Ietsuna Tokugawa
Ietsuna Tokugawa (jap. 徳川 家綱 Tokugawa Ietsuna; ur. 7 września 1641, zm. 4 czerwca 1680) – czwarty siogun z rodu Tokugawa w Japonii. Rządził od 1651 do 1680. Był najstarszym synem Iemitsu Tokugawy, wnukiem Hidetady Tokugawy oraz prawnukiem Ieyasu Tokugawy.
| Imię japońskie | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
 Mon rodu Tokugawa | |||||
| |||||
| Siogun | |||||
| Okres | |||||
| Poprzednik | |||||
| Następca | |||||
| Dane biograficzne | |||||
| Data urodzenia | |||||
| Data śmierci | |||||
Dzieciństwo (1641–1651)
edytujIetsuna Tokugawa urodził się w 1641 r. jako Takechiyo Tokugawa, najstarszy syn Iemitsu Tokugawy i jego konkubiny. W tym czasie jego ojciec sprawował urząd shōguna i wprowadził wiele antychrześcijańskich zarządzeń po krwawym stłumieniu powstania na półwyspie Shimabara (1637–1638). Mimo stłumienia rebelii, dalej istniały poważne zagrożenia dla stabilności rządów Tokugawów. W tym mało przyjaznym środowisku dorastał Ietsuna jako dziecko słabe i wątłe, a problemy ze zdrowiem miał także w późniejszych latach. Nic więcej nie wiadomo o jego młodości.
Siogunat (1651–1663)
edytujIemitsu Tokugawa zmarł na początku 1651 r., w wieku czterdziestu siedmiu lat. Po jego śmierci ród Tokugawa stanął przed poważnym problemem sukcesji, ponieważ Ietsuna miał tylko dziesięć lat. Pomimo tego został formalnie siogunem (1651)[1], ale rzeczywistą władzę sprawowało kolejno pięciu regentów: Tadakatsu Sakai, Tadakiyo Sakai, Masanori Inaba, Nobutsuna Matsudaira oraz jeszcze jeden regent. Ponadto, Iemitsu Tokugawa wybrał jako doradcę Masayukiego Hoshinę, swojego przyrodniego brata.
Pierwszym problemem sioguna Ietsuny i jego regentów była kwestia rōninów (bezpańscy samuraje). W okresie rządów Iemitsu dwaj samuraje (Shōsetsu Yui i Chūya Marubashi) zaplanowali powstanie, w czasie którego miasto Edo miało zostać spalone, zamek Edo zdobyty, a siogun i inni członkowie rodu Tokugawa oraz wyżsi urzędnicy siogunatu straceni. Podobny scenariusz wydarzeń miał zostać zrealizowany w Kioto i Osace. Shōsetsu Yui sam był niskiego urodzenia (był synem farbiarza), a w Hideyoshim Toyotomim widział swojego idola.
Po śmierci Iemitsu plan rebelii został odkryty i regenci Ietsuny krwawo stłumili bunt, znany jako powstanie Keian z 1651 roku. Chūya Marubashi[2] został brutalnie stracony (ukrzyżowany) wraz z rodziną, podobnie stało się z rodziną Shōsetsu Yui. Sam Shōsetsu wolał popełnić seppuku, niż dać się pojmać.
W 1652 r. około 800 rōninów doprowadziło do niewielkich rozruchów na wyspie Sado, które również zostały brutalnie stłumione. W późniejszym okresie rządy Ietsuny nie były zakłócane przez rōninów, a bakufu przybrało bardziej stabilny charakter.
W 1657 r. w Edo wybuchł wielki pożar, który zniszczył doszczętnie miasto[3]. Potrzebowano dwóch lat na jego odbudowę, nadzorowaną przez urzędników siogunatu. W 1659 r. siogun Ietsuna przewodniczył ceremonii otwarcia.
