Incisivosaurus
Incisivosaurus – rodzaj niewielkiego teropoda z grupy owiraptorozaurów. Żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszych Chin. Holotyp odkryto w najniższej warstwie dolnokredowej formacji Yixian na zachodzie prowincji Liaoning. Mierząca około 10 cm długości czaszka Incisivosaurus była niska, a w szczękach znajdowały się zęby. Dwa przednie zęby premaksillarne były znacznie powiększone i przypominały siekacze gryzoni, zaś zęby policzkowe niewielkie i liściokształtne. Uzębienie Incisivosaurus gauthieri jest poznane najlepiej spośród wszystkich owiraptorozaurów. Budowa zębów sugeruje, że dinozaur ten był roślinożerny. Według przeprowadzonej przez Xu Xinga i współpracowników analizy filogenetycznej Incisivosaurus jest owiraptorozaurem bardziej bazalnym niż Caudipteryx i Oviraptoridae[1]. Cechami odróżniającymi Incisivosaurus od innych owiraptorozaurów był pysk dłuższy niż połowa całej czaszki, smukła żuchwa z dużym oknem oraz obecność dużych, spłaszczonych przednich zębów. Występowanie zębów potwierdza bazalną pozycję Incisivosaurus wśród innych owiraptorozaurów, gdyż bardziej zaawansowani przedstawiciele tej grupy byli bezzębni[2].
| Okres istnienia: 125 mln lat temu | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | celurozaury | ||
| Nadrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunki | |||
| |||
W 2010 roku Xu Xing i współpracownicy opisali skamieniałości dwóch juwenilnych osobników z bardzo dobrze zachowanymi piórami; osobniki te pierwotnie zostały zaliczone do rodzaju Similicaudipteryx[3], jednak w późniejszej publikacji Xu (2020) przeniósł je do rodzaju Incisivosaurus[4]. U młodszego z nich proksymalne części sterówek i lotek przypominały wstążkę, podczas gdy u osobnika starszego, bliskiego osiągnięcia dorosłości, były już piórami ostatecznymi. Znaczące zmiany morfologiczne piór podczas ontogenezy powszechnie występują u współczesnych ptaków, jednak schemat obecny u Incisivosaurus nie jest u nich znany[3]. Richard Prum nie zgodził się z interpretacją Xu i in. i zasugerował, że pióra obu osobników są w rzeczywistości niemal identyczne, lecz u młodszego zwierzęcia zachowały się w przejściowym stadium rozwoju, podczas wyłaniania się dystalnej części chorągiewki z pochwy pióra[5]. Xu et al. ponownie wsparli swoją teorię, przyznając jednak, że odnalezienie skamieniałości kolejnych młodych osobników z normalnymi piórami lotnymi wesprze teorię Pruma[6].
Nazwa rodzajowa Incisivosaurus odnosi się do dużych przednich zębów dinozaura, przypominających powiększone siekacze gryzoni, zaś epitet gatunkowy gatunku typowego, gauthieri, honoruje Jacques'a Gauthiera, amerykańskiego paleontologa i zoologa, pioniera kladystyki[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Xu Xing, Cheng Yen-Nien, Wang Xiao-Lin, Chang Chun-Hsiang. An unusual oviraptorosaurian dinosaur from China. „Nature”. 419, s. 291–293, 2002. DOI: 10.1038/nature00966. (ang.).
- ↑ Halszka Osmólska, Philip J. Currie, Rinchen Barsbold: Oviraptorosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 165–183. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ a b Xu Xing, Zheng Xiaoting, You Hailu. Exceptional dinosaur fossils show ontogenetic development of early feathers. „Nature”. 464, s. 1338–1341, 2010. DOI: 10.1038/nature08965. (ang.).
- ↑ Xu Xing: Filamentous integuments in nonavialan theropods and their kin: advances and future perspectives for understanding the evolution of feathers. W: Christian Foth i Oliver W. M. Rauhut (red.): The evolution of feathers. Springer, 2020, s. 67–78. DOI: 10.1007/978-3-030-27223-4_5. ISBN 978-3-030-27222-7.
- ↑ Richard O. Prum. Moulting tail feathers in a juvenile oviraptorisaur. „Nature”. 468, s. E1, 2010. DOI: 10.1038/nature09480. (ang.).
- ↑ Xu Xing, Zheng Xiaoting, You Hailu. Xu et al. reply. „Nature”. 468, s. E2, 2010. DOI: 10.1038/nature09481. (ang.).