Gubernia chersońska

Gubernia chersońska
Херсонская губерния
	gubernia
	1802–1921
	Herb
Państwo	Imperium Rosyjskie
Siedziba	Chersoń
Powierzchnia	63 209 km²
Populacja (1897); • liczba ludności	; 2 733 612
• gęstość	43,2 os./km²
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba ujezdów	6
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gubernia chersońska (ros. Херсонская губерния) – gubernia znajdująca się na południu Imperium Rosyjskiego, istniejąca w latach 1802–1921. Powstała z podziału w 1802 guberni noworosyjskiej, w latach 1802–1803 nosiła nazwę guberni mikołajowskiej. Siedzibą władz guberni był Chersoń. Wchodziła w skład regionu określanego w Imperium Rosyjskim jako Noworosja.

Na północy graniczyła z guberniami połtawską, kijowską i podolską, na południu z Morzem Czarnym i gubernią taurydzką, na wschodzie z guberniami taurydzką i jekaterynosławską, na zachodzie przez Dniestr graniczyła z gubernią besarabską.

Największe miasta guberni to Odessa, Chersoń i Mikołajów.

Podział administracyjny

Gubernia dzieliła się na 6 ujezdów:

Demografia

Ludność guberni według spisu powszechnego 1897 wynosiła 2 733 612 osób – Ukraińców (53,9%), Rosjan (21,0%), Żydów (11,8%), Mołdawian i Rumunów (5,4%), Niemców (4,5%), Polaków (1,1%), Białorusinów, Bułgarów i Greków.

Ludność w ujezdach według deklarowanego języka ojczystego 1897^[1]

Ujezd	Ukraińcy	Rosjanie	Żydzi	Mołdawianie i Rumuni	Niemcy	Polacy	Bułgarzy	Białorusini	Grecy
Gubernia łącznie	53,9%	21,0%	11,8%	5,4%	4,5%	1,1%	0,9%	0,8%	0,3%
Aleksandryjski	85,1%	9,4%	3,7%	0,7%	0,3%	0,2%	…	0,6%	…
Ananijewski	62,0%	11,0%	8,3%	13,5%	3,8%	0,7%	0,2%	…	…
Jelizawetgradzki	66,1%	15,2%	9,4%	6,0%	0,9%	0,4%	0,8%	1,0%	…
Odeski	21,9%	37,4%	22,0%	1,2%	10,3%	3,0%	1,4%	0,1%	1,2%
Tyraspolski	33,3%	16,9%	9,9%	24,9%	9,8%	0,8%	3,7%	0,1%	…
Chersoński	55,1%	24,6%	11,9%	0,8%	3,5%	0,9%	0,6%	2,1%	…

Za czasów Państwa Ukraińskiego (kwiecień-grudzień 1918) gubernia została podzielona na 9 powiatów – oprócz 6 istniejących dotychczas dołączono 3 powiaty z guberni besarabskiej: benderski, akermański i izmailski.

Większość obszaru dawnej guberni chersońskiej wchodzi obecnie w skład obwodu chersońskiego Ukrainy, utworzonego 30 marca 1944 jako obwód USRR.

Miasta

Odessa, ok. 1900

Mikołajów, 1899

Większość miast guberni została założona za panowania rosyjskiego po zajęciu obszarów Zaporoża kosztem Polski i Jedysanu kosztem Imperium Osmańskiego i Chanatu Krymskiego. Lista największych miast guberni na podstawie danych z carskiego spisu powszechnego z 1897 roku oraz porównanie wcześniejszej i późniejszej przynależności państwowej i administracyjnej:

	miasto	populacja	państwo (1569–1667)	państwo (1667–1774)	państwo (1774–1792)	republika radziecka (1924–1940)	państwo (od 1991)
1.	Odessa	403 815	Turcja	Turcja	Turcja	Ukraińska SRR	Ukraina
2.	Mikołajów	92 012	Turcja	Turcja	Rosja	Ukraińska SRR	Ukraina
3.	Jelizawietgrad	61 488	Polska	Rosja	Rosja	Ukraińska SRR	Ukraina
4.	Chersoń	59 076	Chanat Krymski	Chanat Krymski	Rosja	Ukraińska SRR	Ukraina
5.	Tyraspol	31 616	Turcja	Turcja	Turcja	Mołdawska ASRR	Mołdawia
6.	Anańjiw	16 684	Turcja	Turcja	Turcja	Mołdawska ASRR	Ukraina
7.	Wozniesieńsk	15 748	Turcja	Turcja	Rosja	Ukraińska SRR	Ukraina
8.	Bobryniec	14 281	Polska	Rosja	Rosja	Ukraińska SRR	Ukraina
9.	Aleksandria	14 007	Polska	Rosja	Rosja	Ukraińska SRR	Ukraina
10.	Berysław	12 149	Turcja	Turcja	Rosja	Ukraińska SRR	Ukraina