Harmonia Ewangelii

Harmonia Ewangelii (harmonia ewangeliczna) – zestawienie tekstu czterech Ewangelii, które tworzy jeden, ciągły i na ile jest to możliwe pragmatyczny^[1] opis życia i działalności Jezusa Chrystusa.

Przyczyny powstawania harmonii są głównie katechetyczne: przybliżenie w sposób łatwy do opanowania biografii i czynów Jezusa^[2]. Spośród tych samych wydarzeń opisywanych w Ewangeliach (szczególnie w ewangeliach synoptycznych), autorzy harmonii wybierali jedno, dołączając do niego szczegóły opisów z pozostałych Ewangelii. Podejmowali też decyzję na temat kolejności wydarzeń, np. osadzając wszystkie momenty z życia Jezusa wokół ram chronologicznych Ewangelii Jana^[2].

Próby unifikowania Ewangelii w chrześcijaństwie pojawiły się już w II wieku. Około 170 Tacjan Syryjczyk wydał Diatessaron w przekładzie na język syryjski. Była to pierwsza rozpowszechniona harmonia, którą tłumaczono na wiele języków, m.in. grecki i łaciński. Ponieważ gnostyckie przekonania Tacjana znalazły swoje odzwierciedlenie w Diatessaronie, był on poprawiany przez łacińskich tłumaczy. Również Augustyn z Hippony był zwolennikiem tworzenia harmonii, czemu dał dowód w pracy De consensu evengelistarum^[1].

W średniowieczu powstawały kolejne harmonie, ich autorami byli m.in. Petrus Comestor i Jan Gerson. W czasach po Soborze Trydenckim w Kościele katolickim tworzyli Cornelius Jansenius Gadnavensis oraz Lucas Franciscus Brugensis. Pierwszą harmonią protestancką była Harmoniae Evangelicae Andreasa Osiandera (1537), który pierwszy posłużył się tą nazwą^[1].

Na zasadzie harmonii skomponowane były m.in. Biblie szkolne, opowieści biblijne, a także czytania Ewangelii na niedziele i święta w Kościele katolickim^[1]. Dopiero w 1969 w efekcie konstytucji apostolskiej Pawła VI Missale Romanum zastąpiono harmonię czytaniami z trzech ewangelii synoptycznych w trzech kolejnych latach^[2].

Współczesne poglądy na harmonię ewangelii z jednej strony krytykują jej nadmierne używanie, gdyż zaciemnia ona specyfikę poszczególnych ewangelistów, a cztery portrety Jezusa redukuje do jednego^[2]. Z drugiej strony jedynie harmonie umożliwiają przekazanie biografii Jezusa, gdyż same Ewangelie biografiami nie były^[1].

Tradycyjna harmonia Ewangelii

Łączenie ze sobą fragmentów Ewangelii różni się pomiędzy autorami. Poniższa tabela oparta jest na tradycyjnych anglojęzycznych pracach Edwarda Robinsona, Stephena Coxa oraz Kendella Easleya^[3].

Problem synoptyczny: Niemal cały materiał Marka zawarty jest w Mateuszu, również większość materiału Marka występuje w Łukaszu. Ponadto Mateusz i Łukasz mają sporo wspólnego materiału nie występującego w Marku.

