Wikipedia

Henryk Gulbinowicz

polski duchowny rzymskokatolicki, kardynał

Henryk Roman Gulbinowicz[1] (ur. 17 października 1923 w Wilnie, zm. 16 listopada 2020 we Wrocławiu) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, rektor Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum” w Olsztynie w latach 1968–1970, administrator apostolski w Białymstoku w latach 1970–1976, arcybiskup metropolita wrocławski w latach 1976–2004, kardynał prezbiter od 1985, od 2004 arcybiskup senior archidiecezji wrocławskiej. Kawaler Orderu Orła Białego.

Henryk Gulbinowicz
Kardynał prezbiter
Ilustracja
Herb duchownego Patientia et caritas
Cierpliwość i miłość
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

17 października 1923
Wilno

Data i miejsce śmierci

16 listopada 2020
Wrocław

Miejsce pochówku

cmentarz komunalny w Olsztynie

Arcybiskup metropolita wrocławski
Okres sprawowania

1976–2004

Administrator apostolski w Białymstoku
Okres sprawowania

1970–1976

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

18 czerwca 1950

Nominacja biskupia

12 stycznia 1970

Sakra biskupia

8 lutego 1970

Kreacja kardynalska

25 maja 1985
Jan Paweł II

Kościół tytularny

Niepokalanego Poczęcia Maryi w Grottarossie

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Uśmiechu
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

8 lutego 1970

Miejscowość

Białystok

Miejsce

prokatedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Konsekrator

Stefan Wyszyński

Współkonsekratorzy

Józef Drzazga
Kazimierz Majdański

Święcenia prezbiteratu otrzymał w 1950. Na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim uzyskał doktorat z teologii. Był duszpasterzem akademickim w Białymstoku. Delegowany do pracy w diecezji warmińskiej, administrował tamtejszymi parafiami, pracował w kurii diecezjalnej, a także prowadził wykłady w Wyższym Seminarium Duchownym „Hosianum” w Olsztynie, którym w latach 1968–1970 zarządzał jako rektor. W 1970 otrzymał nominację na administratora apostolskiego części archidiecezji wileńskiej leżącej w granicach Polski z siedzibą w Białymstoku, a w 1976 na arcybiskupa metropolitę wrocławskiego. W latach 80. był zaangażowany w antykomunistyczną działalność NSZZ „Solidarność”. W 1985 został kreowany kardynałem. Pod koniec życia zarzucono mu, że w przeszłości napastował małoletniego, a także że utrzymywał kontakty ze Służbą Bezpieczeństwa. W wyniku dochodzenia kanonicznego Stolica Apostolska podjęła wobec niego decyzje dyscyplinarne.

Życiorys

edytuj

Młodość i wykształcenie

edytuj

Urodził się 17 października 1923[2] w szpitalu św. Rafała w – polskim wówczas – Wilnie[1][3]. Młodość spędził w majątku ojca w Szukiszkach. Kształcił się w gimnazjum oo. jezuitów w Wilnie[1].

W 1944 został przyjęty do Arcybiskupiego Wyższego Seminarium Duchownego w Wilnie i jednocześnie rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie[1]. W 1945 jako kleryk uzyskał maturę[1] i wstąpił do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, przyjmując imię zakonne Alojzy[4]. Od tego samego roku odbywał studia w Białymstoku, dokąd przymusowo zostały przeniesione obydwie uczelnie, których był studentem. Święceń prezbiteratu udzielił mu 18 czerwca 1950 w prokatedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku arcybiskup metropolita wileński Romuald Jałbrzykowski[1].

W latach 1951–1955 odbył studia w zakresie teologii moralnej na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1953 uzyskał na tej uczelni licencjat na podstawie pracy Problem niewolnictwa u św. Ambrożego, a studia ukończył z doktoratem na podstawie dysertacji Zagadnienie niewolnictwa, własności i pracy w pismach św. Ambrożego[1].

Prezbiter

edytuj

W latach 1950–1951 pracował jako wikariusz w parafii św. Wincentego Ferrariusza i św. Bartłomieja w Szudziałowie. Jednocześnie był prefektem tamtejszych szkół podstawowych[1]. Po studiach w Lublinie, w latach 1956–1959[1] był wikariuszem parafii prokatedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku[5]. W tym czasie przy kościele św. Rocha zorganizował duszpasterstwo akademickie dla studentów Akademii Medycznej[1].

W 1959 został delegowany do pracy w diecezji warmińskiej[5]. W 1960 pełnił funkcję administratora parafii św. Wojciecha w Nidzicy, a w 1962 objął tę samą funkcję w parafii św. Marii Magdaleny w Leginach. W latach 1961–1962 pracował na stanowisku sędziego prosynodalnego w Sądzie Biskupim w Olsztynie. W 1966 został członkiem Diecezjalnej Komisji Artystycznej, a w 1968 wiceprzewodniczącym Diecezjalnej Rady Wydawniczej. W 1967 objął funkcję diecezjalnego duszpasterza pracowników nauki i lecznictwa. W 1963 otrzymał godność kanonika honorowego warmińskiej kapituły katedralnej[1].

