Jabłoń (wieś w województwie lubelskim)
Jabłoń (dopełniacz: Jabłonia) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim, w gminie Jabłoń[5][6].
| wieś | |
 Pałac w Jabłoniu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
83 |
| Kod pocztowy |
21-205[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LPA |
| SIMC |
0012799[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu parczewskiego  | |
Położenie na mapie gminy Jabłoń  | |
 51°43′36″N 23°04′55″E/51,726667 23,081944[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Jabłoń oraz rzymskokatolickiej parafii św. Tomasza Biskupa z Willanowy.
Wieś stanowi sołectwo w gminie Jabłoń[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1220 mieszkańców[8].
Historia
edytujHistoria wsi sięga XVII wieku. Wśród jej właścicieli, pojawiały się takie osoby jak Firlejowie i Potoccy[9]. Na początku XIX wieku właścicielem miejscowości był Piotr Strzyżowski. Rozwinął on szkółkarstwo drzewne. Drzewami, które były hodowane w Jabłoniu obsadzano warszawskie aleje[9]. W późniejszym okresie właścicielką została Amelia Łubińska, a po niej, w 1884 roku, wieś została kupiona przez Augusta Zamoyskiego z Różanki[9]. W 1909 roku wybudowano kościół, a w 1919 powołano parafię św. Tomasza Biskupa z Willanowy.
Początek XX wieku, neogotyk
W 1884 roku dobra Jabłoń nabył hrabia August Zamoyski z Różanki, dla swojego syna Tomasza. Od tego czasu losy Jabłonia związane były z rodem Zamoyskich przez kolejne sześćdziesiąt lat.
Tomasz Zamoyski (1861–1935) wybudował w roku 1891 nowy niewielki pałacyk, sytuując go na południowy wschód od starego, w którym zamieszkał z rodziną. W następnych latach rozebrano stary pałac Strzyżowskich i Łubieńskich i w latach 1904–1905 wybudowano nowy neogotycki pałac, wzorowany na angielskich rezydencjach z czasów późnego gotyku i początków renesansu.
Nowy pałac został połączony z powstałym wcześniej pałacykiem ćwierćkolistym łącznikiem. W łączniku usytuowano niewielką kaplicę pałacową. Razem z pałacem wybudowano, podobne stylowo: kordegardę i bramę wjazdową. W okresie budowy pałacu rozszerzono znacznie dawny park angielski, oraz postawiono szereg budynków gospodarczych. W roku 1912 zakończono budowę kościoła parafialnego, nawiązującego do architektury pałacu jabłońskiego. Lata do wybuchu I wojny światowej były latami świetności tej rezydencji.
Ludzie związani z Jabłoniem
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42923
- ↑ Wieś Jabłoń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-05-18], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-05-18].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 361 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-03-15].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Jabłoń. Urząd Gminy Jabłoń. [dostęp 2016-08-25].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ a b c Małgorzata Omilanowska, Polska. Pałace i Dwory, 2009, ISBN 978-83-7495-590-4.