Numer	Wydarzenie	Rodzaj	Mt	Mk	Łk	J
1	Preegzystencja Chrystusa	dodatkowe	Mt 1,20-23			J 1,01-18
2	Genealogia Jezusa	narodzenie	Mt 1,01-17		Łk 3,23-38
3	Narodziny Jana Chrzciciela	narodzenie			Łk 1,05-25
4	Zwiastowanie	narodzenie			Łk 1,26-38
5	Nawiedzenie Elżbiety	narodzenie			Łk 1,39-56
6	Narodzenie Jezusa	narodzenie	Mt 1,18-25		Łk 2,01-07
7	Anioł ukazuje się pasterzom	narodzenie			Łk 2,08-15
8	Pasterze przy małym Jezusie	narodzenie			Łk 2,16-20
9	Obrzezanie Jezusa	narodzenie			Łk 2,21
10	Mały Jezus w świątyni	narodzenie			Łk 2,22-38
11	Gwiazda betlejemska	narodzenie	Mt 2,01-02
12	Trzej Królowie	narodzenie	Mt 2,03-12
13	Ucieczka do Egiptu	narodzenie	Mt 2,13-15
14	Rzeź niewiniątek	narodzenie	Mt 2,16-18
15	śmierć Heroda Wielkiego	dodatkowe	Mt 2,19-20
16	Powrót Jezusa do Nazaretu	dzieciństwo	Mt 2,21-23		Łk 2,39-39
17	Odnalezienie Jezusa w Świątyni	dzieciństwo			Łk 2,41-51
18	Jan Chrzciciel	dodatkowe		Mk 1,01-08
19	Posługa Jana Chrzciciela	dodatkowe	Mt 3,01-12			J 1,19-34
20	Chrzest Jezusa	dodatkowe	Mt 3,13-17	Mk 1,09-11	Łk 3,21-22
21	Kuszenie Chrystusa	dodatkowe	Mt 4,01-11	Mk 1,12-13	Łk 4,01-13
22	Wesele w Kanie	cuda				J 2,01-11
23	Pierwsze oczyszczenie świątyni	działalność				J 2,13-25
24	Jezus i Nikodem (w tym: Jan 3:16)	działalność				J 3,01-21
25	Powrót do Galilei	działalność	Mt 4,12-12	Mk 1,14-14		J 4,01-03
26	Egzorcyzm w synagodze w Kafarnaum	cuda		Mk 1,21-28	Łk 4,31-37
27	Ziarno gorczycy	przypowieść		Mk 4,26-29
28	Odrzucenie Jezusa w Nazarecie	działalność	Mt 4,13-16	Mk 6,01-06	Łk 4,16-30
29	Pierwsi uczniowie Jezusa	działalność	Mt 4,18-22	Mk 1,16-20		J 1,35-51
30	Cudowny połów ryb	cuda			Łk 5,01-11
31	Osiem błogosławieństw	kazanie	Mt 5,02-12		Łk 6,20-23
32	Młody człowiek z Naim	cuda			Łk 7,11-17
33	Dwóch dłużników	przypowieść			Łk 7,41-43
34	Lampa pod korcem	przypowieść	Mt 5,14-15	Mk 4,21-25	Łk 8,16-18
35	Poszerzenie prawa	kazanie	Mt 5,17-48		Łk 6,29-42
36	70 uczniów	działalność			Łk 10,01-24
37	Druga część kazania na górze	kazanie	Mt 6,01-18
38	Przypowieść o dobrym Samarytaninie	przypowieść			Łk 10,30-37
39	Jezus w domu Marty i Marii	działalność			Łk 10,38-42
40	Modlitwa Pańska	działalność	Mt 6,09-13		Łk 11,02-04
41	Przyjaciel w nocy	przypowieść			Łk 11,05-08
42	Bogaty głupiec	przypowieść			Łk 12,16-21
43	Rozmowa z Samarytanką	działalność				J 4,04-26
44	Zbytnie troski	działalność	Mt 6,25-34		Łk 12,22-34
45	Na temat osądzania	kazanie	Mt 7,01-05		Łk 6,41-42
46	Na temat świętości	kazanie	Mt 7,13-27
47	Drzewo i owoce	kazanie	Mt 7,15-20
48	Bogaci i głupi budujący	przypowieść	Mt 7,24-27		Łk 6,46-49
49	Uzdrowienie trędowatego	cuda	Mt 8,01-04	Mk 1,40-45	Łk 5,12-16
50	Sługa centuriona	cuda	Mt 8,05-13		Łk 7,01-10	J 4,46-54
51	Uzdrowienie teściowej Piotra	cuda	Mt 8,14-17	Mk 1,29-34	Łk 4,38-41
52	Wyrzucanie złych duchów	cuda	Mt 8,16-17	Mk 1,32-34	Łk 4,40-41
53	Uciszenie burzy	cuda	Mt 8,23-27	Mk 4,35-41	Łk 8,22-25
54	W kraju Gerazeńczyków	cuda	Mt 8,28-34	Mk 5,01-20	Łk 8,26-39
55	Paralityk z Kafarnaum	cuda	Mt 9,01-08	Mk 2,01-12	Łk 5,17-26
56	Powołanie świętego Mateusza	działalność	Mt 9,09	Mk 2,13-14	Łk 5,27-28
57	Nowe wino i stare bukłaki	przypowieść	Mt 9,17-17	Mk 2,22-22	Łk 5,37-39
58	Córka Jaira	cuda	Mt 9,18-26	Mk 5,21-43	Łk 8,40-56
59	Kobieta cierpiąca na krwotok	cuda	Mt 9,20-22	Mk 5,24-34	Łk 8,43-48
60	Dwóch niewidomych z Galilei	cuda	Mt 9,27-31
61	Wyrzucenie niemego ducha	cuda	Mt 9,32-34
62	Powołanie dwunastu apostołów	działalność	Mt 10,02-04	Mk 3,13-19	Łk 6,12-16
63	Przyszedłem przynieść miecz	działalność	Mt 10,34-36
64	Wysłannicy od Jana Chrzciciela	działalność	Mt 11,02-06		Łk 7,18-23
65	Paralityk z Bethesdy	cuda				J 5,01-18
66	Pan Szabatu	działalność	Mt 12,01-08
67	Człowiek z uschłą ręką	cuda	Mt 12,09-13	Mk 3,01-06	Łk 6,06-11
68	Modlitwa Pańska	działalność			Łk 11,02-04
69	Uzdrowienie ślepego i niemego	cuda	Mt 12,22-28	Mk 3,20-30	Łk 11,14-23
70	Przypowieść o mocarzu	przypowieść	Mt 12,29-29	Mk 3,27-27	Łk 11,21-22
71	Grzech przeciwko Duchowi Świętemu	działalność	Mt 12,30-32	Mk 3,28-29	Łk 12,08-10
72	Krewni Jezusa	działalność	Mt 12,46-50	Mk 3,31-35	Łk 8,19-21
73	Przypowieść o siewcy	przypowieść	Mt 13,03-09	Mk 4,03-09	Łk 8,05-08
74	Ptaki niebieskie	działalność			Łk 12,22-34
75	Przypowieść o żniwach	przypowieść	Mt 13,24-30
76	Drzewo figowe	przypowieść			Łk 13,06-09
77	Uzdrowienie kobiety w szabat	cuda			Łk 13,10-17
78	Przypowieść o ziarnku gorczycy	przypowieść	Mt 13,31-32	Mk 4,30-32	Łk 13,18-19
79	Zaczyn	przypowieść	Mt 13,33-33		Łk 13,20-21
80	Przypowieść o perle	przypowieść	Mt 13,44-46
81	Wyciągnięcie sieci	przypowieść	Mt 13,47-50
82	Ukryty skarb	przypowieść	Mt 13,52-52
83	Odrzucenie Jezusa(inne języki)	działalność	Mt 13,54-58
84	Ścięcie Jana Chrzciciela	działalność	Mt 14,06-12	Mk 6,21-29
85	Cudowne nakarmienie 5000 osób	cuda	Mt 14,13-21	Mk 6,31-34	Łk 9,10-17	J 6,05-15
86	Jezus chodzi po jeziorze	cuda	Mt 14,22-33	Mk 6,45-52		J 6,16-21
87	Uzdrowienie w Genezaret	cuda	Mt 14,34-36	Mk 6,53-56
88	Co czyni człowieka nieczystym	kazanie	Mt 15,01-11	Mk 7,01-23
89	Córka kananejki	cuda	Mt 15,21-28	Mk 7,24-30
90	Głuchoniemy z Dekapolu	cuda		Mk 7,31-37
91	Cudowne nakarmienie 4000 osób	cuda	Mt 15,32-39	Mk 8,01-09
92	Uzdrowienie niewidomego w Betsaidzie	cuda		Mk 8,22-26
93	Wyznanie Piotra	działalność	Mt 16,13-20	Mk 8,27-30	Łk 9,18-21
94	Przemienienie Pańskie	cuda	Mt 17,01-13	Mk 9,02-13	Łk 9,28-36
95	Młodzieniec opętany przed złego ducha	cuda	Mt 17,14-21	Mk 9,14-29	Łk 9,37-49
96	Moneta w pyszczku ryby	cuda	Mt 17,24-27
97	Mowa o chlebie życia	kazanie				J 6,22-59
98	Małe dzieci	działalność	Mt 18,01-06	Mk 9,33-37	Łk 9,46-48
99	Mężczyzna cierpiący na obrzęk	cuda			Łk 14,01-06
100	Liczenie kosztów	przypowieść			Łk 14,25-33
101	Zagubiona owca	przypowieść	Mt 18,10-14		Łk 15,04-06
102	Niegodziwy sługa	przypowieść	Mt 18,23-35
103	Zagubiona drachma	przypowieść			Łk 15,08-09
104	Przypowieść o synu marnotrawnym	przypowieść			Łk 15,11-32
105	Niegodziwy sługa	przypowieść			Łk 16,01-13
106	Bogacz i Łazarz	przypowieść			Łk 16,19-31
107	Pan i sługa	przypowieść			Łk 17,07-10
108	Uzdrowienie trędowatych	cuda			Łk 17,11-19
109	Niesprawiedliwy sędzia	przypowieść			Łk 18,01-09
110	Faryzeusze i celnicy	przypowieść			Łk 18,10-14
111	Bogaty młodzieniec	działalność	Mt 19,16-30	Mk 10,17-31	Łk 18,18-30
112	Kobieta przyłapana na cudzołóstwie	działalność				J 8,02-11