Działalność naukowo-dydaktyczna

edytuj

Od 1959 do 1970 był pracownikiem Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum” w Olsztynie. Prowadził tam wykłady z teologii moralnej i etyki[1]. Ponadto w latach 1960–1962 był prefektem ds. wychowania, w latach 1962–1968 wicerektorem[5], zaś w latach 1968–1970 piastował urząd rektora tego seminarium[6].

W latach 1977–1987 był wykładowcą teologii moralnej na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. Wszedł w skład Rady Pedagogicznej wrocławskiego wyższego seminarium duchownego[1].

Biskup

edytuj

12 stycznia 1970 papież Paweł VI mianował go administratorem apostolskim części archidiecezji wileńskiej w granicach Polski z siedzibą w Białymstoku i biskupem tytularnym Acci[7]. Urząd objął kanonicznie 17 stycznia 1970[1], zaś 8 lutego 1970 otrzymał święcenia biskupie i odbył ingres do prokatedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku[1][8]. Konsekracji dokonał kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski, któremu asystowali Józef Drzazga, administrator apostolski diecezji warmińskiej, i Kazimierz Majdański, biskup pomocniczy włocławski[1]. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Patientia et caritas” (Cierpliwość i miłość)[8]. Sprawując urząd administratora apostolskiego w Białymstoku, utworzył Diecezjalny Ośrodek Kształcenia Soborowego Księży i Ośrodek Duszpastersko-Katechetyczny, a także dokonał reorganizacji podziału administracyjnego[1]. W okresie zarządzania tą jednostką kościelną prezentował uległą wobec władz komunistycznych postawę[9]

15 grudnia 1975 został mianowany, a 3 stycznia 1976 prekonizowany arcybiskupem metropolitą wrocławskim. Wpływ na zgodę władz komunistycznych na nominacje miało to, że od 1969 r. prowadził rozmowy operacyjne z funkcjonariuszami SB, w tym z gen. Konradem Straszewskim wówczas dyrektorem Departamentu IV MSW oraz uległa wobec władz postawa w okresie zarządzania [10]Administracją Apostolską w Białymstoku[11]. Archidiecezję objął kanonicznie 12 stycznia 1976, natomiast ingres do archikatedry św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu odbył 2 lutego 1976. W archidiecezji wrocławskiej w latach 1985–1991 przeprowadził synod, a w 1991 kongres pracy. Dwukrotnie podejmował we Wrocławiu papieża Jana Pawła II w trakcie jego podróży apostolskich do Polski – w 1983 oraz w 1997 na zakończenie 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego[1]. W 1989 i 1995 patronował Europejskim Spotkaniom Młodych we Wrocławiu[5]. W 1989 ustanowił archidiecezjalny oddział Caritas, a w 1990 Komitet ds. Pomocy Parafianom z terenu Związku Radzieckiego[1]. W archidiecezji powołał schroniska św. Brata Alberta, Hospicjum i Dom dla Narkomanów we Wrocławiu, Zakład Opiekuńczo-Leczniczy św. Jadwigi w Trzebnicy, Wrocławskie Towarzystwo Opieki nad Więźniami, Dom dla Emerytowanych Rolników w Henrykowie oraz Dom Samotnej Matki im. św. Faustyny Kowalskiej we Wrocławiu[5]. Doprowadził do ukończenia budowy Domu Księży Emerytów we Wrocławiu. Powołał dolnośląskie pismo katolickie „Nowe Życie” oraz Katolickie Radio Rodzina[1]. W latach 1976–2004 sprawował urząd wielkiego kanclerza Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu[12]. 3 kwietnia 2004 papież Jan Paweł II przyjął jego rezygnację z urzędu arcybiskupa metropolity wrocławskiego i jednocześnie mianował jego następcą Mariana Gołębiewskiego, dotychczasowego biskupa diecezjalnego koszalińsko-kołobrzeskiego[13].

