George Marshall

George Catlett Marshall (ur. 31 grudnia 1880 w Uniontown, zm. 16 października 1959 w Waszyngtonie) – amerykański dowódca wojskowy, generał armii United States Army, uczestnik I i II wojny światowej, polityk, 50. Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych (1947–1949), sekretarz obrony USA (1950–1951), przewodniczący Amerykańskiego Czerwonego Krzyża, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1953).

George Marshall

George Marshall 17 stycznia 1940 roku, koloryzowane
generał armii
Pełne imię i nazwisko	George Catlett Marshall
Data i miejsce urodzenia	31 grudnia 1880 Uniontown
Data i miejsce śmierci	16 października 1959 Waszyngton
Przebieg służby
Lata służby	1902–1959
Siły zbrojne	US Army
Stanowiska	szef sztabu US Army
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, II wojna światowa
Późniejsza praca	sekretarz stanu USA, przew. Amerykańskiego Czerwonego Krzyża
Odznaczenia
Złoty Medal Kongresu

George Marshall

Pełne imię i nazwisko	George Catlett Marshall
Data urodzenia	31 grudnia 1880
Data śmierci	16 października 1959
50. Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych
Okres	od 21 stycznia 1947 do 20 stycznia 1949
Poprzednik	James Francis Byrnes
Następca	Dean Gooderham Acheson

Życiorys

Od 1901 w armii amerykańskiej. Do czasu wybuchu II wojny światowej pełnił wiele funkcji związanych ze szkoleniem, planowaniem oraz modernizacją uzbrojenia. W 1939 prezydent Franklin Delano Roosevelt mianował go szefem Sztabu Armii Lądowej. Marshall pełnił tę funkcję do 1945. W latach 1947–1949 był sekretarzem stanu w ekipie Harry’ego Trumana.

Uważany jest za współtwórcę doktryny Trumana oraz twórcę planu pomocy gospodarczej dla Europy – European Recovery Program, od jego nazwiska nazwanego Planem Marshalla. Marshall, w przemówieniu wygłoszonym 5 czerwca 1947 na Uniwersytecie Harvarda, powiedział: Stany Zjednoczone powinny zrobić wszystko, co jest w ich mocy, by pomóc w powrocie do zdrowia gospodarczego na świecie, bez którego nie może być politycznej równowagi i pokoju. Plan ten został zrealizowany w latach 1948–1951 – brało w nim udział 16 państw europejskich i Turcja. Państwa bloku wschodniego (m.in. Polska) oraz Finlandia odmówiły udziału w programie pod naciskiem ZSRR, uznającego ten plan za próbę szerzenia kapitalizmu przez USA.

22 marca 1946 – w uznaniu wybitnego przywództwa, jako szefa sztabu armii i członka Kolegium Połączonych Szefów Sztabów (Joint Chiefs of Staff), w planowaniu rozbudowy, wyposażenia, szkolenia i rozmieszczenia Armii Stanów Zjednoczonych oraz w formułowaniu i wdrażaniu globalnej strategii, która doprowadziła do zwycięstwa w II wojnie światowej, a także w podziękowaniu wszystkim członkom Armii Stanów Zjednoczonych, którzy służyli pod jego dowództwem z heroicznym oddaniem i osobistym poświęceniem – został uhonorowany Złotym Medalem Kongresu (Congressional Gold Medal) – jednym z najwyższych odznaczeń cywilnych w Stanach Zjednoczonych.

W 1949 Marshall zrezygnował z pracy w Departamencie Stanu i został przewodniczącym Amerykańskiego Czerwonego Krzyża. W latach 1950–1951 był sekretarzem obrony USA.

W uznaniu zasług w stworzeniu „Planu Marshalla” w 1953 został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla. Człowiek Roku 1943 i 1947 według magazynu „Time”.

Awanse

• podporucznik US Army – 2 lutego 1902
• porucznik US Army – 7 marca 1907
• kapitan US Army – 1 lipca 1916
• major National Army – 5 sierpnia 1917
• podpułkownik National Army – 5 stycznia 1918
• pułkownik National Army – 27 sierpnia 1918
• kapitan Regular Army – 30 czerwca 1920 (przywrócony do stopnia czasu pokoju)
• major Regular Army – 1 lipca 1920
• podpułkownik Regular Army – 21 sierpnia 1923
• pułkownik Regular Army – 1 września 1933
• generał brygadier Regular Army – 1 października 1936
• generał major Regular Army – 1 lipca 1939
• generał porucznik Regular Army – 1 sierpnia 1939
• generał Regular Army – 1 września 1939
• generał armii – 16 grudnia 1944; na stałe w regularnej armii – 11 kwietnia 1946

Odznaczenia

• Medal Sił Lądowych za Wybitną Służbę – dwukrotnie
• Srebrna Gwiazda
• Philippine Campaign Medal
• Medal Zwycięstwa I WŚ
• Medal Armii Okupacyjnej Niemiec
• Medal Amerykańskiej Służby Obronnej
• Medal Kampanii Amerykańskiej
• Medal Kampanii Azji-Pacyfiku
• Medal Kampanii Europy-Afryki-Bliskiego Wschodu
• Medal Zwycięstwa w II Wojnie Światowej
• Medal Służby Obrony Narodowej
• Order Zasługi Wojskowej (Brazylia)
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile)
• Order Abdon Calderon I klasy (Ekwador)
• Krzyż Wielki Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja)
• Krzyż Wielki Orderu Jerzego I (Grecja)
• Krzyż Wielki Orderu Oranje-Nassau (1947, Holandia)
• Order Boyaca (Kolumbia)
• Order Zasługi Wojskowej I klasy (Kuba)
• Wielka Wstęga Orderu Alawitów (Maroko)
• Medal of La Solidaridad II klasy (Panama)
• Wielki Oficer Orderu Słońca Peru (Peru)
• Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania)
• Order Korony Italii (Włochy)
• Order Świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)
• Order Suworowa I klasy (ZSRR)

Bibliografia

• Biographies of the Secretaries of State: George Catlett Marshall Office of the Historian, Bureau of Public Affairs, Departament Stanu Stanów Zjednoczonych (ang.) [dostęp 10 czerwca 2011]
• Fundacja Marshalla (ang.) [dostęp 10 czerwca 2011]
• E. Larrabee, Commander in Chief: Franklin D. Roosevelt, his Lieutenants and their War, Nowy Jork, 1983
• Маршалл Джордж Кэтлетт – Проект ХРОНОС (ros.) [dostęp 10 czerwca 2011]
• F.C. Pogue, George C. Marshall, Nowy Jork, 1964-1983