Czubajeczka brązowożółta
Czubajeczka brązowożółta (Lepiota boudieri Bres.) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czubajeczka brązowożółta |
| Nazwa systematyczna | |
| Lepiota boudieri Bres. Fung. Trident. 1(4-5): 43 (1884) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Lepiota acerina Peck 1898
- Lepiota acerina Peck 1898 var. acerina
- Lepiota acerina var. subpurpurata Bon 1992
- Lepiota boudieri var. alba Kelderman 1994
- Lepiota boudieri Bres. 1884 var. boudieri
- Lepiota fulvella Rea 1918
- Lepiota fulvella Rea 1918 f. fulvella
- Lepiota fulvella f. gracilis J.E. Lange 1935
- Lepiota fulvella Rea 1918 var. fulvella
- Lepiota fulvella var. gracilior Bon 1993
- Lepiota fulvella var. subolivacea Bon 1986
- Lepiota helveola var. boudieri (Bres.) Quél. 1886
- Mastocephalus bouderi (Bres.) Kuntze 1891[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3]. W niektórych atlasach grzybów ma nazwę czubajeczka rdzawa[4].
Morfologia
edytujŚrednica 1–4 cm, początkowo stożkowato-dzwonkowaty, potem wypukły, u starszych okazów nieco wklęsły. Powierzchnia o barwie od kremowożółtej do ochrowej, pokryta promieniście ułożonymi włókienkami lub łuseczkami o barwie oliwkowej lub ciemnobrązowej, a na środku kapelusza kasztanowej do brązowo-czarnej. Brzeg u młodych owocników podwinięty, ze zwieszającymi się białymi resztkami osłony, u starszych wyprostowany[5].
Wysokość od 2 do 6 cm, średnica od 0,15 do 0,5 cm, cylindryczny, nieco tylko rozszerzający się w kierunku podstawy, początkowo pełny, potem pusty. Pierścienia brak, występuje tylko strefa pierścieniowa. Powierzchnia powyżej tej strefy jest gładka, kremowa, poniżej tej strefy ciemniejsza, pokryta włókienkami o barwie od płowej do brązowej. U podstawy często biała grzybnia[5].
Wolne, szerokie, średnio gęste, o barwie od białej do kremowej, czasami z różowym odcieniem. Występują międzyblaszki. Ostrza blaszek równe, drobno ząbkowane[5].
O niewyraźnym zapachu grzybowym lub owocowym[5].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników bladożółty. Podstawki maczugowate, 4-sterygmowe ze sprzążką bazalną, o rozmiarach 20-25 × 7–8 μm. Zarodniki cylindryczne ze ściętą podstawą, gładkie, szkliste, amyloidalne, o rozmiarach 7,5-10 (11) × 3-4.5 μm. Cheilocystydy maczugowate lub prawie wrzecionowate, rzadko septowane, o rozmiarach 22-34 × 8–12 μm. Pleurocystyd brak. Pigmenty w strzępkach rozpuszczają się w KOH[5].
- Gatunki podobne
Podobnie ubarwiona jest czubajka ostrołuskowata (Echinoderma asperum), ale ma odstające łuski i jest większa. Czubajeczka kasztanowata (Lepiota castanea) ma inne łuski, mniejsze zarodniki[5] i nieprzyjemny zapach[4].
Występowanie i siedlisko
edytujGatunek notowany w niektórych krajach Europy i w stanie Nowy Jork w USA[6]. Rzadki[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano tylko jedno jego stanowisko (W. Wojewoda w Ojcowskim Parku Narodowym, 1974 r.[3]) Więcej i aktualnych stanowisk podaje internetowy atlas grzybów[7]. Czubajeczka brązowożółta nie znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polskiz 2006 r.[8], W. Wojewoda podaje, że jej rozprzestrzenienie nie jest znane[3].
Naziemny grzyb saprotroficzny rozwijający się na spróchniałym drewnie. Rośnie w lasach mieszanych i na obrzeżach lasów. Owocniki pojawiają się od lipca do września, czasami w grupkach[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2017-11-08] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-11-08] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d e f g h i Lepiota boudieri / Lépiote de Boudier [online], Mycoquebec.org [dostęp 2017-11-08].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-11-08].
- ↑ Aktualne stanowiska czubajeczki brązowożółtej w Polsce [online] [dostęp 2017-11-08].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.