Dienis Ten
Dienis Jurjewicz Ten, ros. Денис Юрьевич Тен (ur. 13 czerwca 1993 w Ałmaty, zm. 19 lipca 2018 tamże) – kazachski łyżwiarz figurowy pochodzenia koreańskiego startujący w konkurencji solistów. Brązowy medalista olimpijski z Soczi (2014) i uczestnik igrzysk olimpijskich (2010, 2018), medalista mistrzostw świata, mistrz czterech kontynentów (2015), mistrz igrzysk azjatyckich (2011) oraz pięciokrotny mistrz Kazachstanu.
 Dienis Ten na podium Trophée de France 2016 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Reprezentacja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
13 czerwca 1993 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Data i miejsce śmierci |
19 lipca 2018 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzrost |
168 cm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Konkurencja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trener |
Frank Carroll, Nikołaj Morozow, Rafael Arutyunyan, Tatjana Tarasowa, Jelena Bujanowa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Klub |
Kiyal Almaty | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rekordy życiowe ISU | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zginął tragicznie w wieku 25 lat po ugodzeniu nożem przez złodziei, którzy próbowali okraść jego samochód w Ałmaty[1].
Życie prywatne
edytujTen był członkiem koreańskiej mniejszości w Kazachstanie. Jego prapradziadek Min Geung-ho był słynnym wojownikiem w czasach Cesarstwa Koreańskiego, który walczył o uwolnienie Korei spod okupacji japońskiej[2].
Przez 5 lat uczęszczał do szkoły muzycznej i należał do chóru[3]. W 2002 r. jego grupa zdobyła srebrny medal na Międzynarodowej Olimpiadzie Chórów, która odbyła się w Pusan[3]. Oprócz tego trenował m.in. akrobatykę, karate, pływanie, tenis, taekwondo[4]. W 2004 r. Ten przeniósł się wraz z matką do Moskwy, a następnie w 2010 r. do Kalifornii, podczas gdy jego ojciec i starszy brat Aleksiej pozostali w Kazachstanie. W maju 2014 r. Ten został absolwentem Kazachskiej Akademii Sportu i Turystyki z cum laude, a następnie rozpoczął studia na Kazachstańsko-Brytyjskim Uniwersytecie Technicznym.
Śmierć
edytujZostał zamordowany przez dwóch mężczyzn, którzy próbowali ukraść z jego auta lusterka samochodowe[5]. Ten wdał się z nimi w bójkę, podczas której jeden ze złodziei pchnął go nożem w udo. Ten został przyjęty do szpitala w stanie krytycznym, tracąc ok. 3 litry krwi, a lekarze walczyli o jego życie prawie 3 godziny[6]. Zmarł 19 lipca 2018 r. w godzinach popołudniowych w szpitalu w Ałmaty, co potwierdził kazachski minister kultury i sportu Arystanbek Muchamediuły[7]. Dzień później, tj. 20 lipca, władze Kazachstanu poinformowały o zatrzymaniu podejrzanego Nuralego Kijasowa, który w obecności swojego adwokata przyznał się do popełnienia zbrodni, zaś drugi z podejrzanych napastników, Arman Kudajbergenow, był nadal poszukiwany przez policję[8].
Upamiętnienie
edytujŚmierć Tena poruszyła środowisko łyżwiarskie na całym świecie. Kondolencje dla rodziny Tena i żal z powodu jego śmierci wyrazili w mediach społecznościowych m.in. Alona Sawczenko, Adam Rippon, Mirai Nagasu, Kaitlyn Weaver, Tessa Virtue, Scott Moir, Jewgienija Miedwiediewa i inni.
21 lipca 2018 hiszpański kolarz Omar Fraile z kazachskiej drużyny kolarskiej Astana Pro Team zadedykował Tenowi zwycięstwo etapowe (etap 14. z Saint-Paul-Trois-Châteaux do Mende) w najbardziej prestiżowym wyścigu kolarskim Tour de France 2018[9].
Kariera
edytuj
Rozpoczął jazdę na łyżwach na otwartym lodowisku w Ałmaty i lodowisku w galerii handlowej[3]. W 2003 r. wyjechał do Omska na zawody łyżwiarskie, które wygrał. Sędzia główny Alexander Kogan zaprosił go na kolejne zawody w Odincowie, gdzie poznał swoją przyszłą trenerkę Jelenę Bujanową[3]. Po treningach z Bujanową na obozie łyżwiarskim CSKA Moskwa dołączył do jej grupy i rozpoczął regularne treningi łyżwiarskie[3].
Starty w zawodach na arenie międzynarodowej rozpoczął w sezonie 2006/2007 mając 13 lat. Zadebiutował 5 października 2006 r. na zawodach z cyklu Junior Grand Prix w Hadze zajmując 10 miejsce[10]. Ten nie przeszedł eliminacji na mistrzostwach świata juniorów 2007, jednak wygrał zawody juniorskie Dragon Trophy i Haabersti Cup.
