Fornal

Fornal – w XIX-XX w. najemny robotnik rolny obsługujący konie, pracujący z nimi w folwarkach, niekiedy zwany też ratajem. Jeden fornal obsługiwał zazwyczaj 1-2 pary koni roboczych wraz z wozem. Fornal otrzymywał wynagrodzenie w naturaliach i gotówce, względnie wysokie w stosunku do innej służby dworskiej; w okresach pilnych robót zobowiązany był do dostarczenia folwarkom dodatkowej siły roboczej na swój własny rachunek (tzw. posyłki). W okresie międzywojennym określenie fornal rozszerzano niekiedy na ogół robotników rolnych. W Polsce kategoria fornala zanikła po 1945 roku.

Kontrakt służby o pełnienie obowiązków fornala 1854 r. (miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu).