Franciszek Marek
Franciszek Antoni Marek (ur. 18 grudnia 1930 w Bełku[1]) – polski historyk, pedagog, specjalizujący się w historii literatury i historii oświaty, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki związany z Uniwersytetem Opolskim.
| Data i miejsce urodzenia |
18 grudnia 1930 |
|---|---|
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: historia literatury, historia oświaty | |
| Alma Mater | |
| Habilitacja | |
| Profesura |
30 lipca 1993 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujW latach 1945–1947 pracował w przedsiębiorstwie budowlanym w Żorach, a następnie w Hucie Łaziska jako pomocnik murarski. Uczęszczał do katolickiego Gimnazjum i Liceum im. św. Jacka w Katowicach. Maturę zdał w 1949 eksternistycznie przed Kuratorium Okręgu Szkolnego w Katowicach. Następnie pracował jako nauczyciel języka polskiego i równocześnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim. Pod kierunkiem profesora Kolbuszewskiego napisał pracę magisterską zatytułowaną Życie literackie na Opolszczyźnie w latach 1763–1850[2].
W 1955 rozpoczął pracę w opolskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej, wykładając historię wychowania. Doktoryzował się, a w 1973 uzyskał stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1993 otrzymywał tytuł profesora nauk humanistycznych[2].
W 1981 z poparciem działaczy NZS i „Solidarności” wybrany na prorektora WSP. Udzielał wsparcia represjonowanym działaczom NZS[3]. Pełnił na uczelni również wiele innych funkcji kierowniczych: wicedyrektora Instytutu Pedagogicznego, prodziekana, a następnie w latach 1990–1995 dziekana Wydziału Filologiczno-Historycznego[2].
3 kwietnia 1995[2] został pierwszym wybranym przez kolegium elektorów w wolnych wyborach rektorem, a drugim[4] po Jerzym Pośpiechu w historii nowo powstałego Uniwersytetu Opolskiego. Pokonał wówczas nieznacznie Stanisław Nicieję. Jego kadencja trwała tylko rok ze względu na dopasowanie się opolskiej uczelni do kalendarza wyborczego innych polskich uniwersytetów[5]. W tym czasie udało się powołać do życia Instytut Prawa i Administracji na Wydziale Ekonomicznym UO[6]. W następnych wyborach przegrał ze Stanisławem Nicieją, otrzymując 6 głosów (na 39 możliwych)[7].
Został także wykładowcą Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, gdzie objął funkcję dziekana Wydziału Pedagogiki[8][9].
W 1989 był współzałożycielem Związku Górnośląskiego[10]. W wyborach w tym samym roku ubiegał się o mandat senatorski z województwa opolskiego[11]. W 2013 został członkiem kapituły Śląskiej Nagrody im. Juliusza Ligonia[12].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytujW 2011 prezydent Bronisław Komorowski, za wybitne zasługi w pracy naukowo-badawczej, za osiągnięcia w działalności dydaktycznej i społecznej, odznaczył go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[13]. Uhonorowany Nagrodą im. Karola Miarki (1986)[14] oraz Nagrodą im. Wojciecha Korfantego przyznaną przez Związek Górnośląski (2001)[15]. W 2024 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego[1].
Wybrane publikacje
edytuj- Najdawniejsze czasopisma polskie na Śląsku 1789–1854, wyd. PWN, Wrocław 1972.
- Tragedia górnośląska, wyd. IŚ, Opole 1989.
- Nieznane sąsiedztwo, wyd. ZG, Opole 1992.
- Jan Amos Komeński – prekursor uniwersalizmu, wyd. WSP, Opole 1992.
- Czy Polacy i Niemcy mogą zapomnieć o przeszłości?, wyd. WSP, Opole 1994.
- Godność, dostojeństwo i posłannictwo uniwersytetu, wyd. UO, Opole 1995.
- Syn Śląskiej Ziemi, wyd. TMZR, Racibórz 2005.
- Polscy Ślązacy oskarżają, wyd. AJD, Częstochowa 2006.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Prof. Franciszek Antoni Marek doktorem honoris causa UO. uni.opole.pl, 7 marca 2024. [dostęp 2024-12-23].
- ↑ a b c d Stanisław Nicieja, Alma Mater Opoliensis. Księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i 10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opolskiego, wyd. UO, Opole 2004, s. 225.
- ↑ Mariusz Patelski, Niezależne Zrzeszenie Studentów w Opolu 1980–1990. Zarys działalności na tle lokalnego środowiska akademickiego, wyd. Fundacja im. Mieczysława Dumnickiego, Opole 2010.
- ↑ Leszek Frelich: Prof. Marek bajdurzy o Śląsku. wyborcza.pl, 2012-04-08. [dostęp 2013-09-10].
- ↑ Stanisław Nicieja, Alma Mater Opoliensis. Księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i 10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opolskiego, wyd. UO, Opole 2004, s. 231.
- ↑ Stanisław Nicieja, Alma Mater Opoliensis. Księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i 10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opolskiego, wyd. UO, Opole 2004, s. 232.
- ↑ Stanisław Nicieja, Alma Mater Opoliensis. Księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i 10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opolskiego, wyd. UO, Opole 2004, s. 238.
- ↑ Prof. zw. dr hab. Franciszek Marek: Informacje o pracowniku. wszia.opole.pl. [dostęp 2013-09-10].
- ↑ Struktura Wydziału Pedagogicznego. wszia.opole.pl. [dostęp 2013-09-10].
- ↑ Z historii Związku Górnośląskiego. zgpiekary.pl. [dostęp 2016-10-29].
- ↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 150
- ↑ Komunikat Kapituły Śląskiej Nagrody im. Juliusza Ligonia. civitaschristiana.pl, 2013. [dostęp 2013-09-10].
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 111, poz. 1131
- ↑ Wyróżnieni Nagrodą im. Karola Miarki. slaskie.pl. [dostęp 2016-11-01].
- ↑ Laureaci nagrody im. Wojciecha Korfantego. zwiazekg.type.pl, 17 czerwca 2011. [dostęp 2016-11-01].
Bibliografia
edytuj- Prof. dr hab. Franciszek Marek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2013-09-10].
- Stanisław Nicieja, Alma Mater Opoliensis. Ludzie, fakty, wydarzenia. Księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i 10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opolskiego, wyd. UO, Opole 2004.