (Inglourious Basterds, 2009) u boku Brada Pitta i Diane Kruger. Za tę rolę został obsypany nagrodami, w tym Oscarem za rolę drugoplanową, dla najlepszego aktora na 62. MFF w Cannes, Złotym Globem, Satelitą, nagrodą Gildii Aktorów Filmowych i nagrodą BAFTA dla najlepszego aktora drugoplanowego[23]. Jako czarny charakter Benjamin Chudnofsky, paranoiczny rosyjski gangster w komedii akcji fantasy Michela Gondry’ego The Green Hornet 3D (2011) był nominowany do MTV Movie Awards dla najlepszego złoczyńcy. Kolejna kreacja doktora Kinga Schultza w westernie Quentina Tarantino Django (2012) przyniosła mu drugiego Oscara. Za rolę artysty malarza Waltera Keane w biograficznym komediodramacie Tima Burtona Wielkie oczy (Big Eyes, 2014) zdobył nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu.

Wcielił się w postać czarnego charakteru Ernsta Stavro Blofelda, znanego wcześniej jako Franz Oberhauser, jednego z jego głównych wrogów Jamesa Bonda (Daniel Craig) i szefa organizacji terrorystycznej WIDMO w dwóch filmach z serii o przygodach agenta 007: Spectre (2015) i Nie czas umierać (2021).

Zasiadał w jury konkursu głównego na 66. MFF w Cannes (2013) oraz na 75. MFF w Wenecji (2018)[24].

W 2017 w orkiestrze Opery Vlaanderen w Antwerpii w Belgii podjął się reżyserii opery Falstaff Giuseppe Verdiego[25][26].

Życie osobiste

edytuj

Waltz biegle mówi po niemiecku, francusku i angielsku. Choć w Bękartach wojny mówi również po włosku, w jednym z wywiadów przyznał, że nie zna tego języka.

Był żonaty z Jacqueline „Jackie” (z domu Rauch), choreoterapeutką pochodzącą z Nowego Jorku, z którą ma trójkę dzieci – Leona, Rachel i Miriam. Oboje mieszkali w Londynie, a ich małżeństwo trwało 17 lat[27]. W 2001 zawarł związek małżeński z Judith Holste, niemiecką projektantką kostiumów, z którą ma córkę (ur. 2005).

Narodowość

edytuj

Do 2010 roku posiadał jedynie obywatelstwo niemieckie, które sam określił jako uwarunkowane prawnie (jego ojciec również posiadał takie obywatelstwo). Po zdobyciu Oscara w 2010 roku przyjął także obywatelstwo austriackie. W wywiadach podkreśla swoją austriacką narodowość i przywiązanie do Wiednia: „Urodziłem się w Wiedniu, dorastałem w Wiedniu, chodziłem do szkoły w Wiedniu, skończyłem szkołę w Wiedniu, studiowałem w Wiedniu, zacząłem grać w Wiedniu – może być jeszcze więcej powiązań z Wiedniem. W jaki sposób mogę wam okazać bardziej, iż jestem Austriakiem?”[28].