W sierpniu 1980 udzielił wsparcia robotnikom strajkujących na Dolnym Śląsku, wyrażając zgodę na obecność kapłanów w zakładach pracy i odprawianie tam mszy. Wspierał struktury „Solidarności”, biorąc udział w święceniach lokali i sztandarów, uroczystościach narodowo-religijnych i obchodach zakazanych rocznic[5]. Na początku grudnia 1981 ukrył w swojej rezydencji 80 mln zł wypłaconych z konta bankowego przez działaczy dolnośląskiej „Solidarności”, z których następnie była finansowana działalność organizacji[5], co przedstawiono w filmie 80 milionów w reżyserii Waldemara Krzystka. Po wprowadzeniu stanu wojennego udzielał schronienia (m.in. w swojej siedzibie) ukrywającym się działaczom opozycji antykomunistycznej. Publicznie potępiał postępowanie rządzących, apelował o respektowanie praw obywateli, interweniował u władz w sprawie internowanych, a także odwiedzał ośrodki odosobnienia[5]. W marcu 1982 powołał Arcybiskupi Komitet Charytatywny we Wrocławiu[5] z zadaniem opieki nad internowanymi, więźniami i biednymi[1]. W związku ze wspieraniem podziemnej „Solidarności” funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa zintensyfikowali działania operacyjne prowadzone wobec niego. Próbowano go zastraszyć, podpalając jego samochód w trakcie wizytacji w Złotoryi w maju 1984. We wrześniu 1984 przyjął zwolnionych z więzienia dolnośląskich przywódców opozycyjnych, udzielając im błogosławieństwa[5].

W Episkopacie Polski był członkiem Rady Głównej. Pełnił funkcję przewodniczącego Komisji ds. Duszpasterstwa Ludzi Pracy. Wszedł także w skład Komisji ds. Duszpasterstwa Ogólnego, Komisji ds. Duchowieństwa i Komisji ds. Duszpasterstwa Emigracyjnego[1].

25 maja 1985 papież Jan Paweł II kreował go kardynałem prezbiterem[1]. Jako kościół tytularny został mu przydzielony kościół Niepokalanego Poczęcia Maryi w Grottarossie[8]. 1 czerwca 1985 odbył ingres kardynalski do archikatedry wrocławskiej. Został członkiem trzech watykańskich dykasterii: Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich, Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów i Kongregacji ds. Duchowieństwa[1]. W 1990 uczestniczył w VIII Zwyczajnym Zgromadzeniu Synodu Biskupów w Watykanie. W dniu ukończenia 80 roku życia, 17 października 2003, utracił prawo do uczestniczenia w konklawe[14]. W związku z tym nie brał udziału ani w konklawe w 2005, ani w 2013 roku[15].

Udzielił sakry biskupom pomocniczym wrocławskim: Tadeuszowi Rybakowi (1977)[15], Adamowi Dyczkowskiemu (1978)[16], Józefowi Pazdurowi (1985), Janowi Tyrawie (1988) i Edwardowi Janiakowi (1996)[15], biskupowi pomocniczemu w Białymstoku[17] Edwardowi Ozorowskiemu (1979) i biskupowi diecezjalnemu świdnickiemu Ignacemu Decowi (2004)[15]. Był także współkonsekratorem podczas święceń 11 biskupów[15].

Oskarżenia i kary

edytuj

W maju 2019 został wymieniony w filmie Tylko nie mów nikomu Marka i Tomasza Sekielskich jako osoba chroniąca księdza, który był oskarżany o pedofilię[18][19]. Krytycznie oceniono wydanie poręczenia osobistego za księdza oskarżonego o napastowanie małoletnich i posiadanie dziecięcej pornografii[20] – poręczenie to potraktowano jako tuszowanie przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich przez księży[21][22].

Po emisji filmu został publicznie oskarżony o to, że w 1990 napastował seksualnie 16-letniego ucznia Niższego Seminarium Duchownego Franciszkanów w Legnicy[23][24]. Wszczęte zostało kościelne postępowanie wyjaśniające[25][24], a następnie dochodzenie kanoniczne, prowadzone przez kardynała Kazimierza Nycza, arcybiskupa metropolitę warszawskiego[26][27]. Złożone zostało również zawiadomienie do prokuratury we Wrocławiu, jednakże postępowanie umorzono z powodu przedawnienia karalności czynu[28]. 6 listopada 2020 Nuncjatura Apostolska w Polsce w lakonicznym komunikacie poinformowała, że w wyniku dochodzenia w sprawie oskarżeń wysuwanych wobec hierarchy i innych zarzutów dotyczących jego przeszłości Stolica Apostolska zarządziła wobec niego: zakaz uczestnictwa w celebracjach i spotkaniach publicznych, zakaz używania insygniów biskupich, pozbawienie prawa do nabożeństwa pogrzebowego i pochówku w katedrze, a także wpłacenie darowizny na rzecz Fundacji św. Józefa, powołanej przez Konferencję Episkopatu Polski w celu przeciwdziałania nadużyciom seksualnym w Kościele katolickim[29]. W artykułach opublikowanych w mediach watykańskich doprecyzowano, że zarzuty sformułowane wobec kardynała w procesie kanonicznym dotyczyły molestowania, stosunków homoseksualnych i współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa[30][31].