W lutym 2009 r. w wieku 15 lat zadebiutował na mistrzostwach czterech kontynentów. Zajął 10. miejsce w programie krótkim[11] i 8. miejsce w programie dowolnym[12], zajmując ostatecznie 9. miejsce w zawodach[13]. Dwa tygodnie później Ten rywalizował na Mistrzostwach świata juniorów, zajmując 4 miejsce. Do brązowego medalu zabrakło mu jedynie 0,63 pkt. Sezon 2008/2009 zakończył na mistrzostwach świata w Los Angeles, gdzie był najmłodszym zawodnikiem. Zajął wysokie 8. miejsce i wywalczył po raz pierwszy w historii, dwie kwalifikacje olimpijskie dla Kazachstanu w łyżwiarstwie figurowym.
W debiucie olimpijskim na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 w Vancouver zajął 11. miejsce i był pierwszych łyżwiarzem figurowym z Kazachstanu, który wystąpił w zawodach olimpijskich.
Na Zimowych Igrzysk Azjatyckich 2011 zdobył złoty medal. Był najlepszy w programie krótkim i trzeci w programie dowolnym. Po zdobyciu wicemistrzostwa świata w 2013 r., został pierwszą osobą z Kazachstanu, która stanęła na podium Mistrzostw Świata. Przegrał jedynie z Kanadyjczykiem Patrickiem Chanem o 1,3 pkt w nocie łącznej.
W lutym 2014 r., Ten wystartował na Zimowych Igrzyskach olimpijskich 2014, zajmując 9. miejsce w programie krótkim i 3. w programie dowolnym. Ostatecznie w zawodach solistów zdobył brązowy medal, co było największym sukcesem w jego karierze. Był to pierwszy w historii medal olimpijski dla zawodnika z Kazachstanu w łyżwiarstwie figurowym. W Soczi Ten wystartował w butach, które pochodziły z dwóch różnych par[14]. Po wielkim sukcesie kazachski łyżwiarz został ogłoszony Przełomem Roku przez Agencję Sportu i Wychowania Fizycznego Kazachstanu[15] oraz nagrodzony przez burmistrza miasta Ałmaty samochodem[16].
W sezonie 2014/2015 po raz pierwszy stanął na podium na zawodach z cyklu Grand Prix zajmując trzecie miejsce na Trophée Eric Bompard 2014. Podczas mistrzostw czterech kontynentów 2015 ustanowił swoje rekordy życiowe: w programie krótki 97,61 pkt, programie dowolnym 191,85 pkt oraz nocie łącznej 289,46 pkt co pozwoliło mu zostać mistrzem czterech kontynentów[17]. Na mistrzostwach świata 2015 zdobył brązowy medal przegrywając jedynie z Hiszpanem Javierem Fernándezem i Japończykiem Yuzuru Hanyū[18].
W sezonie olimpijskim 2017/2018 doznał kontuzji prawej kostki[19]. Na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2018 w Pjongczangu zajął 27. miejsce.
W czerwcu 2018 r. Ten zaprosił do swojej rewii łyżwiarskiej Denis and friends największe gwiazdy łyżwiarstwa figurowego[7]. Rewia zbiegła się z obchodami 20. rocznicy Astany i celebrowaniem 25. urodzin Tena[7]. Jak się później okazało był to ostatni występ Dienisa Tena nazywanego w Kazachstanie „złotym chłopcem” przed jego tragiczną śmiercią w lipcu 2018 r[7].
