Erazm Majewski
Erazm Majewski (ur. 2 czerwca 1858 w Lublinie, zm. 14 listopada 1922 w Warszawie) – polski archeolog, biolog, socjolog, filozof, ekonomista, etnograf i powieściopisarz. Tworzył podwaliny archeologii w Polsce; był pionierem w dziedzinie ochrony zabytków archeologicznych na ziemiach polskich i twórcą „dekalogu” archeologa.
 Zdjęcie z 1918 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
archeolog, biolog, socjolog, filozof, etnograf, ekonomista, pisarz |
Życiorys
edytuj
Był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Międzynarodowego Instytutu Socjologii oraz korespondentem zagranicznego Towarzystwa Antropologicznego, w czasach II Rzeczypospolitej był prezesem Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych, w 1919 roku mianowany kierownikiem katedry archeologii prehistorycznej UW. 27 września 1908 roku utworzył ze swoich zbiorów pierwsze Muzeum Przedhistoryczne w gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.
Pierwsze naukowe zainteresowania dotyczyły przyrodnictwa. Napisał pracę pt. Neuroptera Polonica, która była pierwszym systematycznym opisem owadów żyłkoskrzydłych, Słownik nazwisk zoologicznych polskich[1], w którym uporządkował i wzbogacił terminologię przyrodniczą. Dopiero ok. 1891 roku zainteresował się etnografią i archeologią. Około 1906 roku pod wpływem rewolucji rosyjskiej z 1905 roku zwrócił uwagę na problemy socjologii.
Choć studiował na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, w dziedzinie archeologii był samoukiem, który swą wiedzę opierał na książkach. Dokształcał się także podczas podróży, wtedy też starał się pozyskiwać zabytki drogą kupna lub wymiany. W archeologii jego zainteresowania przejawiały się w zgłębianiu podstaw teoretycznych i metodyki archeologii, a także studiami nad epoką kamienia i Słowianami. Prowadził badania z dziedziny filozofii kultury, łączył prehistorię z antropogenezą i teorią kultury, którą określał cywilizacją. Tworzył liczne prace, które zamieszczał we Wszechświecie, Gazecie Polskiej i Wędrowcu. W ten sposób chciał rozbudzić w społeczeństwie zainteresowanie archeologią. W 1899 powołał do życia rocznik Światowit poświęcony archeologii prehistorycznej i słowiańskiej (było to czasopismo na europejskim poziomie). Napisał czterotomową Naukę o cywilizacji:
- Prolegomena i podstawy do filozofii dziejów i socjologii, 1908[2]
- Teoria człowieka i cywilizacji, 1910[3]
- Nauka o cywilizacji-kapitał, 1914[4]
- Narodziny i rozwój ducha na Ziemi, 1923 (wyd. pośmiertne pod red. prof. M.Massoniusa)[5]
Napisał także dwie powieści fantastycznonaukowe:
- Doktor Muchołapski[6], 1890
- W otchłaniach czasu, 1896 / Profesor Przedpotopowicz[7], 1898
Zmarł w 1922. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera F/G, rząd 1, miejsce 14,15,16)[8].
Jego bratem był Stanisław Jan Majewski (1860–1944), przemysłowiec i poseł na Sejm II RP.
Przypisy
edytuj- ↑ Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich: zawierający ludowe oraz naukowe nazwy i synonimy polskie, używane dla zwierząt i roślin od XV-go wieku aż do chwili obecnej, źródłowo zebrane i zestawione z synonimami naukowemi łacińskiemi w podwójnym porządku alfabetycznym i pomnożone porównawczym materyałem, zaczerpniętym z innych języków słowiańskich, Tom 1 i 2. Warszawa: Nakładem Autora; Skład Główny w Warszawie w księgarni E. Wendego i S-ki, 1894.
- ↑ Erazm Majewski, Prolegomena i podstawy do filozofii dziejów i socyologii [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Erazm Majewski, Teorya człowieka i cywilizacyi, wyd. 1911 [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Erazm Majewski, Kapitał : rozbiór podstawowych zjawisk pojęć gospodarczych [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Erazm Majewski, Narodziny i rozwój ducha na ziemi [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Doktór Muchołapski : fantastyczne przygody w świecie owadów przez Erazma Majewskiego ; ozdobione licznemi rys. Juliana Maszyńskiego, wyd. 1892 [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Erazm Majewski, Profesor Przedpotopowicz, wyd. 1905 [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MAJEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2015-09-30].
Bibliografia
edytuj- Erazm Majewski i warszawska szkoła prehistoryczna na początku XX wieku, pod red. Stefana K. Kozłowskiego i Jacka Lecha, Warszawa, PWN, 1996.
- Niewiadowski A., Smuszkiewicz A. : Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. - Warszawa, Wydaw. Nauk. PWN, 1992