Eisenach

Eisenach
Herb	Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Turyngia
Powiat	Wartburg
Zarządzający	Katja Wolf↗
Powierzchnia	103,84 km²
Populacja (31.12.2015); • liczba ludności; • gęstość	; 42 417; 413 os./km²
Nr kierunkowy	03691
Kod pocztowy	99817
Tablice rejestracyjne	EA
	Położenie na mapie Turyngii Eisenach
	Położenie na mapie Niemiec Eisenach
	50°58′N 10°19′E/50,966667 10,316667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Eisenach – miasto w centralnej części Niemiec, w kraju związkowym Turyngia, w powiecie Wartburg. Do 30 czerwca 2021 miasto na prawach powiatu^[2].

Historia

W VIII wieku istniała osada w pobliżu wzgórza Petersberg. 3 sierpnia 908 stoczona została bitwa pod Eisenach(inne języki), w której Węgrzy odnieśli druzgocące zwycięstwo nad wojskami wschodniofrankijskimi^[3]. Miejscowość rozwinęła się w pobliżu położonego niedaleko zamku Wartburg, który wzmiankowano po raz pierwszy w 1080 roku, jednak po raz pierwszy wspomniano je jako "Isinacha" w 1150 roku. Pod koniec XII wieku wokół miasta zbudowano fortyfikacje. Miasto zaczęło się rozwijać w XIII wieku w związku z położeniem przy Via Regia oraz obrania zamku Wartburg jako głównej siedziby dynastii Ludowingów. W XIV wieku miasto spłonęło i dotknęła je czarna śmierć.

Pomiędzy 1596 a 1809 było stolicą niewielkiego Księstwa Saksonii-Eisenach we władaniu dynastii Wettynów, następnie wcielone do Księstwa Saksonii-Weimar-Eisenach, wraz z którym znalazło się w 1871 w granicach Cesarstwa Niemieckiego.

W mieście uczęszczał w latach 1498–1501 do szkoły Marcin Luter, który spędził również lata 1521/22 w pobliskim zamku Wartburg pod ochroną Fryderyka III Mądrego. W 1525 roku Eisenach dotknęła wojna chłopska. W 1677 roku w mieście mieszkał słynny kompozytor Johann Pachelbel.

Eisenach na przełomie XIX i XX wieku

W Eisenach urodził się w 1685 roku i przebywał przez pierwsze 10 lat swojego życia jeden z największych organistów i kompozytorów epoki baroku i wszech czasów – Johann Sebastian Bach (w domu rodzinnym kompozytora działa muzeum jego imienia - Bachhaus Eisenach^[4]). Na początku XVIII wieku z miastem związany był kompozytor Georg Philipp Telemann.

W 1847 roku doprowadzono do miasta kolej. W 1938 roku spalono synagogę żydowską. Po 1940 roku w fabryce BMW niewolniczo pracowało ponad 4 tys. robotników przymusowych, z których wielu zmarło na skutek złych warunków. W wyniku bombardowań lotniczych w Eisenach zniszczono 2 tys. budynków. W dniu 6 kwietnia 1945 roku miasto zajęły oddziały US Army, ale przekazano je pod kontrolę ZSRR w dniu 1 lipca 1945 roku. W 1949 roku weszło w skład NRD, którego granica przechodziła kilka kilometrów na zachód od miasta. Fabryka BMW została upaństwowiona i zmieniono jej nazwę na EMW, w której produkowano samochody Wartburg. W 1990 roku nastąpiło zjednoczenie Niemiec, po którym fabryka została przejęta przez koncern Opel. W 1999 roku zamek Wartburg został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, co ożywiło ruch turystyczny.

Gospodarka

W czasach NRD w fabryce Automobilwerk Eisenach (AWE) produkowano samochód Wartburg. Obecnie znajduje się tam fabryka Opla, w której produkowany jest model Corsy, Astry oraz Vectry^[5]. Ponadto w mieście rozwinął się przemysł maszynowy, elektrotechniczny, włókienniczy, drzewny, chemiczny oraz tytoniowy^[6].