Filmografia

edytuj

Filmy fabularne

edytuj
  • 1977: Der Einstand
  • 1979: Feuer! jako Karl Albrecht Schlick
  • 1981: Die Weltmaschine
  • 1982: Dr. Margarete Johnsohn jako Rainer
  • 1982: Feuer und Schwert – Die Legende von Tristan und Isolde jako Tristan
  • 1982: Tajemniczy bohater (The Mysterious Stranger) jako Ernst Wasserman
  • 1983: Der Sandmann
  • 1986: Wahnfried jako Friedrich Nietzsche
  • 1987: Das Andere Leben jako Stefan
  • 1988: The Alien Years jako Stefan Mueller
  • 1989: Quicker Than the Eye jako szef policji
  • 1989: Spymaster (Goldeneye) jako niemiecki szpieg
  • 1991: Życie za życie. Maksymilian Kolbe jako Jan
  • 1991: St. Petri Schnee
  • 1992: Die Angst wird bleiben jako Manfred
  • 1992: 5 Zimmer, Küche, Bad jako Hartwig Klemmnitz
  • 1994: Ein Anfang von etwas jako Herbert
  • 1994: Tag der Abrechnung – Der Amokläufer von Euskirchen
  • 1994: Die Staatsanwältin jako Andreas Doepke
  • 1994: Jakub (Jacob) jako Morash
  • 1995: Man(n) sucht Frau jako Christoph
  • 1995: Prinz zu entsorgen jako Roman
  • 1995: Katarzyna Wielka (Catherine the Great) jako Mirovich
  • 1996: Der Tourist jako Stephan Görner
  • 1996: Du bist nicht allein – Die Roy Black Story jako Roy Black
  • 1997: Brat naszego Boga (Our God’s Brother) jako Max
  • 1998: Einsteins Ende
  • 1998: Mörderisches Erbe – Tausch mit einer Toten jako Moritz Fink
  • 1998: Rache für mein totes Kind jako Paul
  • 1998: Schock – Eine Frau in Angst jako komisarz Kaul
  • 1998: Das Finale jako Kant
  • 1998: Vickys Alptraum jako Johnny
  • 1998: Sieben Monde jako Becker
  • 1998: Dziwne zachowania dojrzałych płciowo mieszkańców dużych miast w okresie łączenia się w pary jako Charly
  • 1999: Czarodziejska lalka (Dessine-moi un jouet) jako Klaus Hermann
  • 1999: Oblubienica (Die Braut) jako Herzog Carl August
  • 2000: Falling Rocks jako Louis
  • 2000: Przyzwoity przestępca (Ordinary Decent Criminal) jako Peter
  • 2000: Agent Jej Królewskiej Mości (Queen’s Messenger) jako Ben Samm
  • 2000: Das Teufelsweib jako Finanzbeamte Fink
  • 2001: Riekes Liebe jako Trainer Karlhoff
  • 2001: Death, Deceit & Destiny Aboard the Orient Express jako Ossama/Tarik
  • 2001: Der Tanz mit dem Teufel – Die Entführung des Richard Oetker jako Dieter Cilov
  • 2001: She jako Michael Vincey
  • 2001: Engel sucht Flügel jako Caspari
  • 2002: Dienstreise – Was für eine Nacht jako Klaus-Dieter Lehmann
  • 2002: Weihnachtsmann gesucht jako Johannes Böhmke
  • 2003: Jagd auf den Flammenmann jako Brisky
  • 2003: Der Fall Gehring jako Martin Bach
  • 2003: Dwa dni nadziei (Zwei Tage Hoffnung) jako Michael Berg
  • 2003: Tigeraugen sehen besser jako dr Thilo Rylow
  • 2003: Jennerwein jako Pföderl
  • 2003: Herr Lehmann jako lekarz
  • 2003: Strach (Der Alte Affe Angst) jako Analyst
  • 2003: Strach przed strzelaniem (Schussangst) jako Johannsen
  • 2004: Pakt z diabłem (Dorian) jako Rolf Steiner
  • 2004: Scheidungsopfer Mann jako Benedikt
  • 2004: Mörderische Suche jako Richard Benedek
  • 2004: Schöne Witwen küssen besser jako Jean-France
  • 2006: Lapislazuli – Im Auge des Bären jako Czerny
  • 2006: Franziskas Gespür für Männer jako Karl Löwen
  • 2007: Die Verzauberung jako dr Helmut Bahr
  • 2007: Die Zürcher Verlobung – Drehbuch zur Liebe jako Frank ‘Büffel’ Arbogast
  • 2008: Todsünde jako Sebastian Flies
  • 2008: Das Geheimnis im Wald jako Hans Kortmann
  • 2008: Das Jüngste Gericht jako Peters
  • 2009: Bękarty wojny (Inglourious Basterds) jako pułkownik Hans Landa
  • 2010: The Green Hornet 3D (The Green Hornet) jako Chudnofsky
  • 2011: Woda dla słoni (Water for Elephants) jako August
  • 2011: Trzej muszkieterowie (The Three Musketeers) jako kardynał Richelieu
  • 2011: Rzeź (Carnage) jako Alan Cowan
  • 2012: Django (Django Unchained) jako doktor King Schultz
  • 2013: Teoria wszystkiego (The Zero Theorem) jako Qohen Leth
  • 2014: Wielkie oczy (Big eyes) jako Walter Keane
  • 2014: Szefowie wrogowie 2 jako Bert Hanson
  • 2015: Spectre jako Ernst Stavro Blofeld (Franz Oberhauser)
  • 2016: Tarzan: Legenda jako Leon Rom
  • 2017: Tulipanowa gorączka jako Cornelis Sandvoort, mąż Sophii
  • 2017: Pomniejszenie (Downsizing) jako Dusan Mirkovic, sąsiad Paula Safranka w bloku
  • 2018: Alita: Battle Angel jako dr Dyson Ido
  • 2019: Układ idealny (Georgetown) jako Ulrich Mott
  • 2020: Nie czas umierać jako Ernst Stavro Blofeld