Kontakty ze Służbą Bezpieczeństwa

edytuj

Kontakty ze Służbą Bezpieczeństwa utrzymywał w latach 1969–1985[32]. Rozmowy prowadził z wysokimi rangą funkcjonariuszami Departamentu IV MSW[33] z zachowaniem pełnej dyskrecji[34], również w tajemnicy przed prymasem Stefanem Wyszyńskim i członkami Episkopatu Polski[35]. Podjęcie przez niego tych kontaktów miało wynikać z chęci ułożenia bezkonfliktowych relacji z władzami wojewódzkimi w związku z objęciem rządów w diecezji w Białymstoku, a także istnienia podejrzeń o utrzymywaniu przez niego kontaktów homoseksualnych z pełnoletnimi osobami w młodym wieku[36]. Dalsze rozmowy odbywał z zamiarem uzyskania korzyści dla zarządzanych diecezji, szczególnie w zakresie otrzymania zgód na budowę budynków sakralnych i kurialnych[37]. Spotkania były prowadzone w miłej i serdecznej atmosferze[38], w ich trakcie hierarcha kilkukrotnie niechętnie przyjmował drobne upominki[39]. Funkcjonariusze aparatu bezpieczeństwa uzyskiwali od niego wartościowe informacje[40]. Rozmowy miały formę dialogu operacyjnego[41], duchowny był traktowany jako kandydat na tajnego współpracownika, a przez pewien czas także kontakt operacyjny[33]. Wątpliwość, co do dyskrecji w utrzymywaniu kontaktów, a także kontaktów homoseksualnych jako przyczyny podjęcia rozmów wyrazili Włodzimierz Suleja i Wojciech Polak, stawiając przy tym hipotezę, że podtrzymując rozmowy, mógł on maskować sprawy dla niego ważniejsze, związane z misją Kościoła na terenach ówczesnego ZSRR[42]. Tezy zaprezentowane przez Suleję i Polaka zostały negatywnie zweryfikowane przez Rafała Łatkę i Filipa Musiała, którzy w swojej analizie udowodnili, że wspomniana koncepcja nie ma żadnych podstaw źródłowych. Wskazali jednoznacznie, że istniał zakaz tego rodzaju kontaktów duchowieństwa z funkcjonariuszami SB, a ponadto w momencie rozpoczęcia rozmów z SB ks. Gulbinowicz był nieznanym szerzej kapłanem[43]

Śmierć i pogrzeb

edytuj

Zmarł 16 listopada 2020 w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu z powodu niewydolności krążeniowo-oddechowej, wynikającej z ostrego zapalenia płuc[44][45]. 20 listopada 2020 w kościele Najświętszego Imienia Jezus we Wrocławiu została odprawiona msza żałobna pod przewodnictwem arcybiskupa metropolity wrocławskiego Józefa Kupnego[46]. 23 listopada 2020 został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu komunalnym w Olsztynie[47]. Do wiadomości publicznej nie podano z wyprzedzeniem informacji o czasie i miejscu pogrzebu[48].

Odznaczenia, wyróżnienia, upamiętnienie

edytuj
 
Kardynał Gulbinowicz podczas uroczystości odznaczenia go Orderem Orła Białego

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 17 października 2008 został odznaczony Orderem Orła Białego[49]. Wcześniej prezydent RP Lech Wałęsa postanowieniem z 3 lutego 1995 nadał mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[50].

W 2006 otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[51], a w 2009 Złotą Odznakę „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej”[52]. W 2013 został udekorowany medalem Ministerstwa Kultury Litwy „Nieś swoje światło i wierz”[53].

Przyznano mu tytuł honorowego obywatela: Wrocławia – „Civitate Wratislaviensi Donatus” (1996, odebrany w 2020)[54], Lądka-Zdroju (1998)[8], Oławy (1999[55], odebrany w 2020[56]), Barda (2000[57], odebrany w 2021[58]), Dzierżoniowa (2000)[59], Białegostoku (2000, odebrany w 2020)[60], Trzebnicy (2000)[61], gminy Ziębice (2000[62], odebrany w 2020[63]), Środy Śląskiej (2003)[64], Sobótki (2003)[65], Strzelina (2003, odebrany w 2020)[66], gminy Pieszyce (2006)[67], Ząbkowic Śląskich (2010[68], odebrany w 2021[69]), gminy Orneta (2010)[70], miasta i gminy Ścinawa (2011)[71], gminy Szudziałowo[72], a także rejonu wileńskiego (2015)[73]. Został także wyróżniony tytułem „Zasłużony dla Polanicy-Zdroju” (1998)[74], honorową nagrodą Miasta Oleśnicy (2002)[75], tytułem Honorowego Obywatela Dolnego Śląska „Civi Honorario” (2004)[76], Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego (2011)[77] i Złotą Odznaką Honorową Wrocławia „Wratislavia Grato Animo” (2016)[78].

