Danuta Wałęsa
Danuta Mirosława Wałęsa z domu Gołoś[2] (ur. 25 lutego 1949 w Kolonii Krypy) – polska działaczka społeczna, pierwsza dama Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990–1995, żona prezydenta RP Lecha Wałęsy.
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Danuta Mirosława Wałęsa |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
25 lutego 1949 |
| Pierwsza dama Rzeczypospolitej Polskiej | |
| Okres |
od 22 grudnia 1990 |
| Małżonek | |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUrodziła się jako drugie spośród dziewięciorga dzieci Zbigniewa Gołosia i Feliksy z domu Barszcz, pochodzących z rodzin chłopskich i zajmujących się rolnictwem[3]. Ukończyła szkołę podstawową w Węgrowie, pracowała w rodzinnym gospodarstwie rolnym, a także u okolicznych gospodarzy[4]. W 1968 przeniosła się na stałe do Gdańska, gdzie początkowo mieszkała u rodziny i pracowała w kwiaciarni[5].
8 listopada 1969[6] zawarła związek małżeński z Lechem Wałęsą, późniejszym przywódcą „Solidarności”, prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990–1995. Razem wychowali ośmioro dzieci: Bogdana (ur. 1970), Sławomira (ur. 1972), Przemysława (1974–2017[7][8]), Jarosława (ur. 1976), Magdalenę (ur. 1979), Annę (ur. 1980), Marię Wiktorię (ur. 1982) i Brygidę (ur. 1985). W imieniu męża Danuta Wałęsa odebrała 10 grudnia 1983 Pokojową Nagrodę Nobla[9]. W ramach działalności społecznej dołączyła do rady fundatorów Fundacji „Sprawni Inaczej”[10]. Objęła również funkcję honorowego prezesa gdańskiej Fundacji na Rzecz Rozwoju Kultury[11], została członkinią rad honorowych konkursów i organizacji społecznych.
W 2011 nakładem Wydawnictwa Literackiego ukazała się autobiografia Danuty Wałęsy zatytułowana Marzenia i tajemnice (opracowana przez Piotra Adamowicza). Sprzedaż książki w ciągu kilku miesięcy przekroczyła 300 tys. egzemplarzy[12]. Danuta Wałęsa w 2012 otrzymała za nią specjalne wyróżnienie „Supergwarancja Kultury Wydarzenie Roku” przyznane przez redakcję TVP Kultura[13].
W 2012 prezydent Bronisław Komorowski, za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za oddanie dla sprawy przemian demokratycznych w kraju, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej, odznaczył ją Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[14][15].
Została jedną z bohaterek musicalu 1989, koprodukcji Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego z 2022; w rolę Danuty Wałęsy wcieliła się Karolina Kazoń[16].
W 2024 decyzją szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Lecha Parella otrzymała status działacza opozycji demokratycznej[17].
Wyróżnienia
edytuj- 2022: Tytuł honorowej obywatelki Gdańska[18]
- 2012: Wiktor 2011 w kategorii „Największe Odkrycie Telewizyjne”[19]
- 2012: Nagroda TVP Kultura w kategorii „Gwarancje Kultury”[20]
- 2012: Nagroda „Róże Gali” w kategorii „Literatura” za Marzenia i tajemnice[21]
- 2012: Medal Świętego Jerzego, nagroda „Tygodnika Powszechnego” za Marzenia i tajemnice[22]
- 2012: Nagroda RMF Classic „MocArty” w kategorii „Za klasę i styl”[23]
- 2012: Nagroda Radia Tok FM[24]
- 2012: Tytuł „Człowieka Roku 2011” według „Dziennika Bałtyckiego”[25]
Przypisy
edytuj- ↑ Do czasu zaprzysiężenia w dniu 22 grudnia 1990 Lecha Wałęsy na urząd prezydenta RP istniała także instytucja prezydenta RP na uchodźstwie; funkcję tę pełnił Ryszard Kaczorowski, którego żoną była Karolina Kaczorowska.
- ↑ Kto jest kim w Polsce: informator biograficzny. Lubomir Mackiewicz (red.), Anna Żołna (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 772. ISBN 83-223-2644-0.
- ↑ Wałęsa 2011 ↓, s. 13–14.
- ↑ Wałęsa 2011 ↓, s. 20–21.
- ↑ Wałęsa 2011 ↓, s. 32–33.
- ↑ Wałęsa 2011 ↓, s. 40.
- ↑ Adam Styczek: Nie żyje Przemysław Wałęsa. Na miejscu policja i prokurator. wp.pl, 8 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-08].
- ↑ Nie żyje Przemysław Wałęsa, syn byłego prezydenta. onet.pl, 8 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-08].
- ↑ Pokojowa Nagroda Nobla Lecha Wałęsy. „Personalizm”. Nr 9, 2005. [dostęp 2012-06-05].
- ↑ Fundacja „Sprawni Inaczej”. fsi.gda.pl. [dostęp 2021-01-11].
- ↑ Danuta Wałęsa gościła w Kolbudach. kolbudy.gd.pl, 6 lipca 2003. [dostęp 2012-06-05].
- ↑ Ryszarda Socha: To my, te szare. polityka.pl, 19 marca 2012. [dostęp 2012-06-05].
- ↑ Danuta Wałęsa, Andrzej Stasiuk i Anda Rottenberg laureatami nagród TVP Kultura. wirtualnemedia.pl, 25 kwietnia 2012. [dostęp 2012-06-05].
- ↑ Prezydent odznaczył kobiety zasłużone dla demokracji. prezydent.pl, 4 czerwca 2012. [dostęp 2012-06-05].
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 872.
- ↑ 1989. teatrwkrakowie.pl. [dostęp 2024-05-30].
- ↑ Katarzyna Krzykowska: L. Parell: Danuta Wałęsa ze statusem działaczki opozycji demokratycznej. dzieje.pl, 7 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-07].
- ↑ Dariusz Wołodźko: Danuta Wałęsa honorową obywatelką Gdańska. gdansk.pl, 25 sierpnia 2022. [dostęp 2022-08-25].
- ↑ Danuta Wałęsa: czuję się szczęśliwa. tvp.pl, 15 kwietnia 2012. [dostęp 2012-11-09].
- ↑ Przyznano Gwarancje Kultury 2012. culture.pl, 24 kwietnia 2012. [dostęp 2018-12-27].
- ↑ „Róże Gali” dla Danuty Wałęsy. wydawnictwoliterackie.pl, 6 listopada 2012. [dostęp 2012-11-09].
- ↑ Kraków: Danuta Wałęsa i ks. Andrzej Augustyński laureatami Medalu św. Jerzego. ekai.pl, 28 maja 2012. [dostęp 2012-11-09].
- ↑ MocArty 2011 – druga edycja nagród RMF Classic. rmfclassic.pl. [dostęp 2012-11-09].
- ↑ Danuta Wałęsa laureatką Nagrody Radia TOK FM za 2011. wirtualnemedia.pl, 14 marca 2012. [dostęp 2012-11-09].
- ↑ Ryszarda Wojciechowska, Anna Werońska: Danuta Wałęsa Człowiekiem Roku 2011 „Dziennika Bałtyckiego”. dziennikbaltycki.pl, 21 maja 2012. [dostęp 2012-11-09].
Bibliografia
edytuj- Danuta Wałęsa, Piotr Adamowicz (oprac.): Danuta Wałęsa. Marzenia i tajemnice. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011. ISBN 978-83-08-04741-5.
Linki zewnętrzne
edytuj- Nobel dla Wałęsy. wp.pl, 2 lipca 2008. [dostęp 2012-06-05].