Czajkowice
Czajkowice (ukr. Чайковичі) – wieś i dawna okolica szlachecka na Ukrainie, na lewym brzegu Dniestru, koło Rudek, w rejonie samborskim obwodu lwowskiego.
 Kościół greckokatolicki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Burmistrz |
Rada Wiejska Czajkowic |
| Powierzchnia |
35,43 km² |
| Wysokość |
288 m n.p.m. |
| Populacja (2024) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
3236 |
| Kod pocztowy |
81442 |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 49°35′51″N 23°31′16″E/49,597500 23,521111
| |
Wieś została założona w 1349. Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego w 1885 Czajkowice liczyły 2148 mieszkańców, w większości – 1753 osoby wyznania greckokatolickiego oraz 261 mojżeszowego i 134 rzymskokatolickiego[2]. W 1929 r. wieś liczyła 2577 mieszkańców, w tym 49 Żydów[3]. Wieś podzielona była na właściwe Czajkowice, zaścianek szlachecki i Chłopy Czajkowickie, część zamieszkałą przez chłopów. We wsi znajdowały się także odpowiednio dwie cerkwie greckokatolickie. Mieszkańcy zaścianka należą głównie do rodów szlachty zagrodowej Czajkowskich (Czaykowskich) herbu Sas i Dębno oraz Horodyskich herbu Korczak. Mimo ponad 50 lat władzy radzieckiej i funkcjonowania we wsi kołchozu przetrwały w zaścianku tradycje szlacheckie. Cerkiew w części szlacheckiej wymieniana była w dokumentach już w 1468. W 1828 parafia, pod patronatem miejscowej gminy szlacheckiej, należała do greckokatolickiego dekanatu w Komarnie, w diecezji przemyskiej[4]. Mieszkańcy wyznania rzymskokatolickiego należeli do parafii w pobliskich Rudkach. Po pożarze starej cerkwi, w 1842 zbudowano nową, konsekrowaną w 1850. Obecnie ta cerkiew, pod wezwaniem Jana jest jedyną świątynią we wsi. W latach 90. XX wieku została odremontowana i rozbudowana[5].
W II Rzeczpospolitej wieś należała do powiatu rudeckiego w województwie lwowskim. W 1921 r. liczyła 2577. mieszkańców, wśród których Polacy stanowili ok. 20%. W czasie okupacji niemieckiej we wsi działała polska samoobrona. W latach 1943–1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN - UPA zamordowali tutaj 25 Polaków[6].
W okresie międzywojennym Czajkowice były słynnym miejscem pielgrzymek do cudownego obrazu Matki Boskiej, który ponoć powstał samoistnie na szkle. Obraz pojawił się na szybie chaty Jakuba Horodyskiego w grudniu 1937. Szybko zasłynął jako powstały w sposób nadnaturalny, później również zaczęto go uważać za cudowny. Międzywojenna polska prasa, również warszawska i ogólnopolska, poświęciła temu zdarzeniu wiele artykułów. Brak jednoznacznego uznania przez hierarchię kościelną cudowności obrazu sprawił, że jego kult jest lokalny i ograniczony głównie do członków kościoła greckokatolickiego.
Przypisy
edytuj- ↑ Паспорт | Рудківська міська рада [online], gov.ua [dostęp 2024-06-07] (ukr.).
- ↑ Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego
- ↑ Missing Identity. [dostęp 2007-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-16)].
- ↑ Schematismus univversi venerabilis cleri Dioeceseos Graeco Catholicae Premisliensis pro anno domini MDCCCXXVIII, Przemyśl, 1828, druk. Gołębiowskiego
- ↑ Дерев'яні церкви Львівщини
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 824, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
Bibliografia
edytuj- Roman dell`Ombra: Niezwykłe wydarzenie, Wieczór warszawski, 12.09.1937
- o. J. Kmit: Szczo dist`sia w Czajkowicach, Christos nasza siła, 20.11.1938
- O. Petryk: Istoria nierukotwornogo obrazu w Czajkowiczach, Lwów, 2002