Edyta Gruszczyk-Kolczyńska

Edyta Gruszczyk-Kolczyńska (ur. 9 października 1940 w Pruchnej) – polska pedagog, profesor zwyczajny i kierownik Katedry Wspomagania Rozwoju i Edukacji Dzieci Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Autorka podręczników, książek, artykułów i skryptów akademickich.

Edyta Gruszczyk-Kolczyńska

Data i miejsce urodzenia	9 października 1940 Pruchna
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: wychowanie przedszkolne, edukacja wczesnoszkolna, wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci, pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna
Alma Mater	Uniwersytet Śląski w Katowicach
Profesura	16 grudnia 1997
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

Życiorys

Ukończyła Liceum Sztuk Plastycznych i potem Studium Nauczycielskie. Była nauczycielką w Liceum Pedagogicznym 1961–1969 i w Studium Nauczycielskim w Jeleniej Górze 1969–1971. Uzyskała magisterium z pedagogiki 1969 i stopień doktora nauk humanistycznych 1976 na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie pracowała 1971–1984 jako asystent i adiunkt. Stopień doktora habilitowanego w zakresie pedagogiki nadał jej Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego w 1989. W latach 1984–1998 była kolejno adiunktem, doktorem habilitowanym i profesorem w Wyższej Szkole Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, a ponadto (1989–1991) prorektorem ds. dydaktyki i spraw studenckich. Tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymała w 1997. W latach 1998–2002 była profesorem w Ekumenicznym Instytucie Pedagogicznym Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Od 2002 jest profesorem zwyczajnym w Akademii Pedagogiki Specjalnej, gdzie kierowała najpierw Katedrą Pedagogiki Specjalnej, potem Katedrą Wspomagania Rozwoju Dziecka, a od 2006 kieruje Instytutem Wspomagania Rozwoju i Edukacji Człowieka i Katedrą Pedagogiki Małego Dziecka. W latach 2005–2011 pracowała ponadto w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi na stanowisku profesora zwyczajnego.

Jest członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN.

W 2023 otrzymała Medal Marii Grzegorzewskiej przyznawany przez Akademię Pedagogiki Specjalnej.

Osiągnięcia naukowe

Niepowodzenia w uczeniu się matematyki i działania naprawcze. Nowością w traktowaniu tego zagadnienia było udokumentowanie (1985) znaczenia dojrzałości emocjonalnej dziecka przy pokonywaniu trudności napotkanych w trakcie uczenia się matematyki, w szczególności tego, że dzieci zagrożone niepowodzeniem często główną energię wkładają w obronę przed samą czynnością rozwiązywania zadań. Innym wynikiem tych badań było znaczenie osiągnięcia przez dziecko idące do szkoły dojrzałości operacyjnej na poziomie konkretnym w sensie Piageta. Warunkuje to możliwość dostosowania się dziecka do typowego szkolnego sposobu nauczania. W następnych etapach tych badań Gruszczyk-Kolczyńska określiła mechanizmy narastania trudności wiodących do niepowodzeń szkolnych i do niszczenia psychiki dziecka oraz opracowała skuteczne programy wspomagania dzieci w ich rozwoju.

Diagnoza możliwości umysłowych dzieci, ich wiedzy i umiejętności matematycznych. Gruszczyk-Kolczyńska opracowała wskaźniki dojrzałości do uczenia się matematyki w szkole oraz sposoby diagnozowania tej dojrzałości przez nauczycieli.

Intensywne wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci w przedszkolu i w pierwszym roku szkolnego nauczania, w szczególności koncepcja Dziecięcej matematyki.

Wspomaganie dzieci w ich rozwoju zdolności do skupiania uwagi i zapamiętywania. Dotyczy to uczenia się wierszy na pamięć, rozwijania pamięci wzrokowej, zapamiętywania ciągu informacji, uważnego słuchania i zapamiętywania ważnych informacji.

Wspomaganie rozwoju matematycznie uzdolnionych dzieci. Gruszczyk-Kolczyńska opracowała zupełnie nową metodę diagnozowania tych uzdolnień u dzieci w wieku 4–8 lat. Okazało się, że dzieci uzdolnionych jest znacznie więcej, niż ogólnie sądzono, ale niestety w trakcie nauki szkolnej te uzdolnienia często zanikają.

Ważniejsze publikacje książkowe

• Niepowodzenia w uczeniu się matematyki u dzieci z klas początkowych, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1985.
• Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze, WSiP, Warszawa, 1992.
• (z Ewą Zielińską) Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli, WSiP, Warszawa 1997 (II wyd. rozszerzone 2007).
• (z Ewą Zielińską) Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się, WSiP, Warszawa 2000.
• (z Ewą Zielińską) Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków, WSiP, Warszawa 2004.
• (z Ewą Zielińską) Wspomaganie dzieci w rozwoju do skupiania uwagi i zapamiętywania, WSiP, Warszawa 2005.
• (z różnymi autorami) Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku edukacji szkolnej, Edukacja Polska, Warszawa 2009.
• (z Ewą Zielińską) Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu, Centrum Edukacyjne „Bliżej Przedszkola”, Kraków 2012.
• (z różnymi autorami) O dzieciach matematycznie uzdolnionych, Nowa Era, Warszawa 2012.
• (z Ewą Zielińską) Nauczycielska diagnoza edukacji matematycznej dzieci, Nowa Era, Warszawa 2013.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. wnp.aps.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-21)].