113	Pracownicy winnicy	przypowieść	Mt 20,01-16
114	Jezus zapowiada swą śmierć	działalność	Mt 20,17-19	Mk 10,32-34	Łk 18,31-34
115	Niewidomy od urodzenia	cuda				J 9,01-12
116	Syn Człowieczy przyszedł by służyć	działalność	Mt 20,20-28	Mk 10,35-45
117	Dobry Pasterz	działalność				J 10,01-21
118	Niewidomy w pobliżu Jerycha	cuda	Mt 20,29-34	Mk 10,46-52	Łk 18,35-43
119	Wskrzeszenie Łazarza	cuda				J 11,01-44
120	Zacheusz	działalność			Łk 19,02-10
121	Niedziela Palmowa	działalność	Mt 21,01-11	Mk 11,01-11	Łk 19,29-44	J 12,12-19
122	Drugie oczyszczenie świątyni	działalność	Mt 21,12-13	Mk 11,15-18	Łk 19,45-48
123	Przeklęcie drzewa figowego	cuda	Mt 21,18-22	Mk 11,12-14
124	Zakwestionowany autorytet Jezusa	działalność	Mt 21,23-27	Mk 11,27-33	Łk 20,01-08
125	Dwóch synów	przypowieść	Mt 21,28-32
126	Przypowieść o właścicielu winnicy	przypowieść	Mt 21,33-41	Mk 12,01-09	Łk 20,09-16
127	Wielka uczta	przypowieść	Mt 22,01-14		Łk 14,16-24
128	Oddaj Cezarowi...	działalność	Mt 22,15-22	Mk 12,13-17	Łk 20,20-26
129	Biada wam faryzeusze	działalność	Mt 23,01-39	Mk 12,35-37	Łk 20,45-47
130	Wdowi grosz	działalność		Mk 12,41-44	Łk 21,01-04
131	Eschatologiczna mowa Jezusa	kazanie	Mt 24,01-31	Mk 13,01-27	Łk 21,05-28
132	Drzewo figowe a Królestwo Niebieskie	przypowieść	Mt 24,32-35	Mk 13,28-31	Łk 21,29-33
133	Wierny sługa	przypowieść	Mt 24,42-51	Mk 13,34-37	Łk 12,35-48
134	Dziesięć panien	przypowieść	Mt 25,01-13
135	Przypowieść o talentach	przypowieść	Mt 25,14-30		Łk 19,12-27
136	Owce i kozy	przypowieść	Mt 25,31-46
137	Namaszczenie Jezusa	działalność	Mt 26,01-13	Mk 14,03-09	Łk 7,36-50	J 12,02-08
138	Targowanie się Judasza	dodatkowe	Mt 26,14-16	Mk 14,10-11	Łk 22,01-06
139	Ziarno pszenicy	działalność				J 12,24-26
140	Ostatnia Wieczerza	działalność	Mt 26,26-29	Mk 14,18-21	Łk 22,17-20	J 13,01-31
141	Zapowiedź przyjścia Parakleta	działalność				J 16,05-15
142	Getsemani	dodatkowe	Mt 26,36-46	Mk 14,32-42	Łk 22,39-46
143	Pocałunek Judasza	pasja	Mt 26,47-49	Mk 14,43-45	Łk 22,47-48	J 18,02-09
144	Przywrócenie ucha słudze	cuda			Łk 22,49-51
145	Aresztowanie Jezusa	pasja	Mt 26,50-56	Mk 14,46-49	Łk 22,52-54	J 18,10-12
146	Sąd Jezusa przed Sanhedrynem	pasja	Mt 26,57-68	Mk 14,53-65	Łk 22,63-71	J 18,12-24
147	Krew jego na nas	pasja	Mt 27,24-25
148	Droga krzyżowa	pasja	Mt 27,27-33	Mk 15,20-22	Łk 23,26-32	J 19,16-17
149	Ukrzyżowanie Jezusa	pasja	Mt 27,34-61	Mk 15,23-47	Łk 23,33-54	J 19,18-38
150	Poszli do grobu namaścić ciało	po zmartwychwstaniu	Mt 28,01	Mk 16,01	Łk 24,01
151	Pusty grób	po zmartwychwstaniu	Mt 28,02-08	Mk 16,02-08	Łk 24,02-12	J 20,01-13
152	Zmartwychwstanie Jezusa	po zmartwychwstaniu	Mt 28,09-10		Łk 24,01-08	J 20,14-16
153	Noli me tangere	po zmartwychwstaniu				J 20,17-17
154	Uczniowie z Emaus	po zmartwychwstaniu		Mk 16,12-13	Łk 24,13-32
155	Zmartwychwstały Jezus ukazuje się Apostołom	po zmartwychwstaniu			Łk 24,36-43	J 20,19-20
156	Nakaz misyjny Jezusa	po zmartwychwstaniu	Mt 28,16-20	Mk 16,14-18	Łk 24,44-49	J 20,21-23
157	Wątpiący Tomasz	po zmartwychwstaniu				J 20,24-29
158	Połów 153 ryb	cuda				J 21,01-24
159	Wniebowstąpienie Jezusa	po zmartwychwstaniu		Mk 16,19-20	Łk 24,50-53

