Georges Simenon

Georges Simenon
	; Georges Simenon (1963)
Imię i nazwisko	Georges Joseph Christian Simenon
Data i miejsce urodzenia	13 lutego 1903 ; Liège
Data i miejsce śmierci	4 września 1989 ; Lozanna
Narodowość	walońska (Belg)
Język	francuski
Dziedzina sztuki	powieść kryminalna
	Nagrody
	Mystery Writers of America: 1966;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Georges Joseph Christian Simenon (ur. 13 lutego 1903 w Liège, zm. 4 września 1989 w Lozannie) – belgijski pisarz, twórca powieści kryminalnych, piszący w języku francuskim.

Simenon był pisarzem bardzo płodnym. Potrafił pisać 60–80 stron dziennie i w ciągu swego życia napisał ponad 450 powieści i opowiadań. Łączny nakład jego książek wyniósł 550 mln egzemplarzy. Największą popularność przyniósł mu znany na całym świecie cykl powieściowy o komisarzu Maigrecie (75 powieści i 28 opowiadań).

Wiele z jego powieści i opowiadań zostało zekranizowanych, a w postać komisarza Maigret często wcielali się wybitni aktorzy francuscy np. Jean Gabin czy Philippe Noiret.

Życiorys

Oficjalnie urodził się 12 lutego^[a] w Liège przy ulicy Léopolda 26 (obecnie nr 24), w rodzinie Désiré i Henriette Simenonów, we francuskojęzycznym regionie walońskim. Jego ojciec zatrudniony w księgowości firmy ubezpieczeniowej, w kwietniu 1902 zawarł związek małżeński. Pod koniec kwietnia 1904 rodzina Simenonów przeprowadziła się do domu przy ulicy Pasteura 3 w dzielnicy Outremeuse w Liège (historię swych narodzin Simenon wspomina we wstępie powieści Pedigree).

We wrześniu 1906 roku urodził się jego brat Christian, który stał się pupilkiem matki. Odtrącenie głęboko dotknęło Simenona, czemu dał wyraz w powieściach Pietr-le-Letton i Le Fond de la bouteille.

W lutym 1911 roku rodzina Simenonów zamieszkała w dużej kamienicy przy rue de la Loi 53, gdzie matka wynajmowała mieszkania lokatorom pochodzącym z Rosji, Polski^[b], a także Żydom i Belgom.

W 1922 roku przeniósł się do Paryża. Po wojnie podróżował i przez 10 lat mieszkał w USA (1945-1955), gdzie powieści powstawały m.in. w jego Shadow Rock Farm w Lakeville (Connecticut). Po powrocie do Europy zamieszkał na stałe w Szwajcarii: początkowo w zamku Échandens (1957-1963), a w latach 1964-1972 w swej willi w Épalinges^[1]. Simenon twierdził, że uprawiał seks z około 10 000 kobiet^[2].

Przewodniczył jury konkursu głównego na 13. Międzynarodowym Festiwalu Filmowego w Cannes (1960).

Twórczość wybrana (w tłumaczeniach polskich)

Cykl z komisarzem Maigret
- Maigret i goście z Europy Wschodniej^[c] (Pietr Le Letton 1929)
- Maigret w portowej kafejce (Au Rendez-vous des Terre-Neuvas 1931)
- Noc na rozdrożu (La Nuit de carrefour 1931)
- Poganiacz z „Opatrzności” (Le Charretier de la Providence 1931)
- Głowa skazańca (La Tête d’un homme 1931)
- Chińskie cienie (L’Ombre chinoise 1932)
- Sprawa Saint-Fiacre (L’Affaire Saint-Fiacre 1932)
- Żółty pies (Le Chien jaune 1932)
- Pierwsze śledztwo Maigreta (La Première enquête de Maigret, 1913 1948)
- Znajoma pani Maigret (L’Amie de Mme Maigret 1949)
- Maigret i starsza pani (Maigret et la vieille dame 1950)
- Maigret w kabarecie (Maigret au „Picratt’s” 1950)
- Fajka komisarza Maigret 2, Iskry 1980 (opowiadanie Licytacja przy świecach), (Vente à la bougie 1950)
- Fajka komisarza Maigret 3, Iskry 1980 (opowiadanie Na ulicy), (L’Homme dans la rue 1950)
- Maigret w pensjonacie (Maigret en meublé 1951)
- Maigret i żona kasiarza (Maigret et la grande perche 1951)
- Maigret i starsza pani, Czytelnik 1968 (Maigret et la vieille dame 1951)
- Rewolwer Maigreta (Le Revolver de Maigret 1952)
- Maigret i człowiek z ławki (Maigret et l’homme du banc 1953)
- Niepokoje komisarza Maigreta (Maigret a peur 1953)
- Pomyłka Maigreta (Maigret se trompe 1953)
- Maigret i trup młodej kobiety (Maigret et la jeune morte 1954)
- Maigret i trup w kanale (Maigret et le corps sans tête 1955)
- Maigret zastawia sidła (Maigret tend un piége 1955)
- Porażka Maigreta (Échec de Maigret 1956)
- Maigret się bawi (Maigret s'amuse 1957)
- Maigret ma skrupuły (Les Scrupules de Maigret 1958)
- Maigret i oporni świadkowie (Maigret et les témoins récalcitrants 1958)
- Fajka komisarza Maigret 1, Iskry 1980 (opowiadanie Fajka komisarza Maigret), (La Pipe de Maigret 1959)
- Maigret i wyższe sfery (Maigret et les vieillards 1960)
- Maigret i sąd przysięgłych (Maigret aux Assises 1960)
- Tajemnica komisarza Maigret (Maigret et le voleur paresseux 1961)
- Maigret i sobotni klient (Maigret et le client du samedi 1962), ISBN 978-83-7470-248-5
- Maigret i widmo (Maigret et le fantôme 1963)
- Cierpliwość Maigreta (La Patience de Maigret 1965), ISBN 83-85661-88-3
- Maigret i złodziej (Le Voleur de Maigret 1966), ISBN 83-85661-95-6
- Maigret i sprawa Nahoura (Maigret et l'affaire Nahour 1967)
- Maigret w Vichy (Maigret en Vichy 1967)
- Rozterka komisarza Maigret (Maigret hésite 1968)
- Maigret i hurtownik win (Maigret et le marchand de vin 1970)
- Wariatka Maigreta (La Folle de Maigret 1970)
- Maigret i samotny włóczęga (Maigret et l’homme tout seul 1971)
- Maigret i tajemniczy konfident (Maigret et l’indicateur 1971)
- Maigret i pan Charles (Maigret et Monsieur Charles 1972)

