Helena Boguszewska
Helena Boguszewska-Kornacka (ur. 18 października 1886 w Warszawie, zm. 11 listopada 1978 tamże) – polska pisarka.
 ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 października 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 listopada 1978 |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujByła córką Ignacego Radlińskiego, polskiego religioznawcy, historyka i filologa klasycznego. W 1903 wyszła za mąż za Stefana Boguszewskiego.
Ukończyła, rozpoczęte w 1904, studia na Wydziale Przyrodniczym UJ w Krakowie. W 1906 przełożyła na polski dramat Maksyma Gorkiego Dzieci Słońca[1]. Debiutowała w latach 1909–1910 drobnymi opowiadaniami dla dzieci na łamach „Promyka” – ilustrowanego dwutygodnika dla dzieci i „Promyczka” – dodatku do „Promyka” dla młodszych dzieci[2]. W 1917 osiadła w Warszawie. W latach 1918–1919 opublikowała cykl podręczników przyrodniczych dla szkół podstawowych. Kierowała Studium Pracy Społecznej przy Wydziale Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej, działała w Polskim Komitecie Opieki nad Dzieckiem i w Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. W latach dwudziestych rozpoczęła działalność publicystyczną, zajmując się głównie problematyką społeczną i oświatową, losem dzieci biednych i kalekich. Publikowała artykuły m.in. w czasopismach „Świat, Dom i Szkoła” (1929), „Bluszcz” (1925–1939, z przerwami), „Kobieta Współczesna” (1927–1934), „Tygodnik Ilustrowany”. Za prawdziwy debiut Boguszewskiej uznać należy szkice opowiadania z życia niewidomych dzieci Zakładu dla Ociemniałych w Laskach pod Warszawą drukowane pt. Świat po niewidomemu w „Kobiecie Współczesnej” (1930–1931), wydane osobno w 1932. Od 1934 współpracowała z Jerzym Kornackim, późniejszym mężem. W latach 1933–1937 współzałożycielka i przewodnicząca zespołu literackiego „Przedmieście” działającego w Warszawie i Lwowie. Współredagowała zbiorowe publikacja grupy: Przedmieście (1934) i Pierwszy maja (1934).
W 1938 Aleksander Ford i Jerzy Zarzycki wyreżyserowali film Ludzie Wisły będący ekranizacją powieści Heleny Boguszewskiej i Jerzego Kornackiego Wisła[3].
Okupację spędziła w Warszawie, biorąc udział w konspiracyjnym życiu literackim i społecznym. Działała w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego. W latach 1944–1946 była posłanką do Krajowej Rady Narodowej. Uczestniczyła w pracach Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich. Współorganizowała Instytut Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Ministrów. W 1958 reaktywowała zespół Przedmieście.
Jest pochowana na cmentarzu reformowanym przy ul. Żytniej w Warszawie (kwatera O-1-2a)[4].
Twórczość
edytuj- 1932 Świat po niewidomemu
- 1933 Ci ludzie
- 1933 Czerwone węże
- 1934 Całe życie Sabiny
- 1934 Dzieci znikąd
- 1934 Za zielonym wałem
- 1938 Anielcia i życie
- 1945 Wspomnienie o Halinie Górskiej
- 1946 Nigdy nie zapomnę
- 1947 Czekamy na życie
- 1949 Żelazna kurtyna
- 1952 Czarna kura
- 1955 Pozbierane dzieci
- 1956 Siostra z Wisły
- 1958 Maria Elzelia
- 1961 Poprzez ulice
- 1965 Zwierzęta śród ludzi
- 1979 Adolf i Marian
Razem z Jerzym Kornackim:
- 1935 Jadą wozy z cegłą
- 1935 Wisła
- 1936–1939 cykl Polonez
- Nous
- Parisien
- Deutsches Heim
- Święcona kreda
- 1946 Ludzie śród ludzi
- 1955 Las
- 1959 Zielone lato 1934
- 2011 Powieść pod różą (książka ukończona w 1963 roku, lecz nie opublikowana ze względów politycznych)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)[6]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1945)
- Złoty Krzyż Zasługi (17 września 1946)[7]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[8]
Przypisy
edytuj- ↑ Tadeusz Władysław Świątek, Rafał Chwiszczuk, Od Sawy do Kamy, czyli kobiecy ruch społecznikowski, Wydawca Fundacja Cultus Warszawa 2011 s. 32.
- ↑ EBIB 9/2006 (79) - B. Łaszewska-Radwańska: Czasopisma dla dzieci i młodzieży - od „Rozrywek dla dzieci” do wybuchu drugiej wojny światowej [online], www.ebib.pl [dostęp 2019-12-28].
- ↑ Ludzie Wisły [online], www.iluzjon.fn.org.pl [dostęp 2019-12-28].
- ↑ śp. Helena Boguszewska
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 "za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie kultury i sztuki"
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 "w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki"
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 233 "za organizację i budowę Związków Zawodowych Literatów Polskich"
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia
edytuj- Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. Tom 1, wyd. PWN, Warszawa 2000.
- Grzegorz Gazda: Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2008, s. 24, 155–156. ISBN 978-83-7420-110-0.
- Jerzy Kwiatkowski: Dwudziestolecie międzywojenne. Wyd. III – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 497, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13851-6.