Gołąbek komorowaty
Gołąbek komorowaty (Russula cavipes Britzelm.) – gatunek grzyba z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek komorowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula cavipes Britzelm. Ber. naturhist. Augsburg 9: 17 (1893) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[2]
Po raz pierwszy opisał go w 1893 r. Max Britzelmayr i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy naukowe[3]:
- Russula cavipes var. abietina Bon 1987
- Russula cavipes Britzelm. 1893 var. cavipes
Morfologia
edytuj- Kapelusz
Średnica 2,5–9 cm, początkowo wypukły, potem rozpostarty, czasami z małym garbkiem. Brzeg cienki, dość tępy, gładki lub karbowany. Skórka bardzo cienka i gładka. Podczas wilgotnej pogody lepka, podczas suchej błyszcząca. Daje się z kapelusza ściągnąć całkowicie. Ma kolor liliowy, różowoliliowy lub błękitnoliliowy, na środku brązowooliwkowy z purpurowobrązowymi, żółtawymi lub szarozielonkawymi plamami[4]. Na ogół jest to gołąbek o drobnym kapeluszu (do 6 cm średnicy) i zmiennym ubarwieniu – spotyka się także formy całkowicie fioletowe[5].
- Blaszki
U młodych okazów gęste, potem rzadkie. Przy brzegu kapelusza ostre, przy trzonie czasami (rzadko) rozwidlone. Początkowo białe, później kredowobiaławe. Często występują na nich głębokie zmarszczki[4].
Wysokość do 7 cm, grubość do 2,5 cm. Kształt odwrotnie maczugowaty lub wrzecionowaty. Powierzchnia gładka i biała, przy podstawie żółtawa. Tylko u młodych owocników jest pełny, szybko staje się watowaty, a nawet komorowaty[4].
Łamliwy. Jest całkowicie biały, nawet pod skórką, ale wykazuje tendencję do żółknięcia[4]. Wydziela charakterystyczny zapach, smak ma ostry[5].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki szeroko elipsoidalne o rozmiarach 8,5-10,5 × 7,2–8,3 μm. Powierzchnia siateczkowato-brodawkowata. Łączniki siateczki delikatne, brodawki tępe lub ostre, łysinka wyraźna. Podstawki o rozmiarach 55-63 × 10–11 μm. Cystydy mają rozmiar 110-15- × 10–15 μm i ostry kończyk. W kapeluszu znajdują się liczne przewody mleczne[4].
- Gatunki podobne
Charakterystycznymi cechami gołąbka komorowatego są: występowanie pod drzewami iglastymi, niewielki rozmiar, błękitnoliliowy zazwyczaj kapelusz, zawsze biały, watowaty lub komorowaty trzon i biały wysyp zarodników[4]. Pod działaniem amoniaku natychmiast zmienia barwę na różową (zwłaszcza blaszki). Najbardziej podobny jest gołąbek fioletowy (Russula violacea)[5]. Podobne mogą być także niektóre formy gołąbka kruchego (Russula fragilis).
Występowanie i siedlisko
edytujOpisano występowanie tego gatunku głównie w Europie, poza nią podano jego stanowiska tylko w prowincji Kolumbia Brytyjska w Kanadzie[6]. W Polsce jego rozprzestrzenienie i częstość występowania są nieznane. W polskim piśmiennictwie mykologicznym do 2003 r. opisano tylko jedno jego stanowisko (koło Leżajska)[2]. Alina Skirgiełło podaje jednak, że w górach jest częsty[4]. W Niemczech jest na czerwonej liście gatunków zagrożonych wyginięciem[2].
Grzyb naziemny. Rośnie w lasach świerkowych, zazwyczaj w bardzo wilgotnych miejscach, nawet na torfowiskach. Występuje głównie w górach, pod świerkami i jodłami[4].
Znaczenie
edytujGrzyb mykoryzowy[2]. Jest trujący. Po jego zjedzeniu występują dolegliwości gastryczne[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 598, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 103, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ a b c Russula cavipes [online], Mycobank [dostęp 2015-12-16].
- ↑ Discover Life [online] [dostęp 2015-12-16].
- ↑ Edmund Garnweidner i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 152, ISBN 83-7319-976-4.