Droga do pełni władzy (1663–1671)
edytujW 1663 r. oficjalnie zakończył się okres regencji, jednak rzeczywista władza nadal pozostawała w rękach regentów, co po raz pierwszy miało miejsce w systemie bakufu. Szefem doradców Ietsuny był teraz jego stryj, Masayuki Hoshina, (bardzo przez niego szanowany syn Hidetady Tokugawy). Dawni regenci stali się doradcami sioguna i w niektórych przypadkach działali za niego. Czasem Ietsuna działał na własną rękę, jak wtedy, gdy np. zniósł zwyczaj nakazujący samurajowi popełnienie rytualnego samobójstwa (seppuku) w razie śmierci swego pana.
Innym przykładem jest zaangażowanie się Ietsuny w 1671 r. w spór spadkowy klanu Date z Sendai. Dzięki tej interwencji uniknięto kolejnej wojny.
W 1671 r., kiedy wielu regentów już nie żyło lub odeszło w stan spoczynku, Ietsuna rozpoczął samodzielne rządy.
Ostatni okres rządów
edytujPo zakończonej sukcesem sprawie spadkowej rodu Date, pozostała część rządów Ietsuny upłynęła spokojnie, z wyjątkiem nielicznych wystąpień niektórych daimyō.
W 1679 r. siogun Ietsuna zachorował. Rozpoczęto rozważać kwestię następstwa po nim, w czym aktywną rolę odgrywał Tadakiyo Sakai. Zasugerował, że syn cesarza Go-Sai mógłby zostać kolejnym siogunem, co byłoby odwołaniem do precedensu późnego siogunatu Kamakura, gdy siogunami w rzeczywistości byli potomkowie cesarskiego rodu (Minamoto). Tadakiyo prawdopodobnie widział siebie w roli odpowiednika potężnych regentów (shikken) Hōjō. Jednakże, wielu przedstawicieli rodu Tokugawa preferowało syna sioguna Iemitsu, a młodszego brata Ietsuny, Tsunayoshiego, jako nowego sioguna.
4 czerwca 1680 r. zmarł siogun Ietsuna, a urząd po nim objął jego brat Tsunayoshi[4]. Ietsuna otrzymał pośmiertne imię Genyūin[5].
Chociaż Ietsuna okazałby się prawdopodobnie dostatecznie dobrym przywódcą, jego poczynania były kontrolowane przez mianowanych przez ojca regentów, nawet wtedy, gdy był już dostatecznie dojrzały, aby sprawować władzę w państwie. Urząd sioguna sprawował w okresie rządów cesarzy: Go-Kōmyō, Go-Sai i Reigena.
Przypisy
edytuj- ↑ Titsingh, I. Annales des empereurs du Japon, str. 412.
- ↑ Screech, T. (2006). Secret Memoirs of the Shoguns: Isaac Titsingh and Japan, 1779-1822. str. 85-89.
- ↑ Titsingh, str. 413.
- ↑ Titsingh, str. 414.
- ↑ Bodart-Bailey, Beatrice. (1999). Kaempfer's Japan: Tokugawa Culture Observed, str. 440.
- ↑ Titsingh, str. 410-412.
Bibliografia
edytuj- Bodart-Bailey, Beatrice M. (1999). Kaempfer's Japan: Tokugawa Culture Observed. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-2066-5
- Timon Screech, Secret Memoirs of the Shoguns: Isaac Titsingh and Japan, 1779-1822., London: RoutledgeCurzon, 2006, ISBN 0-7007-1720-X, OCLC 65177072.
- Titsingh, Isaac. (1822). Illustrations of Japan. London: Ackerman.
- Titsingh, Isaac,ed. (1834). Siyun-sai Rin-siyo/Hayashi Gahō, 1652, Nipon o daï itsi ran; ou, Annales des empereurs du Japon. Paris: Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. [1]
- Totman, Conrad. (1967). Politics in the Tokugawa bakufu, 1600-1843. Cambridge: Harvard University Press.
- John Whitney Hall, Cambridge History of Japan: Early modern Japan, 1991, s. 20, 165, 299, 427, 569.