Programy
edytuj
| Sezon | Program krótki (SP) | Program dowolny (FS) | Pokazy mistrzów |
|---|---|---|---|
| 2017–18 |
|
|
|
| 2016–17 |
|
|
|
| 2015–16 |
|
|
|
| 2014–15 |
|
|
|
| 2013–14 |
|
|
|
| 2012–13 |
|
|
|
| 2011–12 |
|
|
|
| 2010–11 |
|
|
|
| 2009–10 |
|
|
|
| 2008–09 |
|
|
|
| 2007–08 |
|
|
|
| 2006–07 |
|
|
Osiągnięcia
edytuj| Zawody | 04–05 | 05–06 | 06–07 | 07–08 | 08–09 | 09–10 | 10–11 | 11–12 | 12–13 | 13–14 | 14–15 | 15–16 | 16–17 | 17–18 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Międzynarodowe[20] | ||||||||||||||||||
| Igrzyska olimpijskie | 11 | 3 | 27 | |||||||||||||||
| Mistrzostwa świata | 8 | 13 | 14 | 7 | 2 | 3 | 11 | 16 | WD | |||||||||
| Mistrzostwa czterech kontynentów | 9 | 10 | 6 | 12 | 4 | 1 | 15 | |||||||||||
| GP Cup of China | 10 | 4 | ||||||||||||||||
| GP NHK Trophy | 12 | |||||||||||||||||
| GP Rostelecom Cup | 9 | 9 | ||||||||||||||||
| GP Skate America | 11 | 5 | WD | 4 | 9 | WD | ||||||||||||
| GP Skate Canada International | 7 | 5 | 6 | |||||||||||||||
| GP Internationaux de France | 3 | 4 | 2 | 8 | ||||||||||||||
| CS Golden Spin of Zagreb | 1 | 2 | 1 | 1 | WD | 4 | ||||||||||||
| Volvo Open Cup | 1 | |||||||||||||||||
| Cup of Nice | 5 | |||||||||||||||||
| Istanbul Cup | 1 | |||||||||||||||||
| Merano Cup | 1 | |||||||||||||||||
| Nebelhorn Trophy | 9 | 7 | ||||||||||||||||
| NRW Trophy | 4 | 2 | ||||||||||||||||
| Coupe du Printemps | 2 | |||||||||||||||||
| Uniwersjada | WD | 1 | ||||||||||||||||
| Zimowe igrzyska azjatyckie | 1 | 10 | ||||||||||||||||
| Międzynarodowe: Kategorie młodzieżowe[20] | ||||||||||||||||||
| Mistrzostwa świata juniorów | 26 | 16 | 4 | 9 | 4 | |||||||||||||
| JGP Finał | 5 | |||||||||||||||||
| JGP na Białorusi | 1 | |||||||||||||||||
| JGP w Estonii | 10 | |||||||||||||||||
| JGP we Francji | 4 | |||||||||||||||||
| JGP w Holandii | 10 | |||||||||||||||||
| JGP w Rumunii | 6 | |||||||||||||||||
| Cup of Nice | 1 N | |||||||||||||||||
| Dragon Trophy | 1 J | |||||||||||||||||
| Haabersti Cup | 1 J | |||||||||||||||||
| Mentor Cup | 1 J | |||||||||||||||||
| NRW Trophy | 1 J | |||||||||||||||||
| Memoriał Hellmuta Seibta | 1 J | |||||||||||||||||
| Krajowe[20] | ||||||||||||||||||
| Mistrzostwa Kazachstanu | 4 | 1 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | |||||||||||
| Zawody zespołowe[20] | ||||||||||||||||||
| Team Challenge Cup | 3 T 7 P |
|||||||||||||||||
Przypisy
edytuj- ↑ Denis Ten: Olympic figure skater who won bronze stabbed to death. The Guardian, 2018-07-19. [dostęp 2022-02-25]. (ang.).
- ↑ Young Korean Kazakhstani Aims to Become World Figure Skating Star. chosun.com, 2010-05-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e Paula Slater: Denis Ten: The surprise from Kazakhstan. Golden Skate, 2009-06-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ Interview with Denis Ten. figureskating-online.com. [dostęp 2018-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-16)]. (ang.).
- ↑ Tomasz Skrzypczyński: Brązowy medalista igrzysk z Soczi nie żyje. Wirtualna Polska, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (pol.).
- ↑ Kazakh figure skater Denis Ten dies at the age of 25. Kazinform, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Sport Minister calls Denis Ten's untimely death 'irreparable loss'. Kazinform, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ Morderca Denisa Tiena zatrzymany. Interia, 2018-07-20. [dostęp 2018-07-20]. (pol.).
- ↑ Sadhbh O’Shea: Share on Facebook Share on Twitter Share on Google Plus Share on Reddit Fraile takes his chances at the Tour de France. Cycling News, 2018-07-21. [dostęp 2018-07-22]. (ang.).
- ↑ ISU Junior Grand Prix of Figure Skating 2006/2007 – The Hague – Men – Result. ISU, 2006-10-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Short Program. ISU, 2009-02-05. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Free Program. ISU, 2009-02-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Result. ISU, 2009-02-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ Olympics: Odd boots key to Denis skating bronze For more information. Tengri News, 2014-02-17. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ Breakthrough of the year Denis Ten. Tengi News, 2014-03-06. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ Almaty Mayor awards Denis Ten with car for Olympic bronze. Tengri News, 2014-02-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ Dmitry Lee: Denis Ten Takes Gold at Four Continents Figure Skating Championship. The Astana Times, 2015-02-17. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ Nick Zaccardi: Javier Fernandez wins upset World Championship; top American fourth. NBC Sports, 2015-03-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ Denis Ten (KAZ) battles injury while preparing for the Olympic season. ISU, 2017-09-21. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Competition Results – Denis TEN. ISU. [dostęp 2020-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- International Skating Union Biography – Denis Ten. ISU. [dostęp 2020-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).