Hipotensja ortostatyczna
Hipotensja ortostatyczna, hipotonia ortostatyczna, niedociśnienie ortostatyczne – obniżenie ciśnienia tętniczego w trakcie 3-minutowego testu pionizacyjnego o przynajmniej 20 mm Hg ciśnienia skurczowego, 10 mm Hg ciśnienia rozkurczowego lub spadek ciśnienia skurczowego do poziomu <90 mmHg, niezależnie od występowania objawów chorobowych[1][2]. Częstość występowania hipotensji ortostatycznej wzrasta z wiekiem[3] i występuje u 5–30% osób starszych[4][2][5].
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
I95 |
|---|---|
W warunkach prawidłowych ciśnienie tętnicze zarówno w pozycji leżącej i stojącej jest podobne. Regulacja ciśnienia zależy od objętości osocza, odruchu ze strony baroreceptorów i regulacji napięcia naczyń krwionośnych. Hipotensja ortostatyczna rozwija się w przypadku zbyt małej objętości osocza (hipowolemia). Hipotensja ortostatyczna u predysponowanych osób może rozwinąć się w wyniku nadmiernego nagromadzenia krwi w łożysku żylnym, szczególnie w łożysku trzewnym po posiłku[2].
W prawidłowych warunkach baroreceptory położone w zatoce szyjnej i łuku aorty regulują wahania ciśnienia tętniczego. W następstwie zmiany pozycji ciała i związanemu z nim spadku ciśnienia tętniczego odruch z baroreceptorów zwiększa częstość akcji serca oraz ciśnienie poprzez zwiększenie napięcia ścian naczyń. W przypadku zaburzenia odruchu z baroreceptorów może rozwinąć się hipotensja ortostatyczna, nadciśnienie w pozycji leżącej i utrata dobowego wahania ciśnienia tętniczego[2].
Przyczyny hipotensji ortostatycznej
edytujNajczęstszą przyczyną hipotensji ortostatycznej jest przyjmowanie leków moczopędnych, leków rozszerzających naczynia oraz spożywanie alkoholu[6].
- Przewlekła hipotensja ortostatyczna[6]
- nadciśnienie tętnicze
- nadwrażliwość baroreceptorów
- dysfunkcja rozkurczowa
- ośrodkowa niewydolność autonomicznego układu nerwowego:
- otępienie z ciałami Lewy’ego
- uszkodzenie pnia mózgu
- zanik wieloukładowy
- mnogie udary mózgu
- mielopatia
- choroba Parkinsona
- obwodowa niewydolność autonomicznego układu nerwowego:
- Ostra hipotensja ortostatyczna[6]
Objawy
edytujNasilenie objawów hipotensji ortostatycznej jest różnorodne. Choroba może dawać niewielkie dolegliwości, ale również może prowadzić do częstych utrat przytomności. Objawy pojawiają się po pionizacji, po dłuższym spoczynku w pozycji leżącej lub po obfitym posiłku[7]. Typowymi objawami hipotensji ortostatycznej są zawroty głowy i omdlenia[8]. Do spektrum objawów należą również uczucie ciemności przed oczami, upadki, niepewne utrzymywanie się w pozycji stojącej i niemożność stania lub chodzenia, bóle z tylu głowy i szyi[7].
Leczenie
edytujKonieczne jest wykluczenie lub potwierdzenie podłoża neurologicznego choroby, cukrzycy, amyloidozy i niedoboru witaminy B12[2].
Ważna jest redukcja dawek lub odstawienie leków obniżających ciśnienie tętnicze. U chorych bez nadciśnienia tętniczego zaleca się picie dużej ilości wody (około 2,5 litra dziennie) oraz zwiększa się spożycie soli kuchennej[6]. Midodryna jest alfa-mimetykiem i zwiększa ciśnienie tętnicze. Fludrokortyzon zwiększa objętość osocza i wrażliwość na alfa-mimetyki. Pirydostygmina jest inhibitorem cholinesterazy, podwyższa ciśnienie tętnicze w pozycji stojącej bez podwyższania go w pozycji leżącej, jednak efekty działania nie są zbyt duże[2].
Klasyfikacja ICD10
edytuj| kod ICD10 | nazwa choroby |
|---|---|
| ICD-10: I95 | Niedociśnienie |
| ICD-10: I95.1 | Niedociśnienie tętnicze ortostatyczne |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ MS. Medow, JM. Stewart, S. Sanyal, A. Mumtaz i inni. Pathophysiology, diagnosis, and treatment of orthostatic hypotension and vasovagal syncope. „Cardiol Rev”. 16 (1). s. 4-20. DOI: 10.1097/CRD.0b013e31815c8032. PMID: 18091397.
- ↑ a b c d e f PA. Low, VA. Tomalia. Orthostatic Hypotension: Mechanisms, Causes, Management. „J Clin Neurol”. 11 (3), s. 220-6, Jul 2015. DOI: 10.3988/jcn.2015.11.3.220. PMID: 26174784.
- ↑ Shibao C., Grijalva CG., Raj SR., Biaggioni I., Griffin MR. Orthostatic hypotension-related hospitalizations in the United States.. „The American journal of medicine”. 11 (120), s. 975–80, listopad 2007. DOI: 10.1016/j.amjmed.2007.05.009. PMID: 17976425.
- ↑ PA. Low. Prevalence of orthostatic hypotension. „Clin Auton Res”. 18 Suppl 1, s. 8-13, Mar 2008. DOI: 10.1007/s10286-007-1001-3. PMID: 18368301.
- ↑ Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 561.
- ↑ a b c d Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 562.
- ↑ a b Marek Golatowski. Hipotonia ortostatyczna. „Medycyna Rodzinna”, 2004. [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ JE. Naschitz, I. Rosner. Orthostatic hypotension: framework of the syndrome. „Postgrad Med J”. 83 (983), s. 568-74, Sep 2007. DOI: 10.1136/pgmj.2007.058198. PMID: 17823222.
Bibliografia
edytuj- Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2014. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014. ISBN 978-83-7430-405-4.