Otrzymał tytuł doktora honoris causa: Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu (1996), Akademii Rolniczej we Wrocławiu (2000), Politechniki Wrocławskiej (2003) i Akademii Medycznej we Wrocławiu (2009)[79]. W 2007 miało miejsce odnowienie jego doktoratu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, równoważne z przyznaniem doktoratu honoris causa[80][81].

Został uhonorowany Dziecięcą Nagrodą „Serca” (2000)[82], Orderem Uśmiechu (2001)[83], Perłą Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii krzewienie wartości patriotycznych przyznaną przez redakcję „Polish Market” (2014)[84], Nagrodą Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2017)[85] i Diamentowym Feniksem (2019)[86].

W 2011 jego imię nadano Ośrodkowi Badawczo-Naukowo-Dydaktycznemu Chorób Otępiennych Akademii Medycznej we Wrocławiu Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w Ścinawie, zwanemu Ośrodkiem Alzheimerowskim[87].

Bohater filmów dokumentalnych: Henryk milczący Teresy Gordon (2006), Opowieść o życiu godziwym Stanisława Chomickiego (2006), Po stronie Boga jest zwycięstwo! Jędrzeja Lipskiego i Piotra Mielecha oraz Gulbinowicz Jolanty Krysowatej i Krzysztofa Kunerta (2014)[88]. W 2011 został wyprodukowany film Waldemara Krzystka 80 milionów, opowiadający historię podjęcia przez działaczy dolnośląskiej „Solidarności” związkowych pieniędzy z wrocławskiego banku, które następnie zostały przechowane w siedzibie arcybiskupa Gulbinowicza[89].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x K.R. Prokop: Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 51–52. ISBN 83-7052-900-3.
  2. ↑ K.R. Prokop (Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 51–52. ISBN 83-7052-900-3), G. Polak (Kto jest kim w Kościele. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 1999, s. 117. ISBN 83-911554-0-4) i P. Nitecki (Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, kol. 135–136. ISBN 83-211-1311-7) jako rok urodzenia podali rok 1928. Później kardynał Gulbinowicz wyjaśnił, że zmiana roku urodzenia w jego dokumentach została dokonana w 1942 w trakcie okupacji Wileńszczyzny przez Niemców. Była ona podyktowana groźbą wywozu Gulbinowicza na roboty do Niemiec. Kard. Gulbinowicz polemizuje z doniesieniami włoskiego dziennika. ekai.pl (arch.), 2005-02-06. [dostęp 2021-06-13].
  3. ↑ W metryce jako miejsce urodzenia podano Szukiszki. M. Gołębiewski: Niech Cię Bóg strzeże i zachowuje. nowezycie.archidiecezja.wroc.pl (arch.). [dostęp 2016-08-28].
  4. ↑ „Wiadomości Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych”. nr 8, 35 (2005). s. 4. 
  5. ↑ a b c d e f g h i j S.A. Bogaczewicz: Henryk Roman Gulbinowicz. encysol.pl. [dostęp 2020-12-13].
  6. ↑ Kard. Henryk Gulbinowicz kończy 90 lat. ekai.pl, 2013-10-16. [dostęp 2020-11-12].
  7. ↑ P. Nitecki: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, kol. 135–136. ISBN 83-211-1311-7.
  8. ↑ a b c d G. Polak: Kto jest kim w Kościele. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 1999, s. 117. ISBN 83-911554-0-4.
  9. ↑ Rafał Łatka, Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969-1985), „Glaukopis” 2020, nr 37, s. 143-166, https://www.academia.edu/49029068/Rafa%C5%82_%C5%81atka_Rozmowy_operacyjne_funkcjonariuszy_SB_z_kardyna%C5%82em_Henrykiem_Gulbinowiczem_1969_1985_Glaukopis_2020_nr_37_s_140_198, 1 lipca 2020 [dostęp 2024-11-09].
  10. ↑ Rafał Łatka, Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969-1985), „Glaukopis” 2020, nr 37, s. 167-177, https://www.academia.edu/49029068/Rafa%C5%82_%C5%81atka_Rozmowy_operacyjne_funkcjonariuszy_SB_z_kardyna%C5%82em_Henrykiem_Gulbinowiczem_1969_1985_Glaukopis_2020_nr_37_s_140_198, 1 lipca 2020 [dostęp 2024-11-09].
