Hayabusa (1899)
Hayabusa (隼) – japoński torpedowiec z przełomu XIX i XX wieku, jedna z 16 zbudowanych jednostek typu Hayabusa. Okręt został zwodowany 19 grudnia 1899 roku we francuskiej stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze, a do służby w Nippon Kaigun przyjęto go w kwietniu 1900 roku. Okręt brał udział w wojnie japońsko-rosyjskiej (1904–1905). Jednostka została skreślona z listy floty w 1919 roku i następnie złomowana.
 „Hayabusa” w 1900 r. w Kobe | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
15 marca 1899 |
| Wodowanie |
19 grudnia 1899 |
 Dai-Nippon Teikoku Kaigun
| |
| Wejście do służby |
19 kwietnia 1900 |
| Wycofanie ze służby |
1919 |
| Los okrętu | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 395 ton |
| Długość |
45 m między pionami |
| Szerokość |
4,9 m |
| Zanurzenie |
1,5 m |
| Materiał kadłuba | |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 2 kotły wodnorurkowe moc 4200 KM 2 śruby | |
| Prędkość |
29 węzłów |
| Zasięg |
2000 Mm przy 10 w. |
| Uzbrojenie | |
| 3 działa kal. 47 mm (3 x I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 × 350 mm (3 x I) |
| Załoga |
30 |
Projekt i budowa
edytujTrudności związane z budową torpedowców w macierzystych stoczniach skłoniły Japończyków do zakupu we Francji projektu i okrętów tej klasy[1]. 4 kwietnia 1897 roku zawarto umowę ze stocznią Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze na opracowanie projektu jednostki wzorowanego na francuskim typie Cyclone[2]. Stocznia miała wykonać cztery okręty, które następnie miały zostać rozmontowane i powtórnie złożone w Japonii[2].
„Hayabusa” zbudowany został w stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand[2][3]. Stępkę okrętu położono w 15 marca 1899 roku, a zwodowany został 19 grudnia 1899 roku[2][3]. Nazwa jednostki nawiązywała do sokoła[2].
Dane taktyczno–techniczne
edytujOkręt był torpedowcem o długości między pionami 45 metrów, szerokości całkowitej 4,9 metra i maksymalnym zanurzeniu 1,5 metra[2][4]. Wyporność normalna wynosiła 150 ton[3][4][a]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe trzycylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 4200 KM, do których parę dostarczały dwa kotły wodnorurkowe Normand[2][3]. Maksymalna prędkość napędzanej dwiema śrubami jednostki wynosiła 29 węzłów[3][4]. Okręt zabierał maksymalnie 26 ton węgla, co zapewniało zasięg wynoszący 2000 Mm przy prędkości 10 węzłów[3][5].
Uzbrojenie artyleryjskie jednostki składało się początkowo z trzech pojedynczych dział kalibru 47 mm Hotchkiss L/30[2][3]. Okręt wyposażony był w trzy pojedyncze obrotowe wyrzutnie torped kal. 350 mm[2].
Załoga okrętu składała się z 30 oficerów, podoficerów i marynarzy[3][4][b].
Służba
edytuj„Hayabusa” został ukończony i przyjęty do służby w Nippon Kaigun 19 kwietnia 1900 roku[2][3]. Następnie okręt został rozmontowany i przewieziony w częściach do Japonii, gdzie został złożony w stoczni marynarki w Kure[2]. W 1904 roku dokonano modernizacji uzbrojenia okrętu, instalując zamiast jednego działa kal. 47 mm działo kal. 57 mm L/40[2][3].
W momencie wybuchu wojny japońsko-rosyjskiej w 1904 roku „Hayabusa” należał do 14. dywizjonu I Eskadry (wraz z siostrzanymi „Chidori”, „Manazuru” i „Kasasagi”)[6]. W nocy z 23 na 24 lutego 1904 roku „Hayabusa” wykonał atak torpedowy na rosyjski pancernik „Retwizan”, lecz został odpędzony ogniem artyleryjskim[7]. W nocy z 2 na 3 maja torpedowiec wziął udział w osłonie branderów próbujących zablokować Port Artur[8]. W nocy z 23 na 24 czerwca okręt wystrzelił dwie niecelne torpedy w kierunku rosyjskich okrętów[9]. W nocy z 10 na 11 sierpnia „Hayabusa” zaatakował torpedą pancernik „Cesariewicz”, nie uzyskując trafienia[10]. W nocy z 12 na 13 grudnia i z 15 na 16 grudnia 1904 roku torpedowiec atakował pancernik „Siewastopol”, uzyskując trafienie w drugim ataku[11].
W latach 1911–1912 na okręcie wymieniono wyrzutnie torped, montując trzy nowe kal. 450 mm[2]. Jednostka została wycofana ze służby w 1919 roku, a następnie złomowana[2][3].
Uwagi
edytuj- ↑ Identycznie podają Leyland i Brassey 1906 ↓, s. 297. Natomiast Olender 2011 ↓, s. 114 i Jenschura, Jung i Mickel 1986 ↓, s. 127 podają, że wyporność wynosiła 152 tony, zaś Dąbrowski 2014 ↓, s. 29 podaje przedział od 147,5 do 152 ton.
- ↑ Leyland i Brassey 1906 ↓, s. 297 i Jenschura, Jung i Mickel 1986 ↓, s. 127 podają, że załoga liczyła 26 osób.
Przypisy
edytuj- ↑ Dąbrowski 2014 ↓, s. 28.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Dąbrowski 2014 ↓, s. 29.
- ↑ a b c d e f g h i j k Gogin 2021 ↓.
- ↑ a b c d Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 238.
- ↑ Jenschura, Jung i Mickel 1986 ↓, s. 127.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 9.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 102.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 48.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 102-103.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 104.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 105.
Bibliografia
edytuj- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Krzysztof Dąbrowski. Rozbudowa japońskich sił torpedowych po wojnie z Chinami. „Okręty Wojenne”. Nr 5 (127), 2014. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Ivan Gogin: HAYABUSA 1 class torpedo boats (1900 - 1904). Navypedia. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).
- Hansgeorg Jenschura, Dieter Jung, Peter Mickel: Warships of the Imperial Japanese Navy 1869-1945. Wyd. 4. Annapolis: Naval Institute Press, 1986. ISBN 0-87021-893-X. (ang.).
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
- The Naval Annual, 1906. J. Leyland, T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1906. (ang.).