Ignacy Malecki
Ignacy Malecki (ur. 18 listopada 1912 we wsi Pokiewnej, zm. 12 czerwca 2004 w Warszawie) – polski uczony, specjalista elektroakustyki oraz naukoznawstwa.
 Ignacy Malecki w latach 60. | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
18 listopada 1912 |
| Data i miejsce śmierci |
12 czerwca 2004 |
| profesor doktor inżynier nauk technicznych | |
| Specjalność: elektroakustyka | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Odznaczenia | |
          
| |
Życiorys
edytuj
Urodził się 18 listopada 1912 we wsi Pokiewnej na Wileńszczyźnie. Jego ojcem był Jan Malecki, o ziemiańskim rodowodzie, pracownik bankowości[1], a stryjem biskup Antoni Malecki[2]. Jego matką była Emilia, pochodząca z artystycznej rodziny Witkiewiczów[1], której stryjem był Stanisław Witkiewicz, malarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki, twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego, ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza[3].
Od 1924 uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Joachima Lelewela w Wilnie, o profilu matematyczno-przyrodniczym, uzyskując w 1930 świadectwo dojrzałości[4]. W 1935 ukończył studia w Oddziale Telekomunikacji Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej pracą dyplomową u prof. Janusza Groszkowskiego na temat wirujących pól elektromagnetycznych[1], zdobywając stopień inżyniera elektryka w dziedzinie radiotechniki[5]. Po studniach pracował jako inż. konstruktor w Wytwórni Elektrotechnicznej „Ava”. Następnie dzięki stypendium Funduszu Kultury Narodowej, udał się do Niemiec do pracy naukowej w Institut fir Schwingundsforschung w Charlottenburgu z zagadnień dotyczących drgań mechanicznych wysokiej częstotliwości. Pracował także w firmie Lorenz-Werke. Ponadto uzupełniał studia w Anglii i Holandii. Pod koniec 1936 został zatrudniony w Biurze Studiów Polskiego Radia. W 1937 organizował laboratorium akustyki i oświetlenia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie jako starszy asystent rozpoczął pracę nad swoim doktoratem. Jesienią 1939 obronił pracę pt. Podstawy teoretyczne akustyki architektonicznej sal, a egzamin zaliczył w listopadzie 1941[4].
W okresie II wojny światowej, w latach 1941–1943 prowadził wykłady z akustyki dla studentów konspiracyjnego Wydziału Architektury PW, w 1943 na podstawie pracy Fizyka materiałów akustycznych uzyskał venia legendi – prawo do wykładania na wyższych uczelniach. W powstaniu warszawskim zginęła jego młoda żona, a on dostał się do obozu w Pruszkowie, skąd uciekł i ukrywał się pod Warszawą[1].
Od 1 listopada 1945 był profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Elektrotechniki Stosowanej i Akustyki na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej, a od 24 lipca 1946 prowadził zajęcia z podstaw elektrotechniki na wydziałach: Mechanicznym, Elektrycznym, Inżynierii Lądowej i Wodnej i Architektury. Jako pełnomocnik ds. energetycznych Ministerstwa Przemysłu, następnie jako dyrektor Elektrowni Okręgu Pomorskiego prowadził prace nad odbudową energetyki regionu gdańskiego[4]. Od 1948 należał do PZPR[6]. W 1950 został powołany na kierownika Zakładu Elektroakustyki Politechniki Warszawskiej oraz dziekana Wydziału Elektrycznego PW. W 1952 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Był wieloletnim dyrektorem Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie (1953–1962 i 1973–1982). W latach 1969–1972 dyrektor Departamentu Polityki Naukowej i Nauk Podstawowych UNESCO w Paryżu.
Od 1953 członek korespondent PAN, od 1957 członek rzeczywisty; 1956–1980 był członkiem Prezydium PAN, 1962–1968 zastępcą sekretarza naukowego Akademii. Należał także do wielu innych towarzystw naukowych polskich (w tym Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego) i zagranicznych.
Autor ponad 160 artykułów z dziedziny akustyki i naukoznawstwa, opublikował także książki: Akustyka budowlana (1958), Teoria fal i układów akustycznych (1964), Physical Foundations of Technical Acoustics (1968), Podstawy teoretyczne akustyki kwantowej (1972).
Zmarł w Warszawie, pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 274-6-18)[7].
Życie prywatne
edytujJego pierwszą żoną była Janina Męcińska (zm. 1944), która została zamordowana przez żołnierzy RONA w czasie powstania warszawskiego[8]. Ich syn Wojciech (1943–1966) zginął w Tatrach[7][8]. Był jeszcze dwukrotnie żonaty. Jego trzecią żoną była Józefa Janina Paradowska[2].
Wybrane publikacje
edytuj- Akustyka budowlana. 1958.
- Teoria fal i układów akustycznych. PWN, Warszawa 1964, ss. 675. Seria: Biblioteka Mechaniki Stosowanej.
- Physical Foundations of Technical Acoustics. 1968.
- Podstawy teoretyczne akustyki kwantowej. 1972.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: po raz drugi 12 lipca 1954[9])
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)[10]
- Komandor Orderu Palm Akademickich (Francja)
- Order Cyryla i Metodego (Bułgaria)
Źródło:[11].
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Nagroda Państwowa III stopnia za prace doświadczalne z dziedziny akustyki pomieszczeń (1952)[12]
- Nagroda Państwowa II stopnia (1953, 1956)
- Nagroda „Problemów” za osiągnięcia w dziedzinie popularyzowania nauki (1965)[13]
- tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Technicznego w Budapeszcie (1965)[5], Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1982)[14] i Politechniki Gdańskiej (2002)[15]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Ignacy Malecki (1912–2004) – Instytut Radioelektroniki i Technik Multimedialnych [online] [dostęp 2024-07-24] (pol.).
- ↑ a b Who is who w Polsce, Who is Who, Verlag für Personenenzyklopädien AG, 2005.
- ↑ Witkiewicz-Schiele 2016 ↓, s. 412-413.
- ↑ a b c Malecki Ignacy | Politechnika Gdańska [online], pg.edu.pl [dostęp 2024-07-24] (pol.).
- ↑ a b Ignacy Malecki – Historia AGH [online], historia.agh.edu.pl [dostęp 2024-07-24].
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 581. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: STEFUŚ TOMCZYCKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-04].
- ↑ a b Witkiewicz-Schiele 2016 ↓, s. 270.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1257 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/126 - na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
- ↑ Kto jest kim w Polsce. Warszawa: Interpress, 1989, s. 786.
- ↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-07-24].
- ↑ Józef Hurwic, Czasopismo „Problemy” w polskim życiu intelektualnym po drugiej wojnie światowej, „Analecta”, 8/2 (16), 1999, s. 20.
- ↑ Doktoraty honoris causa nadane przez AGH. agh.edu.pl. [dostęp 2011-02-23].
- ↑ Osoby uhonorowane tytułem doktora honoris causa PG. pg.gda.pl. [dostęp 2011-02-23].
Bibliografia
edytuj- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Warszawa 1993.
- Elżbieta Witkiewicz-Schiele, Nie tylko Witkiewiczowie, Zakopane: Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego, 2016, ISBN 987-83-60982-01-3.