Grzegorz Motyka (historyk)
Grzegorz Motyka (ur. 29 stycznia 1967 w Ośnicy[1]) – polski historyk, specjalizujący się m.in. w tematyce polskiego ruchu oporu w okresie II wojny światowej i stosunkach polsko-ukraińskich, profesor nauk społecznych, w latach 2011–2016 członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej, od 2023 członek Kolegium IPN, od 2024 dyrektor Wojskowego Biura Historycznego.
 Grzegorz Motyka (2024) | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
29 stycznia 1967 |
| Profesor nauk społecznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1998 |
| Habilitacja |
2007 |
| Profesura |
9 lutego 2017 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Jagielloński, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujW 1992 ukończył studia historyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[2]. Pracę magisterską napisał pod kierunkiem profesora Tomasza Strzembosza na temat walk-polsko-ukraińskich w Bieszczadach[3]. Specjalizuje się w historii II wojny światowej oraz konfliktach zbrojnych z pierwszych lat powojennych[3]. Rozpoczął pracę w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Do 2007 pracował również w Biurze Edukacji Publicznej IPN. W 1998 na podstawie rozprawy Walki polsko-ukraińskie na ziemiach dzisiejszej Polski w latach 1943–1948 uzyskał na macierzystej uczelni stopień naukowy doktora. W 2007 habilitował się w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk[4] na podstawie pracy dotyczącej całej historii Ukraińskiej Powstańczej Armii[3]. W 2017 otrzymał tytuł profesora nauk społecznych[4][5][6].
Zatrudniony na Uniwersytecie Jagiellońskim jako adiunkt w Katedrze Ukrainoznawstwa, a także jako profesor nadzwyczajny w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku[4]. W 2011 został przez Senat RP wybrany w skład Rady IPN[2]; organ ten został zniesiony nowelizacją ustawy o IPN w 2016. W czerwcu 2023 został wybrany przez Senat w skład Kolegium IPN[7]. W marcu 2024 został dyrektorem Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego[8]. W lipcu tego samego roku został powołany w skład Rady Muzeum przy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku[9].
W maju 2024 został członkiem Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich i białoruskich na bezpieczeństwo wewnętrzne i interesy Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2004–2024 powołanej przez premiera Donalda Tuska[10].
Autor artykułów publikowanych w „Karcie”, „Więzi”, „Zeszytach Historycznych”, „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej” i „Wprost”.
Odznaczenia i wyróżnienia
edytujZostał odznaczony Brązowym (2000)[11] i Złotym (2015)[12] Krzyżem Zasługi.
W 2000 otrzymał Nagrodę Historyczną „Polityki” w dziedzinie prac naukowych i popularnonaukowych za książkę Tak było w Bieszczadach[13]. W 2015 jego książka pt. Na białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1954 została nominowana do Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas[14].
Był nominowany do Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego za książki Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła. Konflikt polsko-ukraiński 1943–1947 (2012)[15] oraz Wołyń ’43 (2017)[16]. Nagrodę tę otrzymał natomiast w 2024 za publikację Akcja „Wisła” ’47. Komunistyczna czystka etniczna[17]
Dwukrotnie otrzymał Nagrodę im. Jerzego Giedroycia: w 2014 za współtworzoną książkę Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944–1953, a w 2024 za monografię Akcja „Wisła” ’47. Komunistyczna czystka etniczna[18].
