Franciszek Cholewiak
Franciszek Cholewiak (ur. 1 lutego 1898 w Bączalu Górnym, zm. 1943 w Mauthausen) – działacz Stronnictwa Ludowego i KPP[1], uczestnik strajku chłopskiego z 1937, więzień KL Auschwitz i KL Mauthausen-Gusen.
 Franciszek Cholewiak w KL Auschwitz | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
pracownik PKP, działacz ruchu ludowego |
| Narodowość |
polska |
| Partia | |
Życiorys
edytujLata młodości
edytujUrodził się 1 lutego 1898 roku w Bączalu Górnym – na Dutkowicach koło Jasła. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Bączalu Dolnym[2]. W okresie międzywojennym wstąpił do Komunistycznej Partii Polski, będąc jednocześnie aktywnym członkiem Stronnictwa Ludowego w powiecie jasielskim[3].
Działalność
edytujZ jego inicjatywy podjęto działania zmierzające finalnie do wykonania sztandaru Koła Stronnictwa Ludowego w Bączalu Górnym, którego poświęcenia dokonał ówczesny proboszcz parafii św. Mikołaja w Bączalu Dolnym i zarazem sympatyk ruchu ludowego ksiądz Paweł Matuszewski (zm. w maju 1939)[4]. W swojej działalności zajmował się kolportażem czasopisma lewicowego „Chłopska Przyszłość” do chłopskich sympatyków stronnictwa ludowego, m.in. w miejscowościach: Bączal Dolny, Bączal Górny, Lisów, Jabłonica, Skołyszyn i Lipnica Górna.
Organizował wiece ludowe i zebrania chłopskie, w jednym z nich wziął udział i wygłosił okolicznościowe przemówienie przywódca i współtwórca polskiego związku ludowego Jan Stapiński[1]. Jako członek Koła SL utrzymywał bliskie kontakty m.in. z liderami Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” – Władysławem Lesiakiem i Alojzym Wiatrem. Promował ruch lewicowy podczas indywidualnych rozmów, także w trakcie pracy zarobkowej – z zawodu pracownik Polskich Kolei Państwowych, co miało znaczący wpływ na radykalizację ludowców z okolic Jasła i Biecza[5]. Brał czynny udział w manifestacji Małopolskiego Strajku Chłopskiego z 1937 roku w wyniku którego członkowie i sympatycy lokalnych Kół Stronnictwa Ludowego nie dostarczali żywności do pobliskich miast: Jasła, Biecza i Gorlic[6].
Ofiara zbrodni nazistowskich
edytujW 1941 roku za szerzenie ideologii marksistowskiej został aresztowany przez Gestapo. Trafił do jasielskiego więzienia[1]. 27 maja 1942 roku został przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, gdzie nadano mu numer obozowy 37139[7], a następnie wraz z innymi współwięźniami do KL Mauthausen-Gusen, który był znaczącym miejscem eksterminacji polskiej inteligencji w ramach tzw. Intelligenzaktion[8]. Zmarł w 1943 roku w obozie koncentracyjnym w Mauthausen zamordowany przez hitlerowców[9].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Stanisław Syzdek, Bączal Górny. Zarys historyczny, 1998.
- ↑ Kronika Szkoły Podstawowej w Bączalu Dolnym, Tom I, lata 1885-1953
- ↑ Władysław Syzdek, Wspomnienia Władysława Syzdka, 1977.
- ↑ Marian Matysik, Małgorzata Rudnicka, Zdzisław Świstak, Kościół katolicki w Jasielskiem 1939-1945, 1991.
- ↑ Józef Garbacik, Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, 1964.
- ↑ Ryszard Oleszkowicz, Skołyszyn, zarys monograficzny, 1998.
- ↑ g, Informacja o więźniach / Muzeum / Auschwitz-Birkenau [online], auschwitz.org [dostęp 2018-02-02] (pol.).
- ↑ Informacja o więźniach / Muzeum / Auschwitz-Birkenau [online], auschwitz.org [dostęp 2018-02-02] (pol.).
- ↑ Stanisław Mendelowski, W Gminie Skołyszyn, 2000.