Czesław Janicki
Czesław Andrzej Janicki (ur. 19 lipca 1926 w Korytnicy[2], zm. 29 grudnia 2012 w Poznaniu[3]) – polski naukowiec, zootechnik, nauczyciel i wykładowca akademicki, profesor nauk rolniczych, minister rolnictwa i wicepremier (1989–1990), poseł na Sejm X kadencji.
 Czesław Janicki (2006) | |
| Data i miejsce urodzenia |
19 lipca 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 grudnia 2012 |
| Zawód, zajęcie | |
| Tytuł naukowy | |
| Edukacja |
Szkoła Rolnicza w Bojanowie, Liceum Pedagogiczne w Krotoszynie |
| Alma Mater |
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wyższa Szkoła Rolnicza w Poznaniu |
| Uczelnia | |
| Stanowisko |
prodziekan Wydziału Zootechnicznego Akademii Rolniczej w Poznaniu (1978–1984), prorektor Akademii Rolniczej w Poznaniu (1984–1985) |
| Partia | |
| Odznaczenia | |
   
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 lipca 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 grudnia 2012 |
| Wiceprezes Rady Ministrów, minister rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej | |
| Okres |
od 12 września 1989 |
| Przynależność polityczna |
Zjednoczone Stronnictwo Ludowe / Polskie Stronnictwo Ludowe „Odrodzenie” / Polskie Stronnictwo Ludowe |
| Poprzednik | |
| Następca |
Mieczysław Stelmach (p.o.)[1] |
Życiorys
edytujMłodość
edytujW czasie II wojny światowej od lipca 1944 pracował jako robotnik przymusowy w Gądkach koło Poznania przy kopaniu okopów strzeleckich i rowów przeciwczołgowych. Od sierpnia tego samego roku był przez trzy miesiące więziony w obozie karno-śledczym w Żabikowie. 5 stycznia 1945 przeniesiony do prac przy kopaniu okopów pod Wieluniem[4].
Po wojnie skończył Szkołę Rolniczą w Bojanowie (1947). W 1951 zdał dodatkowo egzamin z przedmiotów pedagogicznych w Liceum Pedagogicznym w Krotoszynie. Był nauczycielem i kierownikiem gospodarstwa w Szkole Rolniczej w Psarach; rozpoczął też działalność w Polskim Stronnictwie Ludowym. W kwietniu 1950 został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa pod bezpodstawnym zarzutem sabotażu – był więziony w Krotoszynie do marca następnego roku, a następnie przeniesiony do pracy w Liceum Rolniczym w Wolsztynie. W tej szkole pracował w latach 1951–1955 (do czasu zmiany jej specjalizacji), po czym został zatrudniony w Technikum Rolniczym w Koźminie Wielkopolskim (mieszkał tam wraz z rodziną do 1969)[4].
Równolegle z pracą pedagogiczną studiował w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (1952–1956; studia inżynierskie) i Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu (magisterium w 1964)[4].
Działalność naukowa
edytujPo skończeniu studiów magisterskich rozpoczął pracę naukową. W 1967 uzyskał stopień naukowy doktora na podstawie pracy zatytułowanej Zmienność składników białkowych mleka krów w chłopskich oborach zarodowych bydła biskupińskiego. W październiku 1968 jego promotor, profesor Witold Folejewski, zaproponował mu pracę na uczelni. Od 1 września 1969 zajmował w Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu stanowisko adiunkta w Katedrze Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt. Zajmował się genetycznym doskonaleniem wydajności i jakości mleka krów, prowadził zajęcia dydaktyczne ze studentami. W 1973 uzyskał stopień doktora habilitowanego[4], a w 1987 otrzymał tytuł profesora nauk rolniczych[4][5]. Jest autorem publikacji na temat leczenia bydła mlecznego[5].
Działał w Polskim Towarzystwie Nauk Weterynaryjnych, Polskim Towarzystwie Zootechnicznym im. Michała Oczapowskiego oraz Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk[5]. W latach 1975–1977 był przewodniczącym koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego przy Akademii Rolniczej w Poznaniu[6]. W 1997 został odznaczony Honorową Odznaką PTZ[6].
W okresie 1978–1984 zajmował stanowisko prodziekana Wydziału Zootechnicznego, a w latach 1981–1990 – kierownika Katedry Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt[7]. W 1984 został prorektorem uczelni, jednak po nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym w 1985 minister odwołał go z tego stanowiska – był uznany za „nie nadającego się do socjalistycznego wychowania studentów”[4]. Pracę naukową i dydaktyczną przerwał okres kilkuletniej aktywności politycznej. Po jego zakończeniu na początku lat 90. wrócił do pracy naukowej.
W Katedrze Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt Czesław Janicki kierował badaniami nad doskonaleniem użytkowości mlecznej bydła w drodze krzyżowania z bydłem rasy holsztyńsko-fryzyjskiej[8]. Był autorem publikacji Hodowla zwierząt (Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa 1973) oraz Związek beta-laktoglobulin z niektórymi cechami użytkowości mlecznej krów (Wydawnictwo Uczelniane Akademii Rolniczej, Poznań 1973)[9]. W 1990 był promotorem dwóch prac doktorskich – Próba analizy oceny wartości hodowlanej buhajów szacowanej metodą równoczesnego porównania (CC) w oparciu o stada testowe i stada wielkostadnej hodowli zarodowej Ireneusza Dymarskiego oraz Szacowanie korelacji genetycznych i odziedziczalności cech mleczności bydła czarno-białego Tomasza Szwaczkowskiego[5].