Publikacje
edytuj- Pany i rezuny. Współpraca AK-WiN i UPA 1945–1947 (współautor z Rafałem Wnukiem), Wyd. Volumen, Warszawa 1997
- Tak było w Bieszczadach, Wyd. Volumen, Warszawa 1999, ISBN 83-7233-065-4
- Antypolska Akcja OUN-UPA 1943–1944. Fakty i interpretacje (red. Grzegorz Motyka i Dariusz Libionka), Wyd. IPN, Warszawa 2002
- Służby Bezpieczeństwa Polski i Czechosłowacji wobec Ukraińców 1945–1989 (współautor), Wyd. IPN, Warszawa 2005
- Ukraińska partyzantka 1942–1960, Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Wyd. Rytm, Warszawa 2006, ISBN 83-7399-163-8
- W kręgu „Łun w Bieszczadach”. Szkice z najnowszej historii polskich Bieszczad, Wyd. Rytm, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7399-340-2
- Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła. Konflikt polsko-ukraiński 1943–1947, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011, ISBN 978-83-08-04576-3
- Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944–1953 (współautor z Tomaszem Stryjkiem, Rafałem Wnukiem i Adamem F. Baranem), Wydawnictwo Naukowe Scholar – Instytut Studiów Politycznych PAN – Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk-Warszawa 2012
- Cień Kłyma Sawura. Polsko-ukraiński konflikt pamięci, Wydawnictwo Oskar oraz Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk 2013, ISBN 978-83-63709-23-5
- Na Białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1953, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014, ISBN 978-83-08-05393-5[19]
- Wołyń ’43, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016, ISBN 978-83-08-06207-4
- Obywatel „Igła” – krawiec ze Skaryszewa. Analiza mikrohistoryczna rewolucji wyklętych, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2018, ISBN 978-83-65972-48-4
- Akcja „Wisła” ’47. Komunistyczna czystka etniczna, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2023, ISBN 978-83-08-08057-3
Przypisy
edytuj- ↑ Dane osoby z wykazu osób publicznych. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2015-10-06].
- ↑ a b Senat wybrał dwóch członków Rady IPN. rmf24.pl, 4 marca 2011. [dostęp 2011-04-07].
- ↑ a b c IPN TV – Konfrontacje Antoniego Dudka z Grzegorzem Motyką (11.12.2013). youtube.com, 18 stycznia 2014. [dostęp 2023-02-06].
- ↑ a b c Grzegorz Motyka, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2017-03-09].
- ↑ Postanowienie nr 115.2.2017 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 lutego 2017 r. w sprawie nadania tytułu profesora (M.P. z 2017 r. poz. 270).
- ↑ Prezydent wręczył nominacje profesorskie. prezydent.pl, 8 marca 2017. [dostęp 2019-12-08].
- ↑ 63. posiedzenie Senatu – drugi dzień. senat.gov.pl, 22 czerwca 2023. [dostęp 2023-06-22].
- ↑ Nowy dyrektor Wojskowego Biura Historycznego. gov.pl, 5 marca 2024. [dostęp 2024-03-05].
- ↑ Rada Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. muzeum1939.pl. [dostęp 2024-09-01].
- ↑ Witold Głowacki: Komisja ds. wpływów rosyjskich i białoruskich: Macierewicz mógł popełnić zdradę dyplomatyczną. oko.press, 30 października 2024. [dostęp 2024-11-02].
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 31, poz. 649
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 132
- ↑ Uroczystość wręczenia Nagród Historycznych „Polityki”. prezydent.pl, 8 grudnia 2000. [dostęp 2019-12-08].
- ↑ Nominacje do Nagrody Identitas 2015. culture.pl, 12 listopada 2015. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Nagroda im. Kazimierza Moczarskiego – nominacje. wyborcza.pl, 9 października 2012. [dostęp 2024-12-02].
- ↑ Nagroda Historyczna Moczarskiego 2017. Dziesięć nominowanych książek. wyborcza.pl, 13 października 2017. [dostęp 2017-10-15].
- ↑ Znamy laureatów Nagrody Historycznej m.st. Warszawy. um.warszawa.pl, 2 grudnia 2024. [dostęp 2024-12-02].
- ↑ Nagroda im. J. Giedroycia dla Grzegorza Motyki za książkę o Akcji „Wisła”. dzieje.pl, 23 października 2024. [dostęp 2024-10-23].
- ↑ Wykaz publikacji w katalogu Biblioteki Narodowej. [dostęp 2015-07-07].