Edgar Tinel
Edgar Pierre Joseph Tinel (ur. 27 marca 1854 w Sinaai, zm. 28 października 1912 w Brukseli)[1][2] – belgijski kompozytor, pianista i pedagog.
 Edgar Tinel (1911) | |
| Imię i nazwisko |
Edgar Pierre Joseph Tinel |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
27 marca 1854 |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
28 października 1912 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujUrodził się w Sinaai (obecnie część gminy Sint-Niklaas) we Flandrii Wschodniej. Jego ojciec był organistą[1][3]. Studiował w Królewskim Konserwatorium w Brukseli grę fortepianową u Louisa Brassina oraz kompozycję, harmonię i kontrapunkt u François Auguste Gevaerta[2]. Po studiach rozpoczął karierę pianistyczną i koncertował w Belgii, Niemczech i Anglii. Jako wirtuoz wyróżniał się w interpretacji kompozytorów niemieckiego romantyzmu: Beethovena, Mendelssohna, Schumanna[3]. W 1873 otrzymał Premier Prix w zakresie gry fortepianowej; ostatecznie jednak zdecydował zająć się kompozycją[1][2].
W 1877 otrzymał belgijskie Prix de Rome za kantatę Klokke Roeland[1][2]. W 1905 na zamówienie rządu belgijskiego skomponował Te Deum op. 46, którego prawykonanie miało miejsce w tym samym roku, w Katedrze Świętego Michała i Świętej Guduli w Brukseli[1]. Od 1910 kierował belgijską kapelą królewską[1].
Od 1881 zajął się również działalnością pedagogiczną. Zastąpił wtedy Jacques’a-Nicolasa Lemmensa na stanowisku dyrektora Lemmensinstituut w Mechelen, konserwatorium specjalizującego się wówczas w muzyce religijnej, którym zarządzał do 1909[1][2]. Równocześnie od 1896 był profesorem konserwatorium brukselskiego i wykładał kontrapunkt i fugę, a w 1908 otrzymał tam stanowisko dyrektora[1][2].
W 1902 został członkiem Académie Royale de Belgique[1][2]. W 1910 otrzymał tytuł doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu w Lowanium[1].
Był odznaczony m.in. krzyżami komandorskimi belgijskiego Orderu Leopolda, francuskiego Orderu Legii Honorowej, holenderskiego Orderu Oranje-Nassau i papieskiego Orderu św. Grzegorza Wielkiego z gwiazdą[4].
Twórczość
edytujTinel fascynował się dawną muzyką religijną. W jego utworach charakterystyczne jest łączenie elementów techniki polifonicznej, wzorowanej na twórczości Palestriny i J.S. Bacha z typową dla romantyzmu ekspresją i orkiestracją zdominowaną przez instrumenty smyczkowe[1][5]. W jego utworach fortepianowych i pieśniach są zauważalne wpływy Schumanna, Mendelssohna i Brahmsa[1][5]. Największym sukcesem Tinela było oratorium Franciscus (1886–1888) do tekstu Lodewijka de Konincka, wykonane po raz tysięczny 15 października 1913 w Strasburgu[1][3].
Tinel skomponował ok. 70 utworów zebranych w 47 opusach. Są to głównie religijne utwory wokalno-instrumentalne[1][5]. Opublikował też pracę teoretyczną Le chant grégorien... (Mechelen, 1890), w której zawarł rezultaty swoich studiów nad muzyką dawną[1].
Wybrane kompozycje
edytuj(na podstawie materiałów źródłowych[1][5])
Opery
edytuj- Godelieve, op. 43, libretto M. Ramboux, 1897 (wyst. Bruksela 1897)
- Katharina, op. 44, libretto T.L. van Heemstede, 1908 (wyst. Bruksela 1909)
Utwory wokalno-instumentalne
edytuj- Klokke Roeland, op. 17, kantata, 1877, zrewid. 1884
- Kollebloemen, op. 20, kantata, 1879, zrewid. 1890
- Vlaamsche stemme, op. 25, na 4 głosy męskie
- Te Deum D-dur, op. 26, kantata na chór mieszany i organy, 1883
- Aurora, op. 37, na 4 głosy męskie, 1885
- Franciscus, op. 36, oratorium (do tekstu Lodewijka de Konincka), 1888
- Psalm VI, op. 27, na 4 głosy męskie, 1891
- Te Deum, op. 46, na 6 głosów, chór mieszany, organy i orkiestrę, 1905
- Psalm XXIX, op. 39, na 4 głosy męskie
- Messe pour Notre-Dame de Lourdes, op. 41, na 5 głosów a cappella, 1905
- Cantique nuptial, op. 45, na sopran, tenor, organy i fortepian lub klawesyn
- Te Deum, op. 46, na 6 głosów, organy i orkiestrę, 1905
- Psalm CL, op. 47, na 4 głosy męskie, 1907
Utwory instrumentalne
edytuj- Sonata f-moll, op. 9, na fortepian, 1876
- Sonata g-moll, op. 29, na organy, 1885
- Bunte Blätter, op. 32, 6 utworów na fortepian, 1885
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Natkaniec 2009 ↓, s. 97.
- ↑ a b c d e f g
Henri Vanhulst: Tinel, Edgar (Pierre Joseph). [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2018-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-28)]. via Oxford University Press. (ang.).
- ↑ a b c Karolien Selhorst, Luc Leytens: Tinel, Edgar. [w:] Studiecentrum Vlaamse Muziek [on-line]. [dostęp 2018-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-28)]. (niderl. • ang.).
- ↑ Rosa M. Schrouff: Das Porträt von Henry Lambertz. Gründer der Aachener Printen-Fabrik. Meine Familien-Chronik in Bildern. Berlin: 2010, s. 349.
- ↑ a b c d Vanhulst 2004 ↓.
Bibliografia
edytuj- Alicja Natkaniec: Tinel Edgar. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 11: T–V część biograficzna. Kraków: PWM, 2009. ISBN 978-83-224-0905-3. (pol.).
- Henri Vanhulst: Tinel, Edgar Pierre Joseph. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. T. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Edgar Tinel w bazie AllMusic (ang.)
- Edgar Tinel – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Edgar Tinel w bazie Discogs.com (ang.)
- Dyskografia Edgar Tinel w bazie MusicBrainz (ang.)