  11. ↑ Rafał Łatka, Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969-1985), „Glaukopis” 2020, nr 37, s. 167-177, https://www.academia.edu/49029068/Rafa%C5%82_%C5%81atka_Rozmowy_operacyjne_funkcjonariuszy_SB_z_kardyna%C5%82em_Henrykiem_Gulbinowiczem_1969_1985_Glaukopis_2020_nr_37_s_140_198, 1 lipca 2020 [dostęp 2024-11-09].
  12. ↑ Nota biograficzna Henryka Gulbinowicza na stronie Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. pwt.wroc.pl (arch.). [dostęp 2023-10-11].
  13. ↑ Rinuncia dell’Arcivescovo Metropolita di Wrocław (Polonia) e nomina del successore. press.vatican.va, 2004-04-03. [dostęp 2013-10-07]. (wł.).
  14. ↑ Nota biograficzna Henryka Gulbinowicza w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy. cardinals.fiu.edu. [dostęp 2020-06-28]. (ang.).
  15. ↑ a b c d e Henryk Gulbinowicz. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2016-03-19]. (ang.).
  16. ↑ K.R. Prokop: Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 35–36. ISBN 83-7052-900-3.
  17. ↑ P. Nitecki: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, kol. 327–328. ISBN 83-211-1311-7.
  18. ↑ Adam Szostkiewicz, Kardynał Henryk Gulbinowicz dalej honorowy [online], www.polityka.pl, 4 lipca 2019 [dostęp 2024-04-14], Cytat: Wątek ochraniania księdza pedofila Pawła K., m.in. przez kard. Gulbinowicza, pojawił się w tym dokumencie. (pol.).
  19. ↑ Artur Sporniak, Kardynał osądzony. To pierwszy i przełomowy wyrok w polskim Kościele w sprawie tuszowania pedofilii przez hierarchów. A ławka oczekujących jest długa. [online], tygodnikpowszechny.pl, 6 listopada 2020 [dostęp 2024-04-14], Cytat: Film braci Sekielskich „Tylko nie mów nikomu” ujawnił, że ks. Paweł Kania, u którego w 2005 r. policjanci znaleźli pornografię dziecięcą, uniknął aresztu dzięki poręczeniu kard. Gulbinowicza. (pol.).
  20. ↑ J. Urbańska: Obrońca skazanego za gwałt księdza Kani broni kardynała Gulbinowicza: Nie ukrywał pedofilów. wroclaw.wyborcza.pl, 2019-03-04. [dostęp 2024-04-17].
  21. ↑ A. Szostkiewicz: Kardynał Henryk Gulbinowicz dalej honorowy. polityka.pl, 2019-07-04. [dostęp 2024-04-14].
  22. ↑ A. Sporniak: Kardynał osądzony. tygodnikpowszechny.pl, 2020-11-06. [dostęp 2024-04-14].
  23. ↑ E. Wilczyńska: Były uczeń seminarium duchownego oskarżył kardynała Gulbinowicza o molestowanie. „Wszedł do mojego pokoju i mnie dotykał”. wroclaw.wyborcza.pl, 2019-05-21. [dostęp 2020-11-11].
  24. ↑ a b E. Wilczyńska: Karol Chum złożył w kurii zeznania obciążające kard. Gulbinowicza. „Żadna ofiara nie powinna być tak przesłuchiwana”. wroclaw.wyborcza.pl, 2019-06-06. [dostęp 2020-11-11].
  25. ↑ Rzecznik archidiecezji wrocławskiej: pracujemy nad wyjaśnieniem sprawy kard. Gulbinowicza. ekai.pl, 2019-05-24. [dostęp 2020-11-11].
  26. ↑ K. Bramorski: Młyny przemieliły… Kard. Gulbinowicz nie zostanie pochowany w katedrze. wiez.com.pl, 2020-11-06. [dostęp 2020-11-10].
  27. ↑ A. Bugała: Bohater wylany z kąpielą? Publiczny demontaż życiorysu kardynała Gulbinowicza. wiez.pl, 2020-11-24. [dostęp 2020-11-24].
  28. ↑ Wrocław: prokuratura odmówiła wszczęcia postępowania przeciw kard. Gulbinowiczowi. ekai.pl, 2019-09-18. [dostęp 2020-11-11].
  29. ↑ Komunikat dotyczący kard. Henryka Gulbinowicza. nuncjatura.pl, 2020-11-06. [dostęp 2020-11-10].
  30. ↑ Sanzioni disciplinari per il cardinale Gulbinowicz. „L’Osservatore Romano”. R. CLX, nr 258 (48582), s. 11, 2020-11-07. [dostęp 2020-11-10]. (wł.). 