Zobacz też

Harmonia ewangeliczna – zachowana fragmentarycznie harmonia w języku polskim z przełomu XV i XVI w.
Źródło mów Pańskich

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Podręczna Encyklopedia Biblijna. Eugeniusz Dąbrowski (red.). T. I. Poznań - Warszawa - Lublin: Księgarnia św. Wojciecha, 1959, s. 441-442.
↑ ^a ^b ^c ^d Alfred Läpple: Od Księgi Rodzaju do Ewangelii. Warszawa: Znak, 1983, s. 397-399. ISBN 83-7006-032-3.
↑ Edward Robinson's A Harmony of the Gospels in Greek; Steven L. Cox and Kendell H Easley's Harmony of the Gospels.

[peb-1] Podręczna Encyklopedia Biblijna. Eugeniusz Dąbrowski (red.). T. I. Poznań - Warszawa - Lublin: Księgarnia św. Wojciecha, 1959, s. 441-442.

[lapple-2] Alfred Läpple: Od Księgi Rodzaju do Ewangelii. Warszawa: Znak, 1983, s. 397-399. ISBN 83-7006-032-3.

[Edward_Robinson_s_A_Harmony-3] Edward Robinson's A Harmony of the Gospels in Greek; Steven L. Cox and Kendell H Easley's Harmony of the Gospels.

[1]

[2]

[3]