Codex Toletanus
Codex Toletanus – łaciński rękopis Wulgaty z X wieku. Zawiera Biblię Starego i Nowego Testamentu, reprezentuje hiszpańską tradycję tekstualną Wulgaty, zawiera Commę Johanneum, wykorzystany został w kilku wydaniach Wulgaty.
Opis
edytujRękopis zawiera tekst całej Biblii na 375 pergaminowych kart o rozmiarach 43,8 na 33 cm[1]. Kształty liter są charakterystyczne dla pisma wizygockiego[2].
Tekst łaciński reprezentuje hiszpański typ Wulgaty. Traktowany jest jako drugi ważny rękopis reprezentujący hiszpański typ Wulgaty (po Cavensis). Podobnie jak Codex Cavensis umieszcza Commę po 1 J 5,8 (inne rękopisy umieszczają Commę po 1 J 5,7)[2][3]. Niektóre z not marginalnych są w języku arabskim. Zdobienia wskazują na pewien wpływ kultury arabskiej[4].
Historia rękopisu
edytujPowstał prawdopodobnie w Sewilli. Według noty na końcu rękopisu uczynionej przez jednego z właścicieli rękopisu, w roku 988 rękopis ofiarowany został biskupowi Kordoby. Nota ta bywa traktowana jako data powstania rękopisu[3].
Tekst rękopisu został skolacjonowany na potrzeby Wulgaty sykstyńskiej, dotarł jednak do rąk kardynała Caraffy za późno[5]. Został jednak wykorzystany w Wulgacie klementyńskiej, a także w wydaniu Wordswortha, w którym to wydaniu został oznakowany przy pomocy siglum T[2].
Giuseppe Bianchini wydał tekst rękopisu w roku 1740[6].
Od roku 1869[4] rękopis przechowywany jest w bibliotece Hiszpańskiej Bibliotece Narodowej w Madrycie (Ms. Tol. 2.1)[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Gregory 1902 ↓, s. 632.
- ↑ a b c Scrivener 1894 ↓, s. 73.
- ↑ a b c Metzger 1977 ↓, s. 339.
- ↑ a b The Sevilla Bible ↓.
- ↑ Quentin 1922 ↓, s. 170-180.
- ↑ Bianchini 1740 ↓.
Bibliografia
edytuj- The Seville Bible. World Digital Library.
- Giuseppe Bianchini: Vindiciae Canonicarum Scripturarum, Vulgatae Latinae editiones. Rome: 1740, s. XLVII-CCVI.
- Caspar René Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 2. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1902, s. 632. (niem.).
- Bruce M. Metzger: The Early Versions of the New Testament. Wyd. 3. Oxford: Oxford University Press, 1977, s. 339. ISBN 978-0-19-826170-4. (ang.).
- Henri Quentin: Mémoire sur l'établissement du texte de la Vulgate. Rome: Desclée, 1922. (fr.).
- Frederik Henry Ambrose Scrivener, Edward Miller: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Wyd. 4. T. 2. London: George Bell & Sons, 1894, s. 73.
Linki zewnętrzne
edytuj
- Codex Toletanus Biblioteca Digital Hispánica