  31. ↑ E. Gumulak: Kard. Gulbinowicz został ukarany przez Stolicę Apostolską. vaticannews.va, 2020-11-06. [dostęp 2020-11-06].
  32. ↑ R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 140–198. ISSN 1730-3419. 
  33. ↑ a b R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 142. ISSN 1730-3419. 
  34. ↑ R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 158, 167–168, 174, 178. ISSN 1730-3419. 
  35. ↑ R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 169, 176. ISSN 1730-3419. 
  36. ↑ R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 148. ISSN 1730-3419. 
  37. ↑ R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 187. ISSN 1730-3419. 
  38. ↑ R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 154–158. ISSN 1730-3419. 
  39. ↑ R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 158. ISSN 1730-3419. 
  40. ↑ R. Łatka. Rozmowy operacyjne funkcjonariuszy SB z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem (1969–1985). „Glaukopis”. nr 37 2020. s. 188, 189. ISSN 1730-3419. 
  41. ↑ P. Czernich: Historyk IPN komentuje ukaranie kard. Gulbinowicza. „Ten zbieg terminów nie jest przypadkowy”. wiadomosci.onet.pl, 2020-11-06. [dostęp 2020-12-02].
  42. ↑ Wojciech Polak, Włodzimierz Suleja Pytania, które nie zostały zadane... „Dialog należy kontynuować...” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac. Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa–Kraków 2020, Instytut Pamięci Narodowej, ss. 262, Dzieje Najnowsze, nr 1/2021, s. 330-331, 333
  43. ↑ Rafal Łatka, Filip Musiał, O myśleniu życzeniowym w badaniach historycznych… Replika na recenzję Pytania, które nie zostały zadane…, https://apcz.umk.pl/DN/article/view/37025, 2021 [dostęp 2024-09-11].
  44. ↑ Zmarł Kardynał Henryk Gulbinowicz. radiowroclaw.pl, 2020-11-16. [dostęp 2020-11-16].
  45. ↑ M. Torz: Kardynał Henryk Gulbinowicz nie żyje. Znamy dokładną przyczynę śmierci duchownego. wroclaw.se.pl, 2020-11-16. [dostęp 2020-11-16].
  46. ↑ We Wrocławiu odprawiono mszę żałobną w intencji kardynała Gulbinowicza. wroclaw.pl, 2020-11-20. [dostęp 2020-11-21].
  47. ↑ T. Kurs: Kardynał Henryk Gulbinowicz spoczywa w Olsztynie – jest oficjalne potwierdzenie. olsztyn.wyborcza.pl, 2020-12-06. [dostęp 2020-12-06].
  48. ↑ Kuria Metropolitalna Wrocławska zawiadamia. archidiecezja.wroc.pl, 2020-11-17. [dostęp 2020-11-17].
  49. ↑ M.P. z 2009 r. nr 25, poz. 346. [dostęp 2011-02-23].
  50. ↑ M.P. z 1995 r. nr 19, poz. 227. [dostęp 2011-02-23].
  51. ↑ M. Perzyński. Zabytki i minister mówią „dziękuję”. „Niedziela”. 19/2006 (edycja dolnośląska). ISSN 0208-872X. [dostęp 2013-09-14]. 
  52. ↑ Dz. Urz. MSWiA z 2009 r. Nr 7, poz. 42. [dostęp 2013-09-14].
  53. ↑ Kard. Gulbinowicz świętuje 90. urodziny. ekai.pl (arch.), 2013-09-23. [dostęp 2021-06-13].
  54. ↑ Civitate Wratislaviensi Donatus. bip.um.wroc.pl. [dostęp 2020-11-21].
  55. ↑ Tytuły honorowe. bip.um.olawa.pl. [dostęp 2020-11-27].
  56. ↑ Rada zdecydowała: Henryk Gulbinowicz straci tytuł Honorowego Obywatela Oławy. olawa24.pl, 2020-11-26. [dostęp 2020-11-26].
  57. ↑ Honorowi obywatele Barda. bardo.pl (arch.). [dostęp 2016-11-11].
  58. ↑ Uchwała nr XXII/172/2021 Rady Miejskiej w Bardzie. eurzad.finn.pl, 2021-01-21. [dostęp 2021-07-28].
  59. ↑ Henryk Gulbinowicz. dzierzoniow.pl. [dostęp 2020-12-01].
  60. ↑ Uchwała Nr XXXII/468/20 Rady Miasta Białystok. bip.bialystok.pl, 2020-11-23. [dostęp 2020-11-27].
  61. ↑ Z. Lubicz-Miszewski: 10-lecie konsekracji kościoła św. Piotra. nowagazeta.trzebnica.net (arch.). [dostęp 2017-06-08].
