Dmytro Hrycaj
Dmytro Hrycaj, ps. Perebyjnis, ukr. Дмитрó Грицáй-Переб́ийніс (ur. 1 kwietnia 1907 w Dorożowie, zm. 22 grudnia 1945 w Pradze) – ukraiński działacz niepodległościowy, nacjonalista, generał-chorąży Ukraińskiej Powstańczej Armii.
 Dmytro Hrycaj (pośrodku, z pepeszą na ramieniu) | |
 generał-chorąży
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUkończył gimnazjum w Drohobyczu, działając w tym czasie w Organizacji Wyższych Klas Ukraińskich Gimnazjów. W 1928 rozpoczął studia na wydziale matematyczno-fizycznym Uniwersytetu Lwowskiego. Studiów nie ukończył z powodu powołania do odbycia służby wojskowej w polskiej armii.
Członek OUN od 1929, działacz Referatu Wojskowego OUN, aresztowany w 1934 i osadzony w Berezie Kartuskiej. Po zwolnieniu z Berezy kontynuował studia uniwersyteckie. W 1939 powtórnie aresztowany i osadzony w Berezie Kartuskiej. W latach 1940–1941 członek Krajowego Prowodu OUN-B, w latach 1941–1945 jego referent wojskowy. Aresztowany przez Gestapo w 1943, był więziony we Lwowie. 13 września 1943 został wyprowadzony z więzienia przy Łąckiego przez podziemie OUN-B, dzięki grypsowi przesłanemu przez Lecha Sadowskiego – współwięźnia więzionego tam również Jarosława Starucha i dostarczonemu prawdopodobnie przez Sadowskiego fałszywemu blankietowi doprowadzenia na przesłuchanie. Hrycaja i Starucha wykradło na podstawie tego blankietu sześciu Ukraińców z Sonderdienst, którzy następnie zdezerterowali[1].
W latach 1943–1945 był szefem HWSz (Głównego Sztabu Wojskowego). 1 listopada 1945 mianowany na stopień generała. Podczas przedzierania się na Zachód w grudniu 1945 razem z Dmytrem Majiwskim, 19 grudnia na granicy czechosłowacko-niemieckiej wpadli w zasadzkę. Majiwski popełnił samobójstwo, a Hrycaj został zatrzymany przez czechosłowacką policję (podporządkowaną ministrowi spraw wewnętrznych – komuniście Vaclavowi Noskovi) i zmarł po torturach w więzieniu w Pradze.
Przypisy
edytuj- ↑ Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa 1 IX 1939 – 5 II 1946, Katowice 2007, Wyd. Unia Katowice, ISBN 978-83-86250-49-3 s. 373., por. Ryszard Torzecki: Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993 Wyd. PWN, ISBN 83-01-11126-7. s. 323. Lech Sadowski, szef Oddziału VI Komendy Obszaru Nr 3 Armii Krajowej został uwolniony w akcji AK na szpital na Zamarstynowie. Wasyl Kuk powątpiewał w prawdziwość faktu przekazania blankietu przez Sadowskiego, przypisując jego pochodzenie legalizacyjnym komórkom OUN.
Bibliografia
edytuj- Грицай Дмитро w: Dovidnyk z istorii Ukrainy, opr. Ihor Pidkova, Roman Shust, Kost Bondarenko; Lviv 1999, Wyd. Lvivskyi derzhavnyi universytet im. Ivana Franka i Vydavnyctvo Heneza, ISBN 978-966-504-237-2
- Грицай Дмитро w: Енциклопедія історії України: Т. 9. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. - Київ 2012, Wyd. «Наукова думка». ISBN 966-00-0632-2
- Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa 1 IX 1939 – 5 II 1946, Katowice 2007, Wyd. Unia Katowice, ISBN 978-83-86250-49-3
- Ryszard Torzecki, Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993, ISBN 83-01-11126-7
- Życiorys na ukraińskim portalu wojskowym