Działalność społeczna i polityczna
edytujBył długoletnim działaczem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, od 1990 krótko należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego. W wyborach w 1989 uzyskał mandat posła na Sejm kontraktowy w okręgu Poznań-Stare Miasto (mandat nr 305). Wybrany został w drugiej turze głosowania z 18 czerwca 1989, pokonując w ponownym głosowaniu Dobrochnę Martin[10]. Pod koniec kadencji należał do Parlamentarnego Klubu Chrześcijańsko-Ludowego, związanego z Polskim Forum Ludowo-Chrześcijańskim „Ojcowizna”. Jako poseł pracował m.in. w Komisji Łączności z Polakami za Granicą oraz dwóch komisjach nadzwyczajnych[2].
Podczas formowania rządu Tadeusza Mazowieckiego ZSL chciało, aby ministrem rolnictwa został Kazimierz Olesiak. Nowy premier odrzucał jednak kandydaturę osoby ściśle związanej z gabinetem Mieczysława Rakowskiego. W rezultacie wybór padł na Czesława Janickiego, mającego poglądy bliższe „Solidarności”[11]. W konsekwencji 12 września 1989 Czesław Janicki został wicepremierem oraz ministrem rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego (od 20 grudnia 1989 był wicepremierem oraz ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej)[12]. Pod koniec urzędowania w resorcie doszło do nasilonych protestów rolników. 27 czerwca 1990 grupa rolników rozpoczęła okupację budynku ministerstwa. Dwa dni później w godzinach porannych premier podjął decyzję w sprawie szturmu Policji. Czesław Janicki sprzeciwił się tej decyzji, co doprowadziło między nim a Tadeuszem Mazowieckim do sporu[13]. 6 lipca Czesław Janicki został odwołany ze stanowiska. Tymczasowym kierownikiem resortu został Mieczysław Stelmach. 14 września 1990 premier mianował na urząd ministra Janusza Bylińskiego[12]. W 1991 Czesław Janicki nie ubiegał się o poselską reelekcję.
Odznaczenia, wyróżnienia i upamiętnienie
edytujPostanowieniem z 26 lipca 2012, za wybitne zasługi na rzecz budowy demokratycznego państwa polskiego, za osiągnięcia w działalności państwowej, publicznej i naukowo-dydaktycznej, został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[14]. Dekoracja odbyła się 11 listopada 2012[15].
Odznaczony również Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1989), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1984) i Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1984)[16].
10 maja 2016, podczas uroczystości z udziałem m.in. Grzegorza Skrzypczaka i wdowy po profesorze, odsłonięto tablicę pamiątkową ku jego czci na terenie Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie[17].
Życie prywatne
edytujSyn Andrzeja i Agnieszki[18]. W 1952 Czesław Janicki ożenił się z Cecylią Adamczewską; miał dwie córki: Ewę i Barbarę; mieszkał w Poznaniu[4].
Pochowany na cmentarzu parafialnym św. Jana Vianneya w Poznaniu (kwatera św. Barbary–31–6)[19].
Przypisy
edytuj- ↑ Mieczysław Stelmach został kierownikiem resortu. 14 września 1990 premier mianował na urząd ministra Janusza Bylińskiego, nie powierzając mu funkcji wicepremiera.
- ↑ a b Strona sejmowa posła X kadencji. [dostęp 2012-10-31].
- ↑ Zmarł były wicepremier i minister rolnictwa prof. Czesław Janicki. wp.pl, 30 grudnia 2012. [dostęp 2012-12-30].
- ↑ a b c d e f g Joanna Reimann: Historia pewnej miłości (która zrodziła się w naszej szkole). Zespół Szkół Rolniczych i Technicznych w Powodowie, 2005. [dostęp 2012-11-11].
- ↑ a b c d Prof. dr hab. Czesław Janicki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-10-31].
- ↑ a b Historia Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego im. Michała Oczapowskiego Koło w Poznaniu (przy Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu). up.poznan.pl. [dostęp 2012-11-10].
- ↑ Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu: Historia. up.poznan.pl. [dostęp 2012-11-11].
- ↑ Edmund Kozal: Wydział Zootechniczny. W: 70 lat akademickich studiów rolniczych i leśnych. Eugeniusz Matusiewicz, Mieczysław Rutkowski (red.). Poznań: Akademia Rolnicza w Poznaniu, 1989, s. 44–56.
- ↑ Wykaz publikacji w katalogu Biblioteki Narodowej. [dostęp 2013-10-31].
- ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 czerwca 1989 r. o wynikach ponownego głosowania i wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 18 czerwca 1989 r. (M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151)
- ↑ Tadeusz Mazowiecki: Rok 1989 i lata następne. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2012, s. 55. ISBN 978-83-7839-399-3. OCLC 828408994.
- ↑ a b Rząd Tadeusza Mazowieckiego. premier.gov.pl. [dostęp 2012-11-06].
- ↑ Antoni Dudek: Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989–1995. Zarys historii politycznej Polski. Kraków: Geo, 1997, s. 78.
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 lipca 2012 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2012 r. poz. 959)
- ↑ Odznaczenia państwowe w Święto Niepodległości. prezydent.pl, 11 listopada 2012. [dostęp 2012-11-11].
- ↑ Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 2013-10-03].
- ↑ Odsłonięcie tablicy upamiętniającej Profesora dr. hab. Czesława Janickiego. „Przegląd Hodowlany”. Nr 4, s. 33, 2016. ISSN 0137-4214.
- ↑ Czesław Janicki. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 2021-03-07].
- ↑ Cmentarze: Janicki Czesław. poznan.pl. [dostęp 2020-01-04].