Pomnik-ławeczka Simenona na placu Komisarza Maigreta w Liège

Inne
- List do mojego sędziego (Lettre à mon juge 1927)
- Narzeczona pana Hire (Les Fiançailles de M. Hire 1933)
- Obcy w domu (Les Inconnus dans la maison 1940)
- Rodowód (Pedigree, 1948) – autobiografia
- Czerwone światła (Feux rouges 1953)
- Śmierć Belli (La Mort de Belle 1953)
- W przypadku nieszczęścia (En cas de malheur 1956)
- Premier (Le Président 1958) (wyd. pol. 1967)
- Śmierć Augusta (La Mort d'Auguste 1966)
- Kot (Le Chat 1970)
- List do mojej matki, WL 1981 (Lettre à ma mere 1974)
- Mężczyzna taki jak inni (Un homme comme un autre 1975)
- Striptiz (Strip-tease 1958)
- Trzy pokoje na Manhattanie (Trois chambres à Manhattan 1946)
- Bracia Rico (Les Frères Rico 1952)
- Fajka komisarza Maigret 1, Iskry 1980 (opowiadanie Małe świnki bez ogonków), (Le Petits cochons sans queue 1950)
- Fajka komisarza Maigret 2, Iskry 1980 (opowiadanie Pod karą śmierci), (Sous peine de mort 1950)
- Fajka komisarza Maigret 3, Iskry 1980 (opowiadanie Sąsiad z przeciwka), (Le Petit tailleur et le chapelier 1950)
- Zegarmistrz z Everton, C&T 2009 (L’Horloger d’Everton 1954)
- Wdowa Couderc, WAB 2010 (La Veuve Couderc 1940)
- Paryski ekspres, WAB 2011 (L’Homme qui regardait passer les trains 1938)
- Morderca, C&T 2010 (L’Assassin 1937)
- Więzienie, C&T 2011 (La Prison 1969)

Powieści biograficzne
- Je me souviens (1945)
- Pedigree (1948)
- Mémoires intimes (1981)

Adaptacje filmowe

Twórczość Simenona była wielokrotnie ekranizowana przez telewizję i kinematografię (co najmniej 171 filmów)^[3]. Na uwagę zasługują następujące produkcje filmowe (w porządku chronologicznym):

La Nuit du carrefour (Francja, 1932), scenariusz i reżyseria Jean Renoir, w roli głównej Pierre Renoir jako Maigret
Les Inconnus dans la maison (Francja, 1942), scenariusz Henri-Georges Clouzot
Panique (Francja, 1946), scenariusz i reżyseria Julien Duvivier
Le Voyageur de la Toussaint (Francja, 1943)
The Man on the Eiffel Tower (USA, 1950), reżyseria Burgess Meredith, w roli głównej Charles Laughton jako Maigret
La Marie du Port (Francja, 1950), reżyseria Marcel Carné
The Man Who Watched the Trains Go By (Wielka Brytania, 1952), reżyseria Harold French
The Bottom of the Bottle (USA, 1956), reżyseria Henry Hathaway
Maigret tend un piège (Francja, 1958), scenariusz i reżyseria Jean Delannoy, w roli głównej Jean Gabin jako Maigret
Na wypadek nieszczęścia (En cas de malheur, Francja, 1958), reżyseria Claude Autant-Lara
Maigret et l’Affaire Saint-Fiacre (Francja, 1959), scenariusz i reżyseria Jean Delannoy, w roli głównej Jean Gabin jako Maigret

Scena z telewizyjnej ekranizacji powieści Wściekłość Maigreta (1968)

La Mort de Belle
L’Aîné des Ferchaux (Francja, 1963), scenariusz i reżyseria Jean-Pierre Melville
Cop-Out (Wielka Brytania, 1967), scenariusz i reżyseria Pierre Rouve
Kot (Le chat, Francja, 1971), scenariusz i reżyseria Pierre Granier-Deferre
Wdowa Couderc (La veuve Couderc, Francja, 1971), scenariusz i reżyseria Pierre Granier-Deferre
Pociąg (Le train, Francja, Włochy 1973), scenariusz i reżyseria Pierre Granier-Deferre
Armchair Cinema: The Prison (Euston Films/Thames Television, 1974), adaptacja La Prison
L’Horloger de Saint-Paul (Francja, 1974), scenariusz i reżyseria Bertrand Tavernier
Les Fantômes du Chapelier (Francja, 1982), scenariusz i reżyseria Claude Chabrol
L’Étoile du Nord (Francja, 1982), scenariusz i reżyseria Pierre Granier-Deferre
Équateur (Francja, 1983), scenariusz i reżyseria Serge Gainsbourg
Monsieur Hire (Francja, 1989), scenariusz i reżyseria Patrice Leconte
Betty (Francja, 1992), scenariusz i reżyseria Claude Chabrol
Feux rouges (Francja, 2004), reżyseria Cédric Kahn
Człowiek z Londynu (Węgry, 2007), scenariusz i reżyseria Béla Tarr
Maigret i jego nieboszczyk (Wielka Brytania, 2011), scenariusz Stewart Harcourt, reżyseria Jon East^[4]
Maigret zastawia sidła (Wielka Brytania, 2016), scenariusz Stewart Harcourt, reżyseria Ashley Pearce^[5]
Maigret w kabarecie (Wielka Brytania, 2016), scenariusz Stewart Harcourt, reżyseria Thaddeus O'Sullivan^[6]
Maigret: Noc na rozdrożu (Wielka Brytania, 2016), scenariusz Stewart Harcourt, reżyseria Sarah Harding^[7]

Zobacz też

Komisarz Maigret

Uwagi

↑ W rzeczywistości urodził się 13 lutego, jednak ze względu na przesąd fakt ten zarejestrowano z datą wcześniejszą.
↑ Prawdopodobnie pochodzącym stąd reminiscencjom należy zawdzięczać wtręty lub wzmianki o Polakach obecne w jego powieściach, m.in. Maigret i goście z Europy Wschodniej, Maigret i trup młodej dziewczyny, Maigret w pensjonacie, Narzeczona pana Hire.
↑ W tym samym przekładzie Zofii Bystrzyckiej wydana też pod zmienionym tytułem Maigret i przybysz z Krakowa (Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2004).

Przypisy

↑ Alain Bertrand: Georges Simenon. Lyon 1988, s. 253-254.
↑ Zieńkowicz 2000 ↓, s. 214.
↑ Georges Simenon (1903–1989).
↑ Maigret i jego nieboszczyk.
↑ Maigret zastawia sidła.
↑ Maigret w kabarecie.
↑ Maigret: Noc na rozdrożu.

Bibliografia

Nikołaj Zieńkowicz: Tajemnice mijającego Wieku (2). Warszawa: 2000. ISBN 83-7255-447-1.

Linki zewnętrzne

Georges Simenon w bazie Notable Names Database (ang.)
O Georges Simenonie w „Odrze”. odra.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-05-07)].
Bibliografia Georges’a Simenona (fr.)
Centrum Georges’a Simenona na Uniwersytecie w Liège. libnet.ulg.ac.be. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-07)]. (fr.).

[1] W rzeczywistości urodził się 13 lutego, jednak ze względu na przesąd fakt ten zarejestrowano z datą wcześniejszą.

[2] Prawdopodobnie pochodzącym stąd reminiscencjom należy zawdzięczać wtręty lub wzmianki o Polakach obecne w jego powieściach, m.in. Maigret i goście z Europy Wschodniej, Maigret i trup młodej dziewczyny, Maigret w pensjonacie, Narzeczona pana Hire.

[5] W tym samym przekładzie Zofii Bystrzyckiej wydana też pod zmienionym tytułem Maigret i przybysz z Krakowa (Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2004).

[3] Alain Bertrand: Georges Simenon. Lyon 1988, s. 253-254.

[CITEREFZieńkowicz2000214-4] Zieńkowicz 2000 ↓, s. 214.

[6] Georges Simenon (1903–1989).

[7] Maigret i jego nieboszczyk.

[8] Maigret zastawia sidła.

[9] Maigret w kabarecie.

[10] Maigret: Noc na rozdrożu.

[a]

[b]

[1]

[2]

[c]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]