Seriale telewizyjne

edytuj
  • 1979: Parole Chicago jako Eduard
  • 1985: Ein Fall für zwei jako Alf
  • 1986: Lenz oder die Freiheit jako Sigel
  • 1986–1988: Derrick jako Schumann / Eberhard Bothe
  • 1986–1990: Der Alte jako Christian Kamp / Hans Baumeister
  • 1987–2008: Tatort jako Inpektor Passini / Profesor Robert Henze / Gerd Weißenbach
  • 1990: The Gravy Train jako dr Hans-Joachim Dorfmann
  • 1991: The Gravy Train Goes East jako Hans-Joachim Dorfmann
  • 1993: König der letzten Tage jako Jan Bockelson
  • 1995: Die Staatsanwältin jako Andreas Döpke
  • 1996: Rosa Roth jako Wietze
  • 1996: Komisarz Rex (Kommissar Rex) jako Martin Wolf
  • 1997: Maître Da Costa jako Walter Mueller
  • 1997: Faust
  • 1997: Schimanski jako Klaus Mandel
  • 2005: Die Patriarchin jako Wolf Sevening
  • 2005: Der Elefant – Mord verjährt nie jako Richard Seemann
  • 2006: Die Spezialisten: Kripo Rhein-Main jako Andreas Senner
  • 2006: Polizeiruf 110 jako dr Juris Grín
  • 2006: Stolberg jako Paul Büttner
  • 2007: Der Staatsanwalt jako dr Claudius Tressen
  • 2007: Der letzte Zeuge jako dr Martin York
  • 2007: Unter Verdacht jako Thomas Sell
  • 2008: Die Anwälte jako Herbert Jahn

Jako reżyser

edytuj
  • 2019: Układ idealny (Georgetown)

Nagrody

edytuj
Rok Nagroda Kategoria Film
2009 Bambi Najlepszy aktor – międzynarodowy Bękarty wojny (2009)
62. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes Najlepszy aktor
Nagroda Satelita Najlepszy aktor drugoplanowy
2010 Złoty Glob Najlepszy aktor drugoplanowy
Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor drugoplanowy
Nagroda BAFTA Najlepszy aktor drugoplanowy
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Najlepszy aktor drugoplanowy
Nagroda Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych Najlepszy aktor drugoplanowy
2013 Złoty Glob Najlepszy aktor drugoplanowy Bękarty wojny (2012)
Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor drugoplanowy
Nagroda BAFTA Najlepszy aktor drugoplanowy

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Pass-Hickhack: Christoph Waltz wird im Eilverfahren zum Österreicher – Nachrichten Kultur, „Die Welt”, 24 sierpnia 2010 [dostęp 2024-09-30] (niem.).
  2. ↑ Österreichische Staatsbürgerschaft für Christoph Waltz, „Der Standard”, 8 sierpnia 2010 [dostęp 2024-09-30] (niem.).
  3. ↑ Waltz fühlt sich definitiv als Österreicher, „Focus”, 21 sierpnia 2010 [dostęp 2024-09-30] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-11] (niem.).
  4. ↑ Christoph Waltz Awards. AllMovie. [dostęp 2022-03-02]. (ang.).
  5. ↑ Christoph Waltz. Walk of Fame. [dostęp 2024-09-29]. (ang.).
  6. ↑ Oliver Gettell, Hollywood Star Walk: Christoph Waltz, „Los Angeles Times”, 2 grudnia 2014 [dostęp 2024-09-29] (ang.).
  7. ↑ Christoph Waltz Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-03-02]. (ang.).
  8. ↑ Elisabeth Waltz-Urbancic (* 13.08.1925; † 16.10.2021). SZ gedenken. [dostęp 2024-09-29]. (niem.).
  9. ↑ Christoph Waltz Biography. TheFamousPeople. [dostęp 2022-03-02]. (ang.).
  10. ↑ a b Christoph Waltz What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-03-02]. (ang.).
  11. ↑ Christoph Waltz Biography. ChristophWaltzFans.com. [dostęp 2024-09-29]. (ang.).
  12. ↑ Haneke und Waltz haben den gleichen Stiefvater. heute.at, 14 września 2021. [dostęp 2029-09-29]. (niem.).
  13. ↑ „Im Journal zu Gast”: Christoph Waltz. Ö1/ORF.at, 8 kwietnia 2017. [dostęp 2024-09-29]. (niem.).
  14. ↑ Christoph Waltz Biography, „TV Guide” [dostęp 2024-09-30] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
  15. ↑ Cammila Collar: Christoph Waltz Biography. AllMovie. [dostęp 2022-03-02]. (ang.).
  16. ↑ Christoph Waltz. StellaAdler.com. [dostęp 2024-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  17. ↑ a b c Christoph Waltz. Orchestre de la Suisse Romande. [dostęp 2024-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  18. ↑ Bożena Janicka. Święty i zjadacz chleba. „Film”. nr 14/1991 (2177) (XLVI), s. 11, 7 kwietnia 1991. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
  19. ↑ Our God’s Brother (1997) w bazie filmpolski.pl
  20. ↑ Christoph Waltz. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-09-29]. (ang.).
  21. ↑ Christoph Waltz. Filmportal. [dostęp 2024-09-29]. (niem.).
  22. ↑ Jagd auf den Flammenmann (2003). moviepilot.de. [dostęp 2024-09-29]. (niem.).
  23. ↑ Christoph Waltz (4 de Outubro de 1956). Filmow. [dostęp 2024-09-29]. (port.).
  24. ↑ Nagrody 75. MFF w Wenecji [online] [dostęp 2018-09-11] (ang.).
  25. ↑ Corinna da Fonseca–Wollheim, Christoph Waltz, Directing Opera, Moves From Tarantino to Verdi, „The New York Times”, 11 grudnia 2017 [dostęp 2024-09-29] (ang.).
  26. ↑ Corinna da Fonseca–Wollheim, Christoph Waltz moves from Tarantino to Verdi as an opera director, „The Independent”, 13 grudnia 2017 [dostęp 2024-09-29] (ang.).
  27. ↑ Robert Chalmers, We’ve been expecting you, Mr Waltz, „GQ”, 15 maja 2015 [dostęp 2024-09-30] (ang.).
  28. ↑ www.wienerzeitung.at: Waltz to become Austrian citizen. [dostęp 2013-03-07]. (ang.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Christoph_Waltz&oldid=74865324”
  NODES
Idea 2
idea 2
INTERN 1