AMX International AMX

AMX International AMX
	; AMX International AMX
	Dane podstawowe
Państwo	Brazylia; Włochy
Typ	lekki samolot szturmowy
	Historia
Data oblotu	15 maja 1984
	Dane techniczne
Napęd	Rolls-Royce Spey
Ciąg	49 kN
	Wymiary
Rozpiętość	9,97 m
Długość kadłuba	13,24 m
Wysokość	4,55 m
	Osiągi
Prędkość maks.	1150 km/h
Prędkość przelotowa	950 km/h
Zasięg	3335 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	1 działko kal. 20 mm (Włochy),; 2 działka kal. 30 mm (Brazylia),; bomby o masie 3800kg, 2 rakiety Sidewinder
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

AMX International AMX (Ghibli) – lekki samolot szturmowy produkowany przez włosko-brazylijską firmę joint-venture AMX International i oznaczony symbolem A-1 w brazylijskich siłach zbrojnych.

Historia

Samolot oblatano w 1984 roku. AMX służył we włoskich i brazylijskich siłach powietrznych. Jest wyposażony w działka lotnicze, dwie rakiety AIM-9 i do 3800 kg bomb. Jest zdolny do operowania z dużą prędkością poddźwiękową i na małej wysokości, w dzień i w nocy, oraz w razie konieczności z baz ze słabo wyposażonymi lub uszkodzonymi pasami startowymi.

Włochy

Do Aeronautica Militare maszyna została przyjęta w 1989 roku, jako następca samolotów Fiat G.91. Początkowo nie wzbudziła enyzjazmu w siłach powietrznych. Konstrukcja była krytykowana za sbyt słabą jednostkę napędową i ubogie wyposażenie. W efekcie kontrowersji, jakie wzbudzała maszyna, flotę AMX w siłach powietrznych Włoch dwukrotnie uziemiano, w 1991 i 1996 roku. Celem poprawy parametrów samolotu, w 2003 roku rozpoczęto program ACOL (Adeguamento delle Capacità Operative e Logistiche). Programem ACOL objęto 43 samoloty wersji A-11A i 10 wersji TA-11B. Program zakończył się w 2012 roku. Pierwszy zmodernizowany AMX dostarczono w sierpniu 2007 roku. W ramach projektu zainstalowano innercyjny system nawigacji/GPS, zmodyfikowano systemy łączności, identyfikacji swój - obcy, kokpit przystosowano do pracy z goglami noktowizyjnymi. Zainstalowano nowe, wielofunkcyjne kolorowe wyświetlacze LCD. AMX przystosowano do przenoszenia nowego zasobnika rozpoznawczego RecceLite oraz systemu celowniczego Litening. Dzięki modrnizacji samolot przystosowano do przenoszenia szerokiego wachlarza uzbrojenia precyzyjnego. 5 kwietnia 2024 roku samolot został oficjalnie wycodany z użytkowania we włoskich siłach powietrznych^[1].

Brazylia

Do służby w lotnictwie Brazylii został oficjalnie przyjęty 12 sierpnia 1989. Dostarczono ogółem 45 samolotów jednomiejscowych oznaczonych A-1A i 12 dwumiejscowych A-1B^[2]. Weszły w skład trzech eskadr (dwie ostatnie otrzymały je w 1998 i 1999. W 2009 roku podpisano umowę na modernizację 43 samolotów, pod oznaczeniem A-1M. Otrzymały m.in. stację radiolokacyjną SPC-01 Scipio, nowoczesną awionikę, obejmującą m.in. 3 wyświetlacze wielofunkcyjne, system walki radioelektronicznej i nawigacyjny układ obserwacji w podczerwieni. Gama uzbrojenia została rozszerzona o bomby kierowane naprowadzane laserowo lub systemem GPS oraz pociski przeciwradarowe MAR-I^[2]. Pierwszy zmodernizowany samolot oblatano 19 czerwca 2012, seryjne zmodernizowane samoloty rozpoczęto dostarczać w 2013 r^[2].

Służba

W 1995 roku samoloty AMX weszły w skład lotniczego komponentu Włoch podczas operacji Deliberate Force, zapewniając wsparcie operacji pokojowej sił ONZ w Bośni i Hercegowinie UNPROFOR. W tym samym rejonie włoskie AMX ponownie pojawiły się w 1999 roku biorąc udział w operacji Allied Force. Będąc w składzie Powietrznej Grupy Zadaniowej "Birgi" i operując z lotniska w Trapani, AMX wzięłu udział w operacji Unified Protector, interweniując w toczącej się w Libii wojnie domowej. Podczas swoich misji samoloty spędziły w powietrzu ponad 500 godzin. W czerwcu 2016 roku AMX pojawiły się w Kuwejcie, gdzie w ramch Grupy Zadaniowej "Black Cats", wzięły udział w operacji Inherent Resolve, wykonując misje rozpoznawcze w Państwie Islamskim. Włoskie samoloty przeprowadziły działania o łącznym nalocie rzędu 17 tysięcy godzin^[1].

W latach 2009 - 2014, AMX operowały w Afganistanie w ramach Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa. Od 7 listopada 2009 roku, cztery samoloty operowały z bazy w Heracie. Początkowo pilotom pozwalano na użycie jedynie pokładowego działka, realizując misje o charakterze rozpoznawczym. Dopiero po czasie zezwolono na użycie uzbrojenia bombowego. W Afganistanie AMX cieszyły się bardzo dobrą opinią. Ich niewielkie wymagania co do infrastruktury lotniskowej i obsługi, niewielkie koszty eksploatacji, w afganiskich warunkach umożliwiły zachowanie bardzo dużego poziomu gotowości bojowej. Samoloty doskonale sprawdzły się w eksploatacji w gorącym afganiskim klimacie gdzie temperatury roczne w Heracie wahały się od -20°C zimą do +50°C latem. Ostatnie włoskie AMX opuściły Afganistan 20 czerwca 2014 roku, mając na swoim koncie 10 000 godzin spędzonych w powietrzu i 3000 misji wsparcia^[1].

Użytkownicy

Força Aérea Brasileira
- 1 Esquadrão/16 Grupo de Aviação Esquadrão Adelphi
- 1 Esquadrão/10 Grupo de Aviação
- 3 Esquadrão/10 Grupo de Aviação
Aeronautica Militare
- 13 Gruppo/32 Stormo
- 14 Gruppo/2 Stormo (rozwiązany)
- 28 Gruppo/3 Stormo (rozwiązany)
- 101 Gruppo/32 Stormo
- 103 Gruppo/51 Stormo
- 132 Gruppo/51 Stormo

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Gian Carlo Vecchi, Siły powietrzne Włoch wycofały samoloty AMX, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 5 (2024), s. 44–47, ISSN 1230-1655
↑ ^a ^b ^c Santiago Rivas: Nowe życie brazylijskich AMX-ów, "Skrzydlata Polska" nr 5(2415)/2014, s.42-45

[Vecchi-1] Gian Carlo Vecchi, Siły powietrzne Włoch wycofały samoloty AMX, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 5 (2024), s. 44–47, ISSN 1230-1655

[bra-2] Santiago Rivas: Nowe życie brazylijskich AMX-ów, "Skrzydlata Polska" nr 5(2415)/2014, s.42-45

[1]

[2]