  62. ↑ Uchwała Nr XXVIII/212/2000 Rady Miejskiej w Ziębicach. ziebice.pl (arch.), 2000-12-28. [dostęp 2021-05-14].
  63. ↑ Kardynał Henryk Gulbinowicz pozbawiony tytułu Honorowego Obywatela Gminy Ziębice. zabkowice.express-miejski.pl, 2020-11-26. [dostęp 2020-12-01].
  64. ↑ Rejestr nadanych tytułów „Honorowy obywatel Środy Śląskiej” kadencja 2002–2006. umsrodaslaska.e-bip.eu, 2018-04-13. [dostęp 2020-06-13].
  65. ↑ Uchwała Nr IX/81/2003 Rady Miejskiej w Sobótce. bip.sobotka.pl (arch.), 2003-06-24. [dostęp 2022-03-28].
  66. ↑ Uchwała nr XXVII/374/20 Rady Miejskiej Strzelina. eurzad.finn.pl, 2020-11-24. [dostęp 2020-12-01].
  67. ↑ Uchwała Nr XXXIII/217/2006 Rady Miejskiej w Pieszycach. pieszyce.pl (arch.), 2006-07-11. [dostęp 2013-09-14].
  68. ↑ Uchwała Nr II/5/2010 Rady Miejskiej w Ząbkowicach Śląskich. zabkowiceslaskie.pl, 2010-02-26. [dostęp 2013-09-14].
  69. ↑ Uchwała Nr XLII/282/2021 Rady Miejskiej Ząbkowic Śląskich. bip.zabkowiceslaskie.pl, 2021-03-25. [dostęp 2021-07-28].
  70. ↑ Uchwała Nr XLVII/364/10 Rady Miejskiej w Ornecie. orneta-umig.bip-wm.pl, 2010-10-26. [dostęp 2013-09-14].
  71. ↑ Uchwała Nr XVIII/75/11 Rady Miejskiej w Ścinawie. bip.umig-scinawa.dolnyslask.pl, 2011-09-13. [dostęp 2013-09-14].
  72. ↑ J. Aleksiejczuk. Złoty Jubileusz Księdza Henryka Kardynała Gulbinowicza. „Czas Miłosierdzia”. Nr 9 (125), wrzesień 2000. [dostęp 2021-03-29]. 
  73. ↑ Kardynał Henryk Gulbinowicz Honorowym Obywatelem Rejonu Wileńskiego. zw.lt, 2015-04-29. [dostęp 2015-06-28].
  74. ↑ E. Wojciechowski: Zasłużeni dla Polanicy-Zdroju. W: E. Wojciechowski, H. Grzybowski: Z biegiem dni… Z biegiem lat… Z kart historii Polanicy-Zdroju. Ludzie i wydarzenia 1347–2016. Polanica-Zdrój: Towarzystwo Miłośników Polanicy, 2017, s. 61. ISBN 978839220720. OCLC 1036700098.
  75. ↑ 100 lat, księże kardynale!. olesnica24.eu (arch.), 2013-10-18. [dostęp 2021-08-19].
  76. ↑ Wyróżnieni nagrodą Civi Honorario. umwd.dolnyslask.pl. [dostęp 2013-09-15].
  77. ↑ Rejestr odznaczonych Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego. warmia.mazury.pl. [dostęp 2017-06-08].
  78. ↑ M. Talik: Prezydent wręczył Honorowe Odznaki Wrocławia. wroclaw.pl, 2016-12-16. [dostęp 2017-01-04].
  79. ↑ Wrocław: Kard. Gulbinowicz doktorem honoris causa Akademii Medycznej. ekai.pl (arch.), 2009-11-17. [dostęp 2021-06-13].
  80. ↑ AKF: Inauguracja 90. Roku Akademickiego. kul.pl (arch.). [dostęp 2021-06-13].
  81. ↑ Odnowienie doktoratu kard. Gulbinowicza. info.wiara.pl, 2007-10-23. [dostęp 2013-09-15].
  82. ↑ Laureaci Statuetki Dziecięcej Nagrody SERCA przyznawanej corocznie przez dzieci ze Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych „SERCA”. serce.swidnica.org (arch.). [dostęp 2016-08-28].
  83. ↑ Kard. Gulbinowicz kawalerem Orderu Uśmiechu. ekai.pl (arch.), 2001-06-05. [dostęp 2021-06-13].
  84. ↑ Gala Pereł Polskiej Gospodarki 2014. polishmarket.com.pl (arch.), 2014-11-09. [dostęp 2020-04-18].
  85. ↑ Nagroda Jana Nowaka-Jeziorańskiego dla ks. kard. Henryka Gulbinowicza. wroclaw.pl, 2017-06-04. [dostęp 2017-06-09].
  86. ↑ Znamy laureatów Nagrody Feniks 2019. ekai.pl, 2019-04-06. [dostęp 2019-04-07].
  87. ↑ Informacja dla prasy radia TV. am.wroc.pl (arch.). [dostęp 2015-12-23].
  88. ↑ Henryk Gulbinowicz w bazie filmpolski.pl. filmpolski.pl. [dostęp 2020-11-13].
  89. ↑ 80 milionów w bazie filmpolski.pl. filmpolski.pl. [dostęp 2013-10-07].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Gulbinowicz&oldid=75191147”
  NODES
ELIZA 1
Intern 3
mac 6
multimedia 1
os 173