Fryderyk Jagiellończyk

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	22 grudnia 1493
Konsekrowani biskupi
Jan Lubrański	1497
Wincenty Przerębski	1499

Fryderyk Jagiellończyk
	Kardynał prezbiter; Prymas Polski i Litwy
Data i miejsce urodzenia	27 kwietnia 1468 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	14 marca 1503 ; Kraków
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
	Arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania	1493–1503
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	1488; biskup krakowski; 1493; arcybiskup metropolita gnieźnieński
Sakra biskupia	1493
Kreacja kardynalska	20 września 1493; Aleksander VI
Kościół tytularny	Sanctae Luciae in Septem Soliis (lub) viis
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fryderyk Jagiellończyk (ur. 27 kwietnia 1468 w Krakowie, zm. 14 marca 1503 tamże) – królewicz polski i książę litewski, kardynał, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup krakowski.

Życiorys

Był szóstym synem i dziewiątym dzieckiem Kazimierza Jagiellończyka, króla Polski i wielkiego księcia litewskiego, i jego żony Elżbiety Rakuszanki.

Imię otrzymał po cesarzu Fryderyku III. Ojcem chrzestnym Fryderyka Jagiellończyka był Protazy, biskup ołomuniecki.

13 kwietnia 1488, po śmierci biskupa Jana Rzeszowskiego, został wybrany przez kapitułę krakowską biskupem krakowskim. Przyjął wówczas cztery niższe święcenia duchowne; 2 maja 1488 wybór został potwierdzony przez papieża. Ojciec dążył do zapewnienia mu także biskupstwa warmińskiego, jednak kapituła warmińska ubiegła króla, wybierając w 1489 Łukasza Watzenrodego.

Działał na rzecz objęcia tronu polskiego przez brata, Jana Olbrachta w 1492.

Po śmierci Zbigniewa Oleśnickiego został mianowany 2 października 1493 arcybiskupem gnieźnieńskim (jednocześnie prymasem Polski); od tej chwili łączył w jednym ręku dwa tradycyjnie najważniejsze biskupstwa w Polsce. Jego pozycję w Kościele polskim wzmocniła jeszcze nominacja kardynalska; papież Aleksander VI kreował go 20 września 1493 kardynałem prezbiterem kościoła tytularnego Sanctae Luciae in septem soliis (lub) viis^[1]. Po nominacji na gnieźnieńską stolicę arcybiskupią przyjął sakrę biskupią.

Był świadkiem wydania przywileju piotrkowskiego w 1496 roku^[2]. 6 maja 1499 roku podpisał w Krakowie akt odnawiający unię polsko-litewską^[3]. Podpisał dekret elekcyjny Aleksandra Jagiellończyka na króla Polski 3 października 1501 roku^[4]. Był sygnatariuszem unii piotrkowsko-mielnickiej 1501 roku^[5].

Kierował się w swoich działaniach dobrem dynastii Jagiellonów, ale dbał również o sprawy kościelne. Rozwijał w obu swoich diecezjach kult świętych, troszczył się o życie liturgiczne oraz należyty poziom życia duchowieństwa; przeprowadzał synody diecezjalne i prowincjonalne.

Przyczyną jego przedwczesnej śmierci był syfilis^[6]^[7].

Wywód rodowodowy

Władysław II
Jagiełło
ur. ok. 1351
zm. 1 VI 1434

Zofia
Holszańska
ur. ok. 1405
zm. 21 IX 1461

Albrecht II
Habsburg
ur. 16 VIII 1397
zm. 27 X 1439

Elżbieta
Luksemburska ¹⁾
ur. 1409
zm. 1442

Kazimierz IV
Jagiellończyk
ur. 30 XI 1427
zm. 7 VI 1492

Elżbieta
Rakuszanka
ur. 1436
zm. 30 VIII 1505

				Fryderyk Jagiellończyk ur. 27 IV 1468 zm. 14 III 1503

córka Zygmunta Luksemburskiego

Przypisy

↑ Polski Słownik Biograficzny, t. VII s. 168.
↑ Jan Wincenty Bandtkie, Ius Polonicum: codicibus veteribus manuscriptum et editionibus quibusque collatis, Warszawa 1831, s. 358.
↑ Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 121.
↑ Halina Hofmanówna, Dekret elekcyjny króla Aleksandra z dn. 3 października 1501 roku,w: Przegląd Historyczny, Tom 17, Numer 1 1913, s. 95.
↑ Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 136.
↑ Małgorzata Duczmal: Jagiellonowie. Leksykon biograficzny. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996, s. 240. ISBN 83-08-02577-3.
↑ Maria Bogucka: Jan I Olbracht. W: Mirosław Maciorowski, Beata Maciejewska: Władcy Polski. Warszawa: Agora, 2018, s. 760. ISBN 978-83-268-2720-4.

Bibliografia

Hubert Kaczmarski, Poczet Prymasów Polski, Warszawa 1988.
Marceli Kosman, Między tronem a ołtarzem, Poznań, 2000, ISBN 83-7272-017-7.
PiotrP. Nitecki PiotrP., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, HenrykH. Gulbinowicz, Warszawa: Pax, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455 .
Polski Słownik Biograficzny (PSB) t. VII

Linki zewnętrzne

[Polski_Słownik_Biograficzny-1] Polski Słownik Biograficzny, t. VII s. 168.

[Jan_Wincenty_Bandtkie_Ius-2] Jan Wincenty Bandtkie, Ius Polonicum: codicibus veteribus manuscriptum et editionibus quibusque collatis, Warszawa 1831, s. 358.

[Akta_unji_Polski_z_Litwą-3] Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 121.

[Halina_Hofmanówna_Dekret-4] Halina Hofmanówna, Dekret elekcyjny króla Aleksandra z dn. 3 października 1501 roku,w: Przegląd Historyczny, Tom 17, Numer 1 1913, s. 95.

[Akta_unji_Polski_z_Litwą2-5] Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 136.

[6] Małgorzata Duczmal: Jagiellonowie. Leksykon biograficzny. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996, s. 240. ISBN 83-08-02577-3.

[7] Maria Bogucka: Jan I Olbracht. W: Mirosław Maciorowski, Beata Maciejewska: Władcy Polski. Warszawa: Agora, 2018, s. 760. ISBN 